زن در دوره قاجار: تفاوت میان نسخه‌ها
←وضعیت حقوق شهروندی زنان
| خط ۳۳: | خط ۳۳: | ||
عریضه‌ها و استشهادنامه‌های بازمانده از دوران قاجار در روند پیگیری [[حقوق زنان]] در محاکم شرع و سایر مراجع قضایی آن دوران، بیان‌گر آن است که با آن که در دوره قاجار از هر دو نوع این اسناد استفاده شده، عریضه‌ها در مقایسه با استشهادنامه‌ها رواج بیشتری داشتند. پژوهشگران بیان می‌کنند شاید علت آن، تشکیل مجلس و تغییر نوع حکومت بوده که باعث می‌شد نوع درخواست مردم برای پیگیری شکایت‌های‌شان عوض شود. با‌وجود آن‌که عریضه می‌تواند به هر فردی نوشته شود که از نظر سیاسی و اجتماعی بالاتر است و می‌تواند پیگیر حقوق شاکی شود، اما پس از مشروطه مخاطب بیشتر عریضه‌ها، مجلس، وزارت عدلیه و وزارت خارجه هستند و حتی در اسناد دیده شده که در پاره‌ای موارد، افراد شکایت خود را از والیان و حکام محلی به مجلس برده‌اند که شاید بتوان بیان کرد این تلاشی به منظور احقاق حقوق شهروندی مردم و به خصوص [[زنان]] ایرانی بوده است.<ref> [https://socialhistory.ihcs.ac.ir/article_6086.html باقری ابیانه، الناز و بهزاد کریمی، بازخوانی حقوق زنان شهرنشین در دوران قاجار براساس اسناد آرشیوی «دنیای زنان در عصر قاجار»، 1399ش، ص52] </ref> هم‌چنین می‌توان به‌مواردی مانند اختلافات مالی و ملکی، اختلافات خانوادگی و موضوعات متفرقه‌ای مانند سرقت، قتل، عقد اجباری و ایجاد مزاحمت نیز اشاره کرد که نمونه‌هایی از اسناد مورد بررسی در این دوران نشان می‌دهد که شکایت‌هایی از [[زنان]] دوره قاجار در این موارد، ثبت شده است.<ref> [https://socialhistory.ihcs.ac.ir/article_6086.html باقری ابیانه، الناز و بهزاد کریمی، بازخوانی حقوق زنان شهرنشین در دوران قاجار براساس اسناد آرشیوی «دنیای زنان در عصر قاجار»، 1399ش، ص39] </ref> | عریضه‌ها و استشهادنامه‌های بازمانده از دوران قاجار در روند پیگیری [[حقوق زنان]] در محاکم شرع و سایر مراجع قضایی آن دوران، بیان‌گر آن است که با آن که در دوره قاجار از هر دو نوع این اسناد استفاده شده، عریضه‌ها در مقایسه با استشهادنامه‌ها رواج بیشتری داشتند. پژوهشگران بیان می‌کنند شاید علت آن، تشکیل مجلس و تغییر نوع حکومت بوده که باعث می‌شد نوع درخواست مردم برای پیگیری شکایت‌های‌شان عوض شود. با‌وجود آن‌که عریضه می‌تواند به هر فردی نوشته شود که از نظر سیاسی و اجتماعی بالاتر است و می‌تواند پیگیر حقوق شاکی شود، اما پس از مشروطه مخاطب بیشتر عریضه‌ها، مجلس، وزارت عدلیه و وزارت خارجه هستند و حتی در اسناد دیده شده که در پاره‌ای موارد، افراد شکایت خود را از والیان و حکام محلی به مجلس برده‌اند که شاید بتوان بیان کرد این تلاشی به منظور احقاق حقوق شهروندی مردم و به خصوص [[زنان]] ایرانی بوده است.<ref> [https://socialhistory.ihcs.ac.ir/article_6086.html باقری ابیانه، الناز و بهزاد کریمی، بازخوانی حقوق زنان شهرنشین در دوران قاجار براساس اسناد آرشیوی «دنیای زنان در عصر قاجار»، 1399ش، ص52] </ref> هم‌چنین می‌توان به‌مواردی مانند اختلافات مالی و ملکی، اختلافات خانوادگی و موضوعات متفرقه‌ای مانند سرقت، قتل، عقد اجباری و ایجاد مزاحمت نیز اشاره کرد که نمونه‌هایی از اسناد مورد بررسی در این دوران نشان می‌دهد که شکایت‌هایی از [[زنان]] دوره قاجار در این موارد، ثبت شده است.<ref> [https://socialhistory.ihcs.ac.ir/article_6086.html باقری ابیانه، الناز و بهزاد کریمی، بازخوانی حقوق زنان شهرنشین در دوران قاجار براساس اسناد آرشیوی «دنیای زنان در عصر قاجار»، 1399ش، ص39] </ref> | ||
== وضعیت حقوق شهروندی زنان== | == وضعیت حقوق شهروندی [[زنان]]== | ||
پژوهشگران معتقدند که تغییر و تحول تاریخی حقوق شهروندی زنان در عهد قاجار نشان می‌دهد که تـغییر وضعیت شـهروندی زنان قاجار اکثرا در حوزه حقوق و آزادی‌های فردی اتفاق افـتاده اسـت. در زمینه حقوق حقوق مدنی<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/120573/128/text نوری، هادی، حقوق شهروندی در ایران عهد قاجار، 1399ش، ص119 ] </ref> آزادی‌های بیان، مالکیت، اشتغال و انجمن‌ها با تغییرات ملموسی روبه‌رو شدند اما زنان هنوز در آزادی‌های شـخصی و عـدالت قـانونی با مشکلات جدی مواجه بودند. در زمینه حقوق سیاسی<ref> | پژوهشگران معتقدند که تغییر و تحول تاریخی حقوق شهروندی [[زنان]] در عهد قاجار نشان می‌دهد که تـغییر وضعیت شـهروندی زنان قاجار اکثرا در حوزه حقوق و آزادی‌های فردی اتفاق افـتاده اسـت. در زمینه حقوق حقوق مدنی<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/120573/128/text نوری، هادی، حقوق شهروندی در ایران عهد قاجار، 1399ش، ص119 ] </ref> آزادی‌های بیان، مالکیت، اشتغال و انجمن‌ها با تغییرات ملموسی روبه‌رو شدند اما زنان هنوز در آزادی‌های شـخصی و عـدالت قـانونی با مشکلات جدی مواجه بودند. در زمینه حقوق سیاسی<ref> | ||
[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/120573/128/text نوری، هادی، حقوق شهروندی در ایران عهد قاجار، 1399ش، ص130 ] </ref> نیز دولت که تسلط قدرتمندی بر جامعه داشت مانعی مهم بـرای تـحقق دو شاخص حق رأی و حق انتخاب شدن زنان جهت مناصب سیاسی بود و زنان با وجود نقش‌آفـرینی‌های پررنگشان در تحولات سیاسی دوران مشروطه و پسامشروطه، سهمی در امتیازات سیاسی بعد از تحولات به دست نیاوردند. با این وجود، به حـقوق اجـتماعی<ref> [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/120573/128/text نوری، هادی، حقوق شهروندی در ایران عهد قاجار، 1399ش، ص132] </ref> تااندازه‌ای توجه شد. آموزش، حوزه موفقیت نخستین زنان بود اما در بـهداشت و تـأمین اجـتماعی بی‌بهره ماندند. باید به این نکته توجه کرد که سهم بخش طبقات بالای جـامعه در تـحولات حداقلی ذکر شده، پررنگ است. پژوهشگران بیان می کنند که در آن دوران، دولت سالاری موجب توقف تحقق حقوق سیاسی زنان شد و افـراد به طور یکسان و مستقل از نابرابری اقتصادی، از مزایای شهروند بودن بهره مند نبودند؛ چرا که این زنان طبقات بالای جامعه ایران بودند که از مزایای نوظهور شهروندی بهره مند شدند.<ref> [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/120573/128/text نوری، هادی، حقوق شهروندی در ایران عهد قاجار، 1399ش، ص138] </ref> | [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/120573/128/text نوری، هادی، حقوق شهروندی در ایران عهد قاجار، 1399ش، ص130 ] </ref> نیز دولت که تسلط قدرتمندی بر جامعه داشت مانعی مهم بـرای تـحقق دو شاخص حق رأی و حق انتخاب شدن [[زنان]] جهت مناصب سیاسی بود و زنان با وجود نقش‌آفـرینی‌های پررنگشان در تحولات سیاسی دوران مشروطه و پسامشروطه، سهمی در امتیازات سیاسی بعد از تحولات به دست نیاوردند. با این وجود، به حـقوق اجـتماعی<ref> [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/120573/128/text نوری، هادی، حقوق شهروندی در ایران عهد قاجار، 1399ش، ص132] </ref> تااندازه‌ای توجه شد. آموزش، حوزه موفقیت نخستین [[زنان]] بود اما در بـهداشت و تـأمین اجـتماعی بی‌بهره ماندند. باید به این نکته توجه کرد که سهم بخش طبقات بالای جـامعه در تـحولات حداقلی ذکر شده، پررنگ است. پژوهشگران بیان می کنند که در آن دوران، دولت سالاری موجب توقف تحقق حقوق سیاسی زنان شد و افـراد به طور یکسان و مستقل از نابرابری اقتصادی، از مزایای شهروند بودن بهره مند نبودند؛ چرا که این زنان طبقات بالای جامعه ایران بودند که از مزایای نوظهور شهروندی بهره مند شدند.<ref> [https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/120573/128/text نوری، هادی، حقوق شهروندی در ایران عهد قاجار، 1399ش، ص138] </ref> | ||
==تفاوت رویکردها در طبقات اجتماعی زنان در دوره قاجار== | ==تفاوت رویکردها در طبقات اجتماعی زنان در دوره قاجار== | ||