آفرینش زن در ادیان: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۷: | خط ۷: | ||
داستان خلقت اولین انسان در کتب مقدس زرتشتیان اندکی مبهم و پیچیده است. در اوستای موجود به عنوان کتاب اصلی مطالب چندانی در این زمینه وجود ندارد، ولی در دیگر کتب مقدس فرعی زرتشتیان مباحث متفاوتی در این زمینه مطرح شده است. | داستان خلقت اولین انسان در کتب مقدس زرتشتیان اندکی مبهم و پیچیده است. در اوستای موجود به عنوان کتاب اصلی مطالب چندانی در این زمینه وجود ندارد، ولی در دیگر کتب مقدس فرعی زرتشتیان مباحث متفاوتی در این زمینه مطرح شده است. | ||
برابر عقايد زردشتيان «نخستين انسان» کيومرث (در پهلوي گيومرت يا گيومَرد) نام دارد. اين نام در اصل به | برابر عقايد زردشتيان «نخستين انسان» کيومرث (در پهلوي گيومرت يا گيومَرد) نام دارد. اين نام در اصل به معنی '''«زندگی ميرا»''' است و در برابر '''«زندگی ناميرا»''' که خاص توصيف خدايان است، در تسميه '''«نخستين انسان»''' به کار رفته است. کيومرث ششمين مخلوق از آفريدگان ششگانه (گاهي هفتگانه) اورمزد (خدای زرتشتیان) است. چگونگي آفرينش او در کتابهاي پهلوي زرتشتي و نيز در منابع دوران اسلامی که اطلاعات آنها اساساً مبتنی بر ترجمه خداینامه پهلوی به عربی بوده آمده است. داستان کيومرث در کتاب پهلوی «دين کرد» آمده است. کيومرث در اوستا با صفت «نخستانديش» آمده است زيرا نخستين کسي است که پيام اهورامزدا را دريافت کرد. بنابر اسطوره خلقت زرتشتی، اهورامزدا کيومرث را در مدت هفتاد روز آفريد (بندهش، فصل يک الف، بند بيست و يک). خلقت او در سه هزاره دوم از عمر دوازده هزارساله عالم انجام پذيرفت. | ||
نخست اورمزد از روشنی بیآغاز (ازلی) «هيأت آتش» را آفريد و کيومرث را به اين شکل خلق کرد (دادستان دينيگ، پرسش63، بند3). | نخست اورمزد از روشنی بیآغاز (ازلی) «هيأت آتش» را آفريد و کيومرث را به اين شکل خلق کرد (دادستان دينيگ، پرسش63، بند3). گرمی اين نور ازلی است که در نطفه آدميان وجود دارد (بندهش، فصل يک الف، بند13)، اما تن او از گل (روايات پهلوی، ص136، بند36) يا از زمين آفريده شد. شايد از اين روست که کيومرث در کتابهای پهلوی (دينکرد،29 ،س1) و منابع دوران اسلامی لقب گلشاه (ملک الطين) دارد. <ref> . مسعودی، علي بن حسين، مروج الذهب، به كوشش باربيه دومينار، پاريس، 1874م،85؛ اصفهاني، حمزه، سنی ملوک الارض والانبياء، بيروت، دارالمکتبة الحياة،1961م. فصل 16، ص 56؛ </ref> . کيومرث همچون ديگر آفريدگان اين جهاني به مدت سه هزار سال بي حرکت ماند و وظايف ديني انجام نمیداد ولی به آن میانديشيد. در آغاز سه هزارهی سوم اهريمن به جهان حمله کرد و از اين زمان دوران اختلاط خير و شر آغاز گشت و از آن پس کيومرث فناپذير شد. اهريمن بر آسمان و آب و زمين و گياه و گاو تاخت و همه را به بدی آلوده کرد و سرانجام توانست کیومرث را بکشد. در هنگام مرگ، او بر سمت چپ بر زمين افتاد و نطفهاش بر زمين ريخت؛ بخشی از آن را ايزد نريوسنگ برگرفت و بخشی ديگر به اسپندارمذ (ايزد بانوي زمين) سپرده شد. پس از 40سال از اين نطفه نخستين زوج بشر به نامهاي مشي و مشيانه (يا مهلی و مهلانه) به صورت ريواسی از زمين روييدند، همانند و هم بالا و به يکديگر پيوسته بودند. سپس آفريدگار در آنها جان دميد و از يکديگر جدا گشتند و به صورت انسان درآمدند. <ref> . مسعودی، همان فصل14؛ اصفهانی، همان57؛ </ref> در اين اسطوره کيومرث در واقع «پيش نمونه» انسان به شمار میرفته است، به همين جهت توصيفی که از او شده توصيف انسان واقعی نيست؛ گفته شده است که بالا و پهنای او مساوی و به اندازه چهار نای بوده و همچون خورشيد میدرخشيده است. <ref> . برای دیدن منابع اصلی و فرعی دین زرتشت و مستندات داستان خلقت اولیه انسان در این آیین مراجعه کنید به: مقاله «خلقت آدم ابو البشر در کتب مقدس»</ref> | ||
