خانواده در اسلام: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
زهرا زارعی (بحث | مشارکتها) (صفحه‌ای تازه حاوی «'''خانواده در اسلام'''؛ مهم‌ترین نهاد برای تربیت، رشد و تعالی بشر. خانواده از ابتدای تاریخ بشر تاکنون به عنوان اصلی‌ترین نهاد اجتماعی، زیربنای جوامع و خاستگاه فرهنگ‌ها، تمدن‌ها و تاریخ بشر بوده است. نهاد خانواده را باید اولین نهاد اجتماعی...» ایجاد کرد) |
زهرا زارعی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''خانواده در اسلام'''؛ مهم‌ترین نهاد برای تربیت، رشد و تعالی بشر. | '''خانواده در اسلام'''؛ مهم‌ترین نهاد برای تربیت، رشد و تعالی بشر. | ||
[[خانواده]] از ابتدای تاریخ بشر تاکنون به عنوان اصلی‌ترین نهاد اجتماعی، زیربنای جوامع و خاستگاه فرهنگ‌ها، تمدن‌ها و تاریخ بشر بوده است. نهاد خانواده را باید اولین نهاد اجتماعی نامید که انسان به آن پایبندی نشان داده است و عقل و شرع بر آن صحه گذارده‌اند. اسلام توجه خاصی به مقام والای خانواده دارد و هدف از تشکیل خانواده را امنیت، کمال و بقای نسل بشری می‌داند. اصالت، ایمان، آگاهی، مدیریت، شیوه صحیح زندگی و تربیت نسل صالح از ویژگی‌های خانواده در اسلام است. از دیدگاه قرآنی، حیات و کمال انسان، در محیط خانواده سامان می‌یابد و انسان به تنهایی نمی‌تواند از ظرفیت‌های وجودی خود بهره‌برداری کند. | '''[[خانواده]]''' از ابتدای تاریخ بشر تاکنون به عنوان اصلی‌ترین نهاد اجتماعی، زیربنای جوامع و خاستگاه فرهنگ‌ها، تمدن‌ها و تاریخ بشر بوده است. نهاد خانواده را باید اولین نهاد اجتماعی نامید که انسان به آن پایبندی نشان داده است و عقل و شرع بر آن صحه گذارده‌اند. اسلام توجه خاصی به مقام والای خانواده دارد و هدف از تشکیل خانواده را امنیت، کمال و بقای نسل بشری می‌داند. اصالت، ایمان، آگاهی، مدیریت، شیوه صحیح زندگی و تربیت نسل صالح از ویژگی‌های خانواده در اسلام است. از دیدگاه قرآنی، حیات و کمال انسان، در محیط خانواده سامان می‌یابد و انسان به تنهایی نمی‌تواند از ظرفیت‌های وجودی خود بهره‌برداری کند. | ||
==جایگاه خانواده در اسلام== | ==جایگاه خانواده در اسلام== | ||
خانواده در نگاه اسلام از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. خانواده هر چند از نظر جمعیت، یک جامعه بسیار کوچک دانسته می‌شود، اما اسلام به منظور سالم‌سازی جوامع بزرگ‌تر انسانی اهتمام ویژه‌ای به سلامت نهاد خانواده دارد. | خانواده در نگاه اسلام از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار است. خانواده هر چند از نظر جمعیت، یک جامعه بسیار کوچک دانسته می‌شود، اما اسلام به منظور سالم‌سازی جوامع بزرگ‌تر انسانی اهتمام ویژه‌ای به سلامت نهاد خانواده دارد. | ||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
