کشیا علی: تفاوت میان نسخه‌ها

كشيا علي قائل به اينست كه تسليم در برابر قواعـد سـنتي مربـوط بـه ازدواج، بـا بسـياري از باورهاي مشترك ميان مسلمانان معاصر درباره ازدواج ناسازگار است. به همين دليل مي‌گويد بررسي دوباره مسائلي مانند مهريه، حمايت شوهر و ازدواج مسلمان با غيرمسلمان مـي‌توانـد راه انديشيدن درباره ساختار ازدواج برابري‌طلبانه‌اي را كه پيش‌فرض‌هاي پدرسالار اين قواعد را دور مي‌زنند، فراهم كند. او بحث مي‌كند كه هرچند در ادبيـات كنـوني مربـوط بـه ازدواج در ميـان مسلمانان، برخي مهريه را به منزله ضمانتي مطرح مي‌كنند كه دين براي امنيت و رفـاه زن قـرار داده است. چنين تبيين‌هايي از منطق حاكم بر مهريه در فقه اسلامي (سنّي) متمايزند؛ منطقـي كه مهريه را هزينه و مابه‌ازاي دسترسي جنسي انحصاري مشروع شوهر به زنش عنوان مي‌کند. كشيا علـي مـي‌گويـد: مهريه هدفي بسيار ويژه دارد و به گونه‌اي جدايي‌ناپذير به ديگـر قـوانين مربـوط مـي‌شـود؛ از جمله انحصار طلاق در دست مرد.  

از نظر كشيا علي، در منطق توسعه¬يافته فقها، مهريه بـه ايـن¬سـو رفـت كـه بـه¬منزلـه مابه¬ازايي در تبادل با ملك النكاح فهميده شود؛ يعني سلطه انحصـاري شـوهر بـر قابليـت جنسي و توليد مثل زن، كه همچنين حاكي از نقش انحصاري او بـراي منحـل¬كـردن عقـد ازدواج با طلاق يك¬سويه است. اين رابطه ميان حقوق طلاق و مهريه، پيوند دوسويه ميان عناصر سنت حقوقي كلاسيك را نشان می¬دهند. بنابراين، هر تلاشي بـراي تعـديل قواعـد حاكم بر طلاق كه قواعد حاكم بـر مهريـه را ناديـده بگيـرد،  سـازوكار زناشـويي را دچـار دگرگوني¬هاي مهمي مي¬كند.

حقوق جنسي زن در ازدواج  

از نظر كشيا علي، گرچه رضايت جنسي زن از سوي برخي از انديشـمندان ماننـد غزالي در متون كهن مطرح شده است، اما به¬سادگي نمي¬توان گفت انديشمندان كلاسيك حق مطلق فرد براي ارضاي جنسي را جدا از جنسيت او به رسميت شناخته¬انـد، بلكـه آنهـا رضايت زناشويي را در چارچوبي متفاوت مطرح مي¬كنند. اين نويسنده تلاش¬هاي جديد براي موازي ساختن حقوق جنسي زوجين را، كه راهي جدا از چارچوب كلي حقـوق جنسـيت¬محـور فقهـاي كلاسيك در پـيش گرفته¬اند، محكوم بــه شكست مـي¬دانـد.  

سرانجام، نتيجه¬گيري كشيا علي اينست كه رضايت و دوسويگي، كه از مؤلفه¬هاي حيـاتي اخلاق جنسي¬اند، به لحاظ ساختاري در محدوده¬هاي تعريف¬شده از سوي علماي دوره كلاسيك، تحقق¬ناپذيرند. و روش-شناسي گزينش¬هاي انتخابي و تركيب عناصري كه سرانجام براي رسيدن به ديدگاهي عادلانه مفيد باشند، پاسخ نمي¬دهد، بلكه بايد به¬طور جدي به دنبـال ايـن پرسش رفت كه در نگاه خداوند چه چيزي سكس را مشروع مي¬كند. و مي¬پرسد چطور مي¬تـوان دربـاره صميميت جنسي در محدوده وحي الهي انديشيد، بـدون آنكـه بـه انديشـه¬هـاي پدرسـالارانه¬اي محدود باشيم كه تجربه زيسته و تماميت انساني و نيز تماميت جنسي زن را انكار مي¬كنند؟ باور اين نويسنده اينست كه به¬سادگي مي¬تـوان حمايـت وحـي را از تمامـیت انسـاني و اخلاقـي زن يافت. بايد به اصول جاودانه و بي¬زمان توسل جست و پابند واقعيت¬هاي ويژه تاريخي نمانـد.