نويسندگان دوران اسلامی که به شرح تاريخ و عقايد دينی ايران پيش از اسلام میپردازند، غالب آنها در مقايسه، کيومرث را با آدم بشر يکی میدانند؛ <ref> | نويسندگان دوران اسلامی که به شرح تاريخ و عقايد دينی ايران پيش از اسلام میپردازند، غالب آنها در مقايسه، کيومرث را با آدم بشر يکی میدانند؛ <ref> . طبری، محمد بن جرير، تاريخ، به كوشش يان دخويه، ليدن، 1879ـ17،147؛ بلعمي، محمد بن محمد، ترجمه تاريخ طبری، به کوشش محمد تقي بهار و محمد پروين گنابادی، تهران، انتشارات زوار، 1353ش،4؛ اصفهانی، همان.14</ref> اما در بعضی روايتهای ديگر مشی و مشيانه را قرينه آدم و حوا دانستهاند. <ref> . بيروني،99؛ بلعمي،113</ref> | ||
البته آنچه در مورد خلقت زن و مرد گفتیم بهترین قرائتی است که از منابع دینی زرتشتی ارائه شد. در فرارزی از بندهش آمده است: | البته آنچه در مورد خلقت زن و مرد گفتیم بهترین قرائتی است که از منابع دینی زرتشتی ارائه شد. در فرارزی از بندهش آمده است: | ||
هرمزد هنگامی که زن را آفرید گفت: تو را نیز آفریدم در حالی که تو را سرده پتیاره ( جنس فاسد) از جهی ( نام دختر اهریمن) است. تو را نزدیک | هرمزد هنگامی که زن را آفرید گفت: تو را نیز آفریدم در حالی که تو را سرده پتیاره (جنس فاسد) از جهی (نام دختر اهریمن) است. تو را نزدیک پس، دهانی آفریدم که جفتگیری تو چنان پسند افتد که به دهان مزه شیرینترین خورشها، و از من تو را یاری است زیرا مرد از تو زاده شود با وجود این مرا که هورمزدم بیازاری. اما اگر مخلوقکی را مییافتم که مرد را از او کنم آن گاه هرگز تو را نمیآفریدم، که تو را آن سرده پتیاره (نوع تباه و فاسد) از جهی است (ماده دیو). اما در آب و زمین و گیاه و گوسفند بر بلندی کوهها و نیز آن ژرفای روستا خواستم و نیافتم مخلوقکی که مرد پرهیزگار از او باشد جز زن که از سرده جهی پتیاره است.<ref> . هاشم رضی. دانشنامه ایران باستان. تهران. سخن . 1381. ج 2 ص 687</ref> | ||
==یهود و مسیحیت== | ==یهود و مسیحیت== | ||
خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
1- خلقت آدم مقدم بر خلقت حوا است. در نتیجه سلطنت و حاکمیت از آن مرد است. حوا در مرحله دوم خلق شد تا در برابر مرد خاضع باشد. <ref> . ولید مکدونلد. تفسیرالکتاب المقدس للمون. (بیروت:1998) ج 1 ص1272</ref> | 1- خلقت آدم مقدم بر خلقت حوا است. در نتیجه سلطنت و حاکمیت از آن مرد است. حوا در مرحله دوم خلق شد تا در برابر مرد خاضع باشد. <ref> . ولید مکدونلد. تفسیرالکتاب المقدس للمون. (بیروت:1998) ج 1 ص1272</ref> | ||
2- خلقت حوا از دنده چپ مرد است. فرایند خلقت حوا از آدم در حالت ناهشیاری آدم و احتمالا در بیهوشی عمیقی بوده است تا رنج جداسازی احساس نشود. در نتیجه قوام مرد به خودش است ولی قوام زن به مرد است. انسانیت مرد از خودش است لکن زن به تبع مرد انسان تلقی میشود. <ref> | 2- خلقت حوا از دنده چپ مرد است. فرایند خلقت حوا از آدم در حالت ناهشیاری آدم و احتمالا در بیهوشی عمیقی بوده است تا رنج جداسازی احساس نشود. در نتیجه قوام مرد به خودش است ولی قوام زن به مرد است. انسانیت مرد از خودش است لکن زن به تبع مرد انسان تلقی میشود. <ref> . تشارلش ماکنتوش. شرح سفر پیدایش. مکتبه کنیسه الاخوه. الطبعه الثالثه مصر 1982 م. ص 69-73</ref> | ||
3- خداوند خود از روحش در آدم دمید. از این رو دلیل راه نیافتن شیطان به آدم همین مسئله | 3- خداوند خود از روحش در آدم دمید. از این رو دلیل راه نیافتن شیطان به آدم همین مسئله دمیدهشدن روح توسط خداوند در آدم بود. ولی چون حوا از این امتیاز برخوردار نبود شیطان بر او مسلط شد و او را فریب داد. <ref> . همان ص -78. در برخی آیات عهد جدید آمده است: ابتدا آدم خلق شد سپس حوا. نخست آدم فریفته نشد بلکه زن وسوسه شد و خطا کرد. اول تیموتائوس: 2: 13-14. </ref> | ||
4- وجود آدم وجود کاملی بود که نیازمند مونس بود و چون حیوانات برای او مونس مناسبی نبودند خداوند از وجود خود او مونسی برایش خلق کرد. | 4- وجود آدم وجود کاملی بود که نیازمند مونس بود و چون حیوانات برای او مونس مناسبی نبودند خداوند از وجود خود او مونسی برایش خلق کرد. |