بنای خانواده محبوب‌ترین بناها در پیشگاه خداوند است که روابط آن بر مودت و رحمت پایه‌گذاری شده است.<ref>سوره روم، آیه 21</ref>نهاد خانواده از منظر اسلام، دارای حیات و قداست ویژه‌ای است که قابل قیاس با هیچ نهاد اجتماعی دیگری نیست.<ref>کمساری، «ماهنامه مبلغان»، 1433ق، ص 78</ref> | بنای خانواده محبوب‌ترین بناها در پیشگاه خداوند است که روابط آن بر مودت و رحمت پایه‌گذاری شده است.<ref>سوره روم، آیه 21</ref>نهاد خانواده از منظر اسلام، دارای حیات و قداست ویژه‌ای است که قابل قیاس با هیچ نهاد اجتماعی دیگری نیست.<ref>کمساری، «ماهنامه مبلغان»، 1433ق، ص 78</ref> | ||
دین اسلام به عنوان مذهبی انسان‌ساز، بیشترین توجه را به عزت و رفعت خانواده دارد؛ از این رو این نهاد مقدس را کانون تربیت می‌شمرد. سعادت و نگون‌بختی جامعه انسانی را نیز به صلاح و تباهی این بنا وابسته می‌داند و هدف از [[تشکیل خانواده]] را تأمین نیازهای عاطفی و معنوی انسان، از جمله دست‌یابی به آرامش برمی‌شمارد. | دین اسلام به عنوان مذهبی انسان‌ساز، بیشترین توجه را به عزت و رفعت خانواده دارد؛ از این رو این نهاد مقدس را کانون تربیت می‌شمرد. سعادت و نگون‌بختی جامعه انسانی را نیز به صلاح و تباهی این بنا وابسته می‌داند و هدف از [[تشکیل خانواده|'''تشکیل خانواده''']] را تأمین نیازهای عاطفی و معنوی انسان، از جمله دست‌یابی به آرامش برمی‌شمارد. | ||
نهاد خانواده ظرف رویش روح و جان، رستگاری و تعالی زن و مرد، تا رسیدن به اوج بالندگی و رشد انسانی است؛ یعنی نه مرد به تنهایی کامل است و می تواند به کمال برسد، نه [[زن]]. مگر با هم‌سویی و بودن و زیستن در محدوده خاص مقررات و دستورالعمل‌هایی که نهاد خانواده نام دارد. نهادی که سرآغاز راه رفتن به سوی کمال است. | نهاد خانواده ظرف رویش روح و جان، رستگاری و تعالی زن و مرد، تا رسیدن به اوج بالندگی و رشد انسانی است؛ یعنی نه مرد به تنهایی کامل است و می تواند به کمال برسد، نه [[زن]]. مگر با هم‌سویی و بودن و زیستن در محدوده خاص مقررات و دستورالعمل‌هایی که نهاد خانواده نام دارد. نهادی که سرآغاز راه رفتن به سوی کمال است. | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
نخستین و اساسی‌ترین حکمتی که قرآن برای تشکیل خانواده قائل است، امنیت و آرامش است.<ref>سوره روم، آیه 21</ref>اولین کارکرد خانه، تأمین آرامش جسم و تسکین جان اعضای آن است که البته مرهون امنیت همه جانبه این محیط برای اعضاست. فضای محدود و امن خانه، حریمی برای ابراز احساسات، بیان اسرار، ارضای غرایز و تأمین نیازهای جسمی و روحی انسان است. این سکونت و امنیت را خداوند به خود نسبت می‌دهد. | نخستین و اساسی‌ترین حکمتی که قرآن برای تشکیل خانواده قائل است، امنیت و آرامش است.<ref>سوره روم، آیه 21</ref>اولین کارکرد خانه، تأمین آرامش جسم و تسکین جان اعضای آن است که البته مرهون امنیت همه جانبه این محیط برای اعضاست. فضای محدود و امن خانه، حریمی برای ابراز احساسات، بیان اسرار، ارضای غرایز و تأمین نیازهای جسمی و روحی انسان است. این سکونت و امنیت را خداوند به خود نسبت می‌دهد. | ||
آیه با صراحت بیان می‌کند که خداوند برای شما یا برای بهره‌وری و نفع شما از جنس خودتان [[همسر|همسرانی]] را آفرید که از مواهب و نشانه‌های الهی هستند. آرامش‌بخشی ازدواج به این دلیل است که زن و مرد مکمل یکدیگر و مایه شکوفایی و نشاط یکدیگرند. قرآن به دنبال بحث آرامش‌بخشی ازدواج، اصل مودت و رحمت را مطرح می‌کند که در حقیقت به منزله پیوند دهنده و چسباننده مصالح ساختمانی جامعه انسانی است و افراد پراکنده را پیوند می‌دهد. | آیه با صراحت بیان می‌کند که خداوند برای شما یا برای بهره‌وری و نفع شما از جنس خودتان [[همسر|'''همسرانی''']] را آفرید که از مواهب و نشانه‌های الهی هستند. آرامش‌بخشی ازدواج به این دلیل است که زن و مرد مکمل یکدیگر و مایه شکوفایی و نشاط یکدیگرند. قرآن به دنبال بحث آرامش‌بخشی ازدواج، اصل مودت و رحمت را مطرح می‌کند که در حقیقت به منزله پیوند دهنده و چسباننده مصالح ساختمانی جامعه انسانی است و افراد پراکنده را پیوند می‌دهد. | ||
مودت از «ود» به معنای تمنا و آرزو داشتن و دوستی از روی عشق است. و رحمت از رحم به معنی نرمی و نرم‌خویی و نیکی کردن به طرف مقابل است.<ref>حسینی کوهسارى؛ «اندیشه نوین دینی»؛ 1384؛ ص150</ref> | مودت از «ود» به معنای تمنا و آرزو داشتن و دوستی از روی عشق است. و رحمت از رحم به معنی نرمی و نرم‌خویی و نیکی کردن به طرف مقابل است.<ref>حسینی کوهسارى؛ «اندیشه نوین دینی»؛ 1384؛ ص150</ref> | ||
| خط ۲۶: | خط ۲۶: | ||
اهمیت خانواده به دلیل اهمیت هدفی است که برای آن در نظر گرفته شده است، یعنی بتواند نقش بقای نسل و تربیتی خود را ایفا نماید. یکی از عمده تأکیدات اسلام بر تشکیل خانواده، بقای نسل انسان است. پسر و دختری که تشکیل خانواده می‌دهند، طالب این هستند که با مشاهده ثمره وجود خویش، خود را بر مسند پرافتخار مادری و پدری بنگرند و در حقیقت فرزند، جلوه وحدت ثمره پدر و مادر است. | اهمیت خانواده به دلیل اهمیت هدفی است که برای آن در نظر گرفته شده است، یعنی بتواند نقش بقای نسل و تربیتی خود را ایفا نماید. یکی از عمده تأکیدات اسلام بر تشکیل خانواده، بقای نسل انسان است. پسر و دختری که تشکیل خانواده می‌دهند، طالب این هستند که با مشاهده ثمره وجود خویش، خود را بر مسند پرافتخار مادری و پدری بنگرند و در حقیقت فرزند، جلوه وحدت ثمره پدر و مادر است. | ||
نسبت زنان به جامعه انسانى، نسبت کشت‌زار به انسان کشت‌کار است. همان‌گونه که بذرها به تنهایی ارزشی ندارند و وجود کشت‌زار براى بقاى بذر، لازم است.<ref>سوره بقره، آیه 223</ref>این آیه در مقام بیان مسئله زناشویی و تولید نسل برای بقای نوع انسان است و [[مرد]] را مانند کشاورز بذرافشان و زن را چون کشت‌زاری می‌داند که نطفه مرد در رحم او رشد می‌کند و زن با تولید فرزند، مایه‌ی بقای نسل آدمی است. برای تأکید بر حفظ نسل که هدف اصیل عمل زناشویی می‌باشد واژه «حرث» در آیه تکرار شده است. | نسبت زنان به جامعه انسانى، نسبت کشت‌زار به انسان کشت‌کار است. همان‌گونه که بذرها به تنهایی ارزشی ندارند و وجود کشت‌زار براى بقاى بذر، لازم است.<ref>سوره بقره، آیه 223</ref>این آیه در مقام بیان مسئله زناشویی و تولید نسل برای بقای نوع انسان است و '''[[مرد]]''' را مانند کشاورز بذرافشان و زن را چون کشت‌زاری می‌داند که نطفه مرد در رحم او رشد می‌کند و زن با تولید فرزند، مایه‌ی بقای نسل آدمی است. برای تأکید بر حفظ نسل که هدف اصیل عمل زناشویی می‌باشد واژه «حرث» در آیه تکرار شده است. | ||
هدف از آمیزش جنسی که می‌تواند هروقت و به هرگونه و در هرجا باشد، تنها لذاید جنسی نیست؛ بلکه لذت جنسی، مُزدی نقد برای تحمل زحمات طاقت‌فرسای تولید فرزند و پرورش او است. خداوند برای ترغیب به هدف‌دار کردن آمیزش [[جنسی]] می‌فرماید که از رهگذر مباشرت با زنان‌تان فرزندان شایسته‌ای برای آخرت خود بفرستید. پس تولید مثل و بقای نسل امری بسیار مهم است.<ref>کمساری؛ «ماهنامه مبلغان»؛ 1433ق ؛صفحه 83</ref> | هدف از آمیزش جنسی که می‌تواند هروقت و به هرگونه و در هرجا باشد، تنها لذاید جنسی نیست؛ بلکه لذت جنسی، مُزدی نقد برای تحمل زحمات طاقت‌فرسای تولید فرزند و پرورش او است. خداوند برای ترغیب به هدف‌دار کردن آمیزش '''[[جنسی]]''' می‌فرماید که از رهگذر مباشرت با زنان‌تان فرزندان شایسته‌ای برای آخرت خود بفرستید. پس تولید مثل و بقای نسل امری بسیار مهم است.<ref>کمساری؛ «ماهنامه مبلغان»؛ 1433ق ؛صفحه 83</ref> | ||
==ویژگی‌های خانواده از نظر اسلام== | ==ویژگی‌های خانواده از نظر اسلام== | ||
اسلام برای ساختن خانواده شایسته و برتر کامل‌ترین برنامه را ارائه داده و از هیچ چیزی در این زمینه فرو نگذارده و برای تشکیل خانواده استانداردهایی را معرفی کرده است. هر قدر ارکان تشکیل‌دهنده خانواده با آن استانداردها منطبق باشند، به همان مقدار از شایستگی و برتری برخوردار خواهند بود. در روایات ویژگی‌های فراوان برای شایسته‌ترین [[زنان]] و مردان بیان شده است و در سیره معصومین(ع) نیز ارشاداتی وجود دارد که می‌توان از آن‌ها خانواده برتر و شایسته را شناخت. | اسلام برای ساختن خانواده شایسته و برتر کامل‌ترین برنامه را ارائه داده و از هیچ چیزی در این زمینه فرو نگذارده و برای تشکیل خانواده استانداردهایی را معرفی کرده است. هر قدر ارکان تشکیل‌دهنده خانواده با آن استانداردها منطبق باشند، به همان مقدار از شایستگی و برتری برخوردار خواهند بود. در روایات ویژگی‌های فراوان برای شایسته‌ترین '''[[زنان]]''' و مردان بیان شده است و در سیره معصومین(ع) نیز ارشاداتی وجود دارد که می‌توان از آن‌ها خانواده برتر و شایسته را شناخت. | ||
