برابری در فمینیسم: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
زهرا زارعی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
== چکیده == | == چکیده == | ||
جریان‌های [[فمینیست|فمینیستی]] علی‌رغم تكثر خاستگاه‌ها و تعدد نظریات، در یک نقطه مشترک، که مباحث [[زنان]] و مسائل مربوط به آن است، با یکدیگر تلاقی دارند. سیاست‌های حمایتی - اقتصادی از [[زنان]] و [[اشتغال زنان|اشتغال]] ایشان و حربه‌های فرهنگی - اقتصادی در زمینه مصرف و تولید آن، از ابزارهای مؤثری بوده که سبب پیشرفت امواج [[فمینیست|فمینیستی]] گردیده است. مبانی مدرنیته از جمله | جریان‌های [[فمینیست|فمینیستی]] علی‌رغم تكثر خاستگاه‌ها و تعدد نظریات، در یک نقطه مشترک، که مباحث [[زنان]] و مسائل مربوط به آن است، با یکدیگر تلاقی دارند. سیاست‌های حمایتی - اقتصادی از [[زنان]] و [[اشتغال زنان|اشتغال]] ایشان و حربه‌های فرهنگی - اقتصادی در زمینه مصرف و تولید آن، از ابزارهای مؤثری بوده که سبب پیشرفت امواج [[فمینیست|فمینیستی]] گردیده است. مبانی مدرنیته از جمله اومانیسم و سکولاریسم نیز بیش‌ترین تأثیر را در آراء [[فمینیست|فمینیستی]] داشته است. اصل [[برابری و فمینیسم|برابری]] از بارزترین جلوه‌های اومانیسم است. در مباحث [[فمینیست|فمینیستی]]، بر انواع [[برابری و فمینیسم|برابری]]، همچون [[برابری و فمینیسم|برابری]] ظاهری، تناسبی، اخلاقی و توزیعی بسیار تأکید می‌شود. در این مقاله، ضمن بیان اصل [[برابری و فمینیسم|برابری]] [[فمینیست|فمینیستی]] و طرح انواع آن، موانع و مشکلات نابرابری [[اشتغال زنان]] از نظر [[فمینیسم]] مورد بررسی قرار گرفته و به مباحث مربوط به ساختار انگیزشی و رهیافت‌های وضعیتی و نظرات تحلیل‌گران شبکه‌های اجتماعی در رابطه با برابری و نابرابری شغلی [[زنان]] پرداخته شده است. | ||
==کلیدواژگان== | ==کلیدواژگان== | ||
[[فمینیسم]]، اصل [[برابری و فمینیسم|برابری]]، [[اشتغال زنان]]، | [[فمینیسم]]، اصل [[برابری و فمینیسم|برابری]]، [[اشتغال زنان]]، اومانیسم، زمینه‌های اقتصادی، سیاست‌های حمایتی. | ||
== مقدمه == | == مقدمه == | ||
| خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
=== زمینه‌های ظهور [[فمینیسم]] === | === زمینه‌های ظهور [[فمینیسم]] === | ||
'''زمینه‌های اقتصادی:''' انقلاب صنعتی و تبدیل نظام فئودالی به سرمایه‌داری و فراز و فرودهای نظام سرمایه‌داری یکی از عمده‌ترین عوامل مؤثر بر وضعیت [[زنان]] بوده است. پیشرفت فناوری در سال‌های ۱۷۷۵ تا ۱۸۲۵، چنان دگرگونی در وضعیت کار و تولید به وجود آورد که برای تبیین آن نمی‌توان واژه‌ای جز انقلاب صنعتی را مناسب دانست. اساسی‌ترین تحولی که انقلاب صنعتی در وضعیت [[زنان]] به وجود آورد، تبدیل نظام تولید خانگی به کارخانه‌های تولیدی بود که همین امر موجب تفکیک کار دست مزدی در عرصه عمومی و کار غیر دست مزدی در عرصه خصوصی گردید. | '''زمینه‌های اقتصادی:''' انقلاب صنعتی و تبدیل نظام فئودالی به سرمایه‌داری و فراز و فرودهای نظام سرمایه‌داری یکی از عمده‌ترین عوامل مؤثر بر وضعیت [[زنان]] بوده است. پیشرفت فناوری در سال‌های ۱۷۷۵ تا ۱۸۲۵، چنان دگرگونی در وضعیت کار و تولید به وجود آورد که برای تبیین آن نمی‌توان واژه‌ای جز انقلاب صنعتی را مناسب دانست. اساسی‌ترین تحولی که انقلاب صنعتی در وضعیت [[زنان]] به وجود آورد، تبدیل نظام تولید خانگی به کارخانه‌های تولیدی بود که همین امر موجب تفکیک کار دست مزدی در عرصه عمومی و کار غیر دست مزدی در عرصه خصوصی گردید. | ||
