ازدواج در آیین زرتشت: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۹: | خط ۲۹: | ||
پیوند [[زناشویی]] نشانی از مهر است و از این رو [[عروس]] و [[داماد]] حلقه ای از فلزی گران بها را که «حلقه مهر» نامیده می شود، به یکدیگر پیشکش می کنند. به جز این هدیه، [[مهریه]] در قوانین این دین جایی ندارد. [[نفقه]] نیز در زمره حقوق [[زنان]] زرتشتی است و [[مرد]] (پدر برای [[دختر]] یا [[شوهر]] برای [[زن]]) باید آن را بپردازند؛ اما صرفا [[دختران]] تا زمانی که [[ازدواج]] کنند و [[دختران]] [[دوشیزه]] ای که با رضایت والدین [[ازدواج]] می کنند (پادشاه [[زن]]) از آن برخوردار می شوند. | پیوند [[زناشویی]] نشانی از مهر است و از این رو [[عروس]] و [[داماد]] حلقه ای از فلزی گران بها را که «حلقه مهر» نامیده می شود، به یکدیگر پیشکش می کنند. به جز این هدیه، [[مهریه]] در قوانین این دین جایی ندارد. [[نفقه]] نیز در زمره حقوق [[زنان]] زرتشتی است و [[مرد]] (پدر برای [[دختر]] یا [[شوهر]] برای [[زن]]) باید آن را بپردازند؛ اما صرفا [[دختران]] تا زمانی که [[ازدواج]] کنند و [[دختران]] [[دوشیزه]] ای که با رضایت والدین [[ازدواج]] می کنند (پادشاه [[زن]]) از آن برخوردار می شوند. | ||
==نفش های [[جنسیتی]]== | |||
[[مرد]]، «کدخدای خانه» و رئیس [[خانواده]] است. در بسیاری از متون زرتشتی، هنگان نام بردن از [[شوهر]]، از تعبیر «خدای خانه» استفاده می شود. در قوانین زرتشتیان دوره ساسانی، [[شوهر]] کردن برای [[زن]]، به معنای در آمدن از سالاری پدر یا برادر، و رفتن به سالاری [[شوهر]] یا پدر او بوده است. به بیان دیگر، [[دختر]] با [[ازدواج]]، از [[خانواده]] و تیره پدر خارج شده، داخل [[خانواده]] و تیره [[شوهر]] می شد. [[مرد]] [[خانواده]] مراقب اجاق (دودمان) [[خانواده]] بود تا نگذارد آتش آن خاموش شود. او مسئول تأمین خوراک و پوشاک [[زن]] و کودکان بود و در مقابل، [[همسر]] و فرزندان تابع محض پدر بودند. | |||
[[زن]] «کدبانوی خانه» (نگهبان خانه) و متولی زادن و پرورش فرزندان است. در اوستا، مکرر بر «فرمان برداری [[زن]] از [[شوهر]] خویش» تأکید، و «[[زنان]] خوب آموخته» (یعنی با ادب و تربیت شده) تحسین شده اند. در متون زرتشتی، [[زن]] نیک کردار خانه را آراسته می کند و به پاکیزگی خویش و خانه اهمیت می دهد؛ از [[شوهر]] [[تمکین]]، و از دارایی های [[خانواده]] حفاظت می کند. همچنین آزردن [[شوهر]] با زبان، و حاضر جوابی در برابر وی، از صفات ناشایست [[زنان]] شمرده شده و با عقوبت همراه است. از سوی دیگر نقش [[مادری]] [[زنان]] تکریم، و فرزندان به فرمان برداری از [[مادر]] خود توصیه شده اند. | |||
==[[چند همسری]]== | |||
در جوامع زرتشتی، به ویژه در دوره ساسانیان، [[تعدد زوجات]] رواج بسیار وسیعی داشته و زرتشت نیز سه بار [[ازدواج]] کرده و برخی موبدان مقدس [[همسران]] متعددی داشته اند؛ اما در آیین زرتشت [[تعدد زوجات]] روا نیست و به گرفتن یک [[زن]] فرمان داده شده و [[مرد]] نمی تواند بیش از یک [[زن]] اختیار کند؛ همان گونه که [[زن]] نیز نمی تواند هم زمان چند [[شوهر]] داشته باشد. [[زن]] با پیمان [[زناشویی]]، در این دنیا و سرای آخرت [[همسر]] [[مرد]] می ماند. صرفا [[مردی]] که [[همسرش]] نازا باشد، می تواند با اطلاع و موافقت [[زن]] اول، [[زوجه]] دیگر اختیار کند. | |||
==[[طلاق]] و [[ازدواج مجدد]]== | |||
در دین زرتشتی، شکستن هر پیوندی، از جمله پیوند [[ازدواج]]، ناشایست است و رضایت [[زن]] در [[طلاق]] شرط شده است. به جز در مواردی خاص همچون [[زنا]]ی یکی از طرفین، خارج شدن یکی از [[زوجین]] از آیین زرتشتی، اقدام هر یک از [[زوجین]] به قتل دیگری، و نازایی یا پنهان کردن دشتان و یا جادوگری از سوی [[زن]]، نمی توان [[طلاق]] گرفت. | |||
در این آیین به [[زنان بیوه]] اهتمام لازم نشده و آنها نادیده گرفته شده اند و هیچ توصیه ای دراوستا درباره [[بیوه]] [[زنان]] نیامده است. از سوی دیگر، در سنت زرتشتی، [[زن]] در صورتی که به دلیل [[طلاق]] یا فوت [[همسر]]، [[بیوه]] می شد، اگر دوباره [[ازدواج]] می کرد و پسری داشت که هنوز به سن بلوغ نرسیده بود، از جمله حقوق این فرزند بر [[مادر]]ش، این بود که پسر، بعد از رسیدن به سن بلوغ، حق فسخ [[ازدواج]] [[مادر]] را داشت. | |||
==[[زن]] در عرصه عمومی== | |||
===[[زن]] و نقش های اجتماعی، سیاسی و اقتصادی=== | |||
در این دین نیز همانند بسیاری از ادیان، [[زنان]] به انجام وظایف [[خانوادگی]] و [[مردان]] به نقش های اجتماعی تشویق شده اند، اما منع صریحی از حضور [[زنان]] در عرصه های عمومی و پذیرش مناصب سیاسی و مبادرت به فعالیت های اقتصادی نشده است. در متون زرتشتی از [[زنان]] دلاور، پارسا و فرمانروایی نام برده شده است که با کمترین محدودیت در عرصه عمومی مواجه بودند و نقش های مهمی را در تاریخ این کیش ایفا کرده اند. البته در برهه هایی که نظام طبقاتی بر جامعه حاکم بوده، [[زنان]] به فراخور طبقه ای که به آن تعلق داشتند، مشارکت متفاوتی در عرصه های گوناگون می کردند. آنان علاوه بر کارهای خانگی، گاه در مشاغل عمومی حضور می یافتند و مزد می گرفتند. البته محدودیت های دینی [[زنان]] در هنگام عادت ماهانه و زایمان و دور نگه داشته شدن آنان از اجتماع، در میزان و نحوه مشارکتشان در حوزه عمومی، بی تأثیر نبوده است. | |||
===پوشش [[زنان]] در عرصه عمومی=== | |||
زرتشتیان [[حجاب]] را به ظاهری (لباس پوشیده برای بدن) و باطنی (حیا و حفظ حرمت خود و دیگران) تقسیم می کنند و معتقدند زمانی که [[حجاب]] باطنی برای فرد حاصل شود، او خود به [[حجاب]] ظاهری مبادرت خواهد کرد. متون تاریخی از رعایت پوشیدگی (داشتن پیراهن، ردا و پوشش سر) زرتشتیان در اعصار مختلف حکایت می کنند. آرایش روی و موی در عرصه عمومی نیز کار [[زنان]] بدکردار بیان شده است. امروزه [[زنان]] زرتشتی ایرانی از «لچک» که موی سر را می پوشاند، استفاده می کنند و روی آن دستمالی بلند می بندند و سپس روی آن مقنعه ای سر می کنند که سر و دوش و پشت را کاملا می پوشاند و از پیراهن بلند و شلوار برای پوشش خود بهره می گیرند. | |||
===آموزش [[زنان]]=== | |||
از ویژگی های برجسته آموزه های دینی زرتشت، تأکید بر خرد و دانایی است. همراهی تنگاتنگ زرتشت با «ایزد چیستی» که الهه دانایی و معرفت است و گاهی در اوستا به شکل الهه [[زن]] نمایان می شود، از رابطه مثبت [[زن]] و تعلیم در این دین حکایت می کند. در دین زرتشت، [[مادر]]، بهترین تعلیم دهنده کودکان تا پنج سالگی است. گرچه [[زنان]] به تعلیم آموزی تشویق شده اند، بر علم آموزی [[مردان]] تأکید بیشتری به چشم می خورد و توصیه شده [[دختر]] که به پانزده سالگی رسید، به جای علم آموزی و فراگیری متون دینی، [[ازدواج]] کند. در برخی برهه ها (مانند عصر ساسانی) نیز صرفا طبقه اشراف از آموزش های عمومی برخوردار می شدند. از سوی دیگر، تعلیم دینی [[زنان]] در نزد موبدان نیز با توجه به ایام عادت ماهانه و فرزندآوری، با محدودیت هایی مواجه می شد. | |||
==پانویس== | |||
{{پانویس}} | |||
[[رده:زن در زرتشت]] | |||
[[رده:زرتشت]] | |||
[[رده:زن در ادیان و مکاتب در مقایسه با اسلام]] | |||
[[رده: سرفصل‌ها]] | |||
[[رده:طرح درس]] | |||
[[رده:آموزش عالی]] | |||
[[رده: کارشناسی ارشد]] | |||
[[رده: ویکی جنسیت]] | |||
[[رده:دانش]] | |||