مهرانگیز دولتشاهی: تفاوت میان نسخه‌ها

==جمعیت راه‌نو==

خانم دولتشاهی در دهه 30 فعالیت خود را باتشکیل "[[جمعیت راه‌نو]]" در قالب  خیریه آغاز کرد. و به تدریج در 9 شهرستان شعبات خود را تاسیس نمود. [[جمعیت راه‌نو]]، تشکلی مستقل بود که در سال 1345 با سازمان زنان ادغام شد.<ref> بانک اطلاعات رجال</ref>

یکی از چالش‌برانگیزترین فعالیت‌های دولتشاهی، راه‌اندازی [[جمعیت راه‌نو]] بود. او با راه‌اندازی این جمعیت دست به یک کنش اجتماعی ‌زد که در آن سال‌ها چندان متداول نبود. راه و مشی او یک کنش اجتماعی ـ مدنی بود بی‌آنکه از دولت کمکی بخواهد. اگرچه تعامل او با زنان اجتماع، خود سازوکاری را فراهم می‌کرد که دولت به کمک او آید، این تعامل حتی به لایه‌های دیگر اجتماع سوق یافت. روحانیون بخش دیگری از جامعۀ آن زمان بودند که در تعامل با این جمعیت قرار گرفتند. این جمعیت هدف خود را ارتقای سطح فرهنگی زنان و وارد کردن آنان به پست‌های مدیریت و سمت‌های سیاسی اعلام می‌کرد. همچنین فعالیت‌هایی در جهت اصلاح قوانین مدنی و حقوقی به نفع زنان داشت. و طرح جدیدی به مجلس شورای ملی در سال ۱۳۴۳ برای برابری حقوق مدنی با مردان ارائه داد. دولتشاهی از دفتر فرح دیبا تا حوزه‌های علمیه و دفتر آیت‌الله العظمی بروجردی و دیدار با سید موسی صدر در پی جلب حمایت از فعالیت‌های خود بود. <ref>به نقل از کتاب خاطرات مهرانگیز دولتشاهی از مجموعه طرح تاریخ شفاهی ایران مرکز مطالعات خاورمیانه دانشگاه هاروارد</ref>

[[مهرانگیز دولتشاهی]] در سال ۱۳۳۴ در سی ام فروردین ماه رسما تشکیل این جمعیت را اعلام کرد. رفته رفته دفتری تهیه کرده و مورد حمایت ارگان های رسمی قرار گرفتند تا اینکه در شهرستان ها شعبه هایی دایر شد. زنان این جمعیت باز مانند دوران رضاخان غالبا غیر محجبه بوده و خواستار ترقی و سعادت زن در جامعه بودند. در این جمعیت زنان تحصیلکرده هم عضویت داشتند و به تدریج عضوگیری در تهران و شهرستان ها انجام دادند.

با این همه می توان گفت [[جمعیت راه‌نو]] محرکی شد برای تشکیل جمعیت های دیگر به همان سبک و سیاق دوران رضاخانی و در کنار گام های مثبتی که در راه بهبود وضعیت زنان برداشتند زیر سایه دربار و در راستای فرنگی نمودن جامعه بسیار مؤثر واقع شدند. خانم دولتشاهی به عنوان بنیانگذار این جمعیت هدف از تأسیس آن را چنین بیان کرده:

«من در سال ۱۳۳۴، البته در این یک سال، یک سال و نیمی که وارد شده بودم خیلی تماس گرفتم که دانشگاه ها چه کار می کنند، سازمان ها چه هست… بین دو سفر آلمان، آن انجمن و معاونت شهر تهران را درست کرده بودیم. باز هم با آنها تماس می گرفتم برای بعضی کارهای خیریه. ضمناً با تماس هایی که با همدیگر می گرفتیم، دیدم که لازم است ما یک جمعیت جدید و مدرن تر از آنهای دیگر را باید به وجود بیاوریم و بیشتر برویم دنبال حقوق زن و شناساندن زن در اجتماع.» <ref>تاریخ شفاهی ایران، ج ۳ دولتشاهی ص ۹۸، مصاحبه با مهرانگیز دولتشاهی، پاریس ۱۹۸۴ ، کتاب الکترونیکی</ref>

در ادامه مصاحبه خانم دولتشاهی که به تشریح عملکرد [[جمعیت راه‌نو]] پرداخته تناقض هایی در گفتار وی به وضوح قابل مشاهده است که با هدف شکل گیری این جمعیت منافات دارد. از جمله این عملکردها مبادرت جمعیت به برگزاری جشن ۱۷ دی که سالروز کشف حجاب دوران رضاخانی می باشد. دولتشاهی می گوید:

«یکی از چیزهایی که برایتان نگفتم این بود که در سال ۱۳۳۴ که جمعیت راه نو تأسیس شد، سال ها بود که جشن ۱۷ دی را نمی گرفتند؛ بعد از ۱۳۲۰ یک مشت آخوندبازی و این ها که شده بود، دیگر ترسیده بودند و ۱۷ دی را نمی گرفتند. آن سال ۱۳۳۴ ما تصمیم گرفتیم که جشن ۱۷ دی را بگیریم… اصلا معرفی جمعیت راه نو توی اجتماع با جشن ۱۷ دی شد. از همان سال دیگر جشن ۱۷ دی را می گرفتیم؛ جمعیت های دیگر هم می گرفتند.» <ref>همان، دولتشاهی ص ۱۱۱</ref>

همان طور که ملاحظه می شود جشن کشف حجاب صرفا یک اقدام بر صحه گذاشتن عملکرد شاهی بود که به زور سرنیزه قصد غربی کردن ایران را داشت و در راستای تحقق این اقدام چه بسیار زنانی که جان دادند و حقوق ایشان نه از طرف این جمعیت و نه از طرف جمعیت های دیگر، احقاق نشد. جشن ۱۷ دی به نوعی اعلام حمایت این جمعیت  از اقدامات دربار بود.

==آثار==

*سیر پیشرفت سیاسی و مذهبی وسایل ارتباطات جمعی در ایران و پیداش مطبوعات آزاد در نتیجه انقلاب مشروطیت (رساله دکتری)، سال 1332