از این رو به طور اجمال می‌توان گفت خانواده برتر از نظر اسلام، خانواده‌ای است که ارکان آن شایسته و منطبق با استانداردهای اسلامی باشد، مناسبات و روابطی منطبق با آموزه‌های دینی بر آن‌ها حاکم باشد و خروجی آن انسان‌هایی شایسته و مؤثر در ساخته شدن جامعه ایده‌آل اسلامی باشد.<ref>یوسفیان؛ «فصلنامه پیام»؛ 1386ش، ص 103</ref> | از این رو به طور اجمال می‌توان گفت خانواده برتر از نظر اسلام، خانواده‌ای است که ارکان آن شایسته و منطبق با استانداردهای اسلامی باشد، مناسبات و روابطی منطبق با آموزه‌های دینی بر آن‌ها حاکم باشد و خروجی آن انسان‌هایی شایسته و مؤثر در ساخته شدن جامعه ایده‌آل اسلامی باشد.<ref>یوسفیان؛ «فصلنامه پیام»؛ 1386ش، ص 103</ref> | ||
| خط ۳۹: | خط ۳۹: | ||
در آموزه‌های اسلامی برای گزینش همسر شایسته، بر ویژگی دین و ایمان بسیار تاکید شده است. در اسلام بعد از ایمان به خدا، فایده‌ای بالاتر از زن مؤمن، متدین و زیبا نمی‌توان سراغ گرفت. در خانواده برتر، زن و شوهر هر دو از عقیده و ایمانی خالص برخوردارند.<ref>یوسفیان؛ «فصلنامه پیام»؛ 1386ش ،ص 109</ref> | در آموزه‌های اسلامی برای گزینش همسر شایسته، بر ویژگی دین و ایمان بسیار تاکید شده است. در اسلام بعد از ایمان به خدا، فایده‌ای بالاتر از زن مؤمن، متدین و زیبا نمی‌توان سراغ گرفت. در خانواده برتر، زن و شوهر هر دو از عقیده و ایمانی خالص برخوردارند.<ref>یوسفیان؛ «فصلنامه پیام»؛ 1386ش ،ص 109</ref> | ||
===علم و آگاهی=== | ===علم و آگاهی=== | ||
ارکان تشکیل دهنده خانواده برتر از لحاظ علم و آگاهی ثروتمند هستند. در این خانواده، زن افزون بر آگاهی‌های مذهبی، به عنوان همسر، [[مادر]]، مدیر و کدبانوی خانه، از آگاهی‌های لازم زندگی برخوردار است و راه و رسم شوهرداری و خانه‌داری را به خوبی می‌داند. مرد چنین خانواده‌ای نیز افزون بر اطلاعات دینی به عنوان مدیر و سرپرست خانواده، شوهر و پدر از آگاهی‌های لازم برخوردار است و با وظایفی که اسلام بر عهده‌اش نهاده، به خوبی آشناست.<ref>یوسفیان؛ «فصلنامه پیام»؛ 1386ش ،ص 109</ref> | ارکان تشکیل دهنده خانواده برتر از لحاظ علم و آگاهی ثروتمند هستند. در این خانواده، زن افزون بر آگاهی‌های مذهبی، به عنوان همسر، '''[[مادر]]'''، مدیر و کدبانوی خانه، از آگاهی‌های لازم زندگی برخوردار است و راه و رسم شوهرداری و خانه‌داری را به خوبی می‌داند. مرد چنین خانواده‌ای نیز افزون بر اطلاعات دینی به عنوان مدیر و سرپرست خانواده، شوهر و پدر از آگاهی‌های لازم برخوردار است و با وظایفی که اسلام بر عهده‌اش نهاده، به خوبی آشناست.<ref>یوسفیان؛ «فصلنامه پیام»؛ 1386ش ،ص 109</ref> | ||
خانواده برتر از نظر اسلام خانوده‌ای است که به نماز، روزه و سایر واجبات به عنوان نمادهای معنویت اهتمام ورزد، اندیشه و افکار خود را متوجه ملکوت کند و غل و زنجیرهای دنیایی او را زمین‌گیر نسازد.<ref>یوسفیان؛ «فصلنامه پیام»؛ 1386ش ،ص 111</ref> | خانواده برتر از نظر اسلام خانوده‌ای است که به نماز، روزه و سایر واجبات به عنوان نمادهای معنویت اهتمام ورزد، اندیشه و افکار خود را متوجه ملکوت کند و غل و زنجیرهای دنیایی او را زمین‌گیر نسازد.<ref>یوسفیان؛ «فصلنامه پیام»؛ 1386ش ،ص 111</ref> | ||