'''زمینه‌های فرهنگی:''' اگر عمده‌ترین نقش نظام سرمایه‌داری در تولید کالاهای مصرفی باشد، بنابراین، مصرف‌گرایی و تبلیغ آن نیز به اصلی‌ترین هدف نظام سرمایه‌داری تبدیل می‌شود. نظام سرمایه‌داری به خوبی دریافته است که برای این دو منظور مصرف‌گرایی و تبلیغ آن [[زنان]] بهترین وسیله و ابزار هستند؛ چراکه [[زنان]] می‌توانند به عنوان مصرف‌کنندگان کالاهای تولیدی، بهترین و فعال‌ترین مخاطبان نظام سرمایه‌داری باشند. | '''زمینه‌های فرهنگی:''' اگر عمده‌ترین نقش نظام سرمایه‌داری در تولید کالاهای مصرفی باشد، بنابراین، مصرف‌گرایی و تبلیغ آن نیز به اصلی‌ترین هدف نظام سرمایه‌داری تبدیل می‌شود. نظام سرمایه‌داری به خوبی دریافته است که برای این دو منظور مصرف‌گرایی و تبلیغ آن [[زنان]] بهترین وسیله و ابزار هستند؛ چراکه [[زنان]] می‌توانند به عنوان مصرف‌کنندگان کالاهای تولیدی، بهترین و فعال‌ترین مخاطبان نظام سرمایه‌داری باشند. | ||
در مجموع، [[فمینیسم]] هرچند دارای وحدت و انسجام نبود، ولی امواج نوین [[فمینیست|فمینیستی]] به صورت نیرومندتری ظهور می کرد و تحلیل‌های متنوعی درباره سرکوب [[زنان]] و راه‌های مبارزه برای آزادی [[زنان]] ارائه می‌داد. | در مجموع، [[فمینیسم]] هرچند دارای وحدت و انسجام نبود، ولی امواج نوین [[فمینیست|فمینیستی]] به صورت نیرومندتری ظهور می کرد و تحلیل‌های متنوعی درباره سرکوب [[زنان]] و راه‌های مبارزه برای آزادی [[زنان]] ارائه می‌داد. | ||
=== | === اومانیسم و سکولاریسم === | ||
همان‌گونه که اشاره شد، اومانیسم را می‌توان به عنوان [[مادر]] تمام تفکرات عصر نوین بر شمرد. اگر چه | همان‌گونه که اشاره شد، اومانیسم را می‌توان به عنوان [[مادر]] تمام تفکرات عصر نوین بر شمرد. اگر چه اومانیسم و سکولاریسم اغلب به عنوان تفکراتی مجزا بررسی می‌شوند، ولی در واقع، اومانیسم بدون سکولاریسم و سکولاریسم بدون اومانیسم قابل ریشه‌یابی نیست. کشفیات جدید علمی ابتدا انسان را از بند غل و زنجیرهای تفکر سنتی، که به شدت تحریف شده بود و در مواردی مطلوب اربابان کلیسا به کار گرفته می‌شد، رهانید و در مقابل، جلوه‌های مخفی قدرت تفکر و اندیشه مستقل را به انسان ارزانی کرد. | ||
اولین جلوه اجتماعی تفکر اومانیستی را می‌توان در نفی فئودال‌ها و قدرت بی چون و چرای روحانیت کلیسا مشاهده کرد. | |||
اومانیسم و سکولاریسم، که در اروپا متولد شدند، سر منشأ بسیاری از اندیشه‌های بعدی از جمله آزادی و [[برابری و فمینیسم|برابری]] گردیدند. اومانیسم در جنبه‌های تأكید بر اصالت فردی خویش، ریشه تفکراتی همانند لیبرالیسم و کاپیتالیسم و در جنبه‌های اصالت اجتماعی خویش، اساس و بنیان تفکراتی همانند سوسیالیسم و مارکسیسم است. | |||
=== [[برابری و فمینیسم|برابری]] === | === [[برابری و فمینیسم|برابری]] === | ||
یکی از بارزترین جلوه‌های | یکی از بارزترین جلوه‌های اومانیسم، بحث [[برابری و فمینیسم|برابری]] است که به شدت با [[فمینیسم]] در دوران مدرنیته گره خورده است. [[برابری و فمینیسم|برابری]] یکی از ارکان اساسی شکل‌گیری قوانین مدنی کشورهایی همچون فرانسه پس از انقلاب سال ۱۷۹۱ بوده و با معنای گسترده و وسیع خویش، الهام بخش بسیاری از جنبش‌های قرن ۱۹ و ۲۰ در اروپا و آمریکا گردیده است. | ||
در همین‌جا، باید خاطر نشان ساخت که بحث [[برابری و فمینیسم|برابری]] یکی از بحث‌های فلسفه سیاسی است که به نحو پیچیده‌ای با مباحث عدالت، آزادی و | در همین‌جا، باید خاطر نشان ساخت که بحث [[برابری و فمینیسم|برابری]] یکی از بحث‌های فلسفه سیاسی است که به نحو پیچیده‌ای با مباحث عدالت، آزادی و لیبرالیسم در هم تنیده است. | ||
در ابتدای بحث [[برابری و فمینیسم|برابری]]، ارائه تعریفی روشن شاید تا حدی از هرج و مرج شایع درباره واژه [[برابری و فمینیسم|برابری]] بکاهد. تعریف، واژه [[برابری و فمینیسم|برابری]] بر یک ارتباط دو سویه دلالت دارد؛ به این معنا که [[برابری و فمینیسم|برابری]] ناظر به یک رابطه دو جانبه در میان دو گروه از اشیا، افراد، فرایندها و یا محورهایی است که با لحاظ نمودن یک یا چند شاخصه معین، دارای کیفیتی برابