جنسیت از دیدگاه مرتضی مطهری: تفاوت میان نسخه‌ها
←تفاوت‌های اقتصادی
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
استاد مطهری در احراز موقعیت‌های اجتماعی، زنان و مردان را دارای حقوق مشابه دانسته و معتقد است؛ حقوق اوّلى طبيعى آنها مانند يكديگر است؛ در استفاده از مواهب خلقت، اشتغال، نامزدی برای پست‌هاى اجتماعى و تحصيل تفاوتی میان زن و مرد وجود ندارد. منتها این تشابه حقوقی اوليه، تدريجاً آنها را از لحاظ حقوق اكتسابى در وضع نامساوى قرار مىدهد؛ چون جامعه میدان مسابقه است و در این میدان <ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج19، ص159.</ref> هرکس متناسب با استعداد خود امتیازی را کسب می‌کند. <ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج19، ص160.</ref> اسلام با حفظ حریم زن هرگز مخالف حضور زنان در جامعه نیست، <ref>مطهرى، مجموعه آثار (مسأله حجاب)، 1377ش، ج19، ص551.</ref> اسلام با اختلاط زن و مرد مخالف بوده <ref>مطهرى، مجموعه آثار (مسأله حجاب)، 1377ش، ج19، ص548.</ref> و آن را به ابتذال کشیده شدن زن و هرزگی قلب‌ها می‌داند. <ref>مطهرى، مجموعه آثار (اخلاق جنسى)، 1377ش، ج19، ص667.</ref> عفت، امانت بزرگ انسانى بر دوش زن است که اگر از آن بگذرد، به امانت انسانى و اجتماعى خيانت كرده است. <ref>مطهرى، مجموعه آثار (تعليم و تربيت در اسلام)، 1377ش، ج22، ص790.</ref> گرایش زن به عفت و حجاب، تدبيرى است كه خود زن با يك نوع الهام براى گران‌بها كردن و حفظ موقعيت خود در برابر مرد به كار می‌برد.<ref>مطهرى، مجموعه آثار (مسأله حجاب)، 1377ش، ج19، ص421.</ref> | استاد مطهری در احراز موقعیت‌های اجتماعی، زنان و مردان را دارای حقوق مشابه دانسته و معتقد است؛ حقوق اوّلى طبيعى آنها مانند يكديگر است؛ در استفاده از مواهب خلقت، اشتغال، نامزدی برای پست‌هاى اجتماعى و تحصيل تفاوتی میان زن و مرد وجود ندارد. منتها این تشابه حقوقی اوليه، تدريجاً آنها را از لحاظ حقوق اكتسابى در وضع نامساوى قرار مىدهد؛ چون جامعه میدان مسابقه است و در این میدان <ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج19، ص159.</ref> هرکس متناسب با استعداد خود امتیازی را کسب می‌کند. <ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج19، ص160.</ref> اسلام با حفظ حریم زن هرگز مخالف حضور زنان در جامعه نیست، <ref>مطهرى، مجموعه آثار (مسأله حجاب)، 1377ش، ج19، ص551.</ref> اسلام با اختلاط زن و مرد مخالف بوده <ref>مطهرى، مجموعه آثار (مسأله حجاب)، 1377ش، ج19، ص548.</ref> و آن را به ابتذال کشیده شدن زن و هرزگی قلب‌ها می‌داند. <ref>مطهرى، مجموعه آثار (اخلاق جنسى)، 1377ش، ج19، ص667.</ref> عفت، امانت بزرگ انسانى بر دوش زن است که اگر از آن بگذرد، به امانت انسانى و اجتماعى خيانت كرده است. <ref>مطهرى، مجموعه آثار (تعليم و تربيت در اسلام)، 1377ش، ج22، ص790.</ref> گرایش زن به عفت و حجاب، تدبيرى است كه خود زن با يك نوع الهام براى گران‌بها كردن و حفظ موقعيت خود در برابر مرد به كار می‌برد.<ref>مطهرى، مجموعه آثار (مسأله حجاب)، 1377ش، ج19، ص421.</ref> | ||
==تفاوت‌های اقتصادی== | ==تفاوت‌های اقتصادی== | ||
مرتضی مطهری ضمن تأکید بر استقلال مالی زن، <ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج19 ، ص206.</ref> تفاوت‌های حقوق مالی میان زن و مرد از قبیل تفاوت در ارث، دیه، نفقه و مهریه را با ارجاع به نقش‌های جنسیتی زن و شوهر در چارچوب زناشویی تحلیل کرده و آنها را امتیازات مالی برای زنان تلقی می‌کند.<ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج19، ص220.</ref> از این منظر، اسلام کارهای سخت را ظیفه مرد قرار داده است تا زن آسایش و نشاط داشته باشد؛ وقتی زن آسوده و بانشاط بود، كانون خانوادگى را محل آسايش مرد ساخته و بستر مناسبی برای پرورش فرزندان صالح فراهم می‌سازد. <ref>مطهرى، مجموعه آثار شهيد مطهري (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج19، ص223.</ref> | مرتضی مطهری ضمن تأکید بر استقلال مالی زن، <ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج19 ، ص206.</ref> تفاوت‌های حقوق مالی میان زن و مرد از قبیل تفاوت در ارث، دیه، نفقه و مهریه را با ارجاع به نقش‌های جنسیتی زن و شوهر در چارچوب زناشویی تحلیل کرده و آنها را امتیازات مالی برای زنان تلقی می‌کند.<ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج19، ص220.</ref> از این منظر، اسلام کارهای سخت را ظیفه مرد قرار داده است تا زن آسایش و نشاط داشته باشد؛ وقتی زن آسوده و بانشاط بود، كانون خانوادگى را محل آسايش و آرامش مرد و دیگر اعضای خانواده ساخته و بستر مناسبی برای پرورش فرزندان صالح فراهم می‌سازد. <ref>مطهرى، مجموعه آثار شهيد مطهري (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج19، ص223.</ref> | ||
==تفاوت نقش‌های خانوادگی زن و مرد== | ==تفاوت نقش‌های خانوادگی زن و مرد== | ||
شهید مطهری با تأکید بر این گزاره که در قانون خلقت، مرد مظهر نياز و زن مظهر پاسخ‌گويى آفريده شده است، خواستگاری مرد از زن را امر طبیعی دانسته و آن را بهترين ضامن برای حفظ حيثيت زن و جبران كننده ضعف جسمانى او در مقابل مرد می‌داند.<ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج19، ص54.</ref> عشق ابتدایی زن به مرد را محکوم به شکست دانسته و پاسخ عاشقانه زن به مرد عاشق را موجب تداوم حیات عاشقانه تلقی می‌کند.<ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام) 1377ش، ج19، ص207.</ref> اذن ولی در ازدواج دختران را به این دلیل شرط صحت ازدواج می‌داند که مرد شکارچی و دختر خوش‌باور است، لذا دختر باید با پدرش كه از احساسات مردان بهتر آگاه است، مشورت کرده و لزوماً موافقت او را جلب كند. <ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج19، ص93-92.</ref> مهر را با حيا و عفاف زن از يك ريشه دانسته و معتقد است؛ زن فطرتا می‌داند كه عزت و احترام او به اين است كه خود را رايگان در اختيار مرد قرار ندهد.<ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج19، ص198.</ref> پس از تشکیل خانواده به‌طور طبیعی نقش‌های جنسیتی پدید آمده، زن در مقام بانویی و مادری قرار گرفته و مرد از موقعیت پدری و همسری، عهده‌دار تأمین نفقه همسر و فرزندانش می‌شود.<ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج19، ص219.</ref> نهاد خانواده فراتر از تساوی حقوقی بر دلبستگی زن و شوهر استوار است؛ مرد مانند کوهسار است و زن بايد از وجود مرد عواطف بگيرد تا بتواند فرزندانش را از سرچشمه فياض عواطف خود سيراب كند.<ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج19، ص270.</ref> | شهید مطهری با تأکید بر این گزاره که در قانون خلقت، مرد مظهر نياز و زن مظهر پاسخ‌گويى آفريده شده است، خواستگاری مرد از زن را امر طبیعی دانسته و آن را بهترين ضامن برای حفظ حيثيت زن و جبران كننده ضعف جسمانى او در مقابل مرد می‌داند.<ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج19، ص54.</ref> عشق ابتدایی زن به مرد را محکوم به شکست دانسته و پاسخ عاشقانه زن به مرد عاشق را موجب تداوم حیات عاشقانه تلقی می‌کند.<ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام) 1377ش، ج19، ص207.</ref> اذن ولی در ازدواج دختران را به این دلیل شرط صحت ازدواج می‌داند که مرد شکارچی و دختر خوش‌باور است، لذا دختر باید با پدرش كه از احساسات مردان بهتر آگاه است، مشورت کرده و لزوماً موافقت او را جلب كند. <ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج19، ص93-92.</ref> مهر را با حيا و عفاف زن از يك ريشه دانسته و معتقد است؛ زن فطرتا می‌داند كه عزت و احترام او به اين است كه خود را رايگان در اختيار مرد قرار ندهد.<ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج19، ص198.</ref> پس از تشکیل خانواده به‌طور طبیعی نقش‌های جنسیتی پدید آمده، زن در مقام بانویی و مادری قرار گرفته و مرد از موقعیت پدری و همسری، عهده‌دار تأمین نفقه همسر و فرزندانش می‌شود.<ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج19، ص219.</ref> نهاد خانواده فراتر از تساوی حقوقی بر دلبستگی زن و شوهر استوار است؛ مرد مانند کوهسار است و زن بايد از وجود مرد عواطف بگيرد تا بتواند فرزندانش را از سرچشمه فياض عواطف خود سيراب كند.<ref>مطهرى، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج19، ص270.</ref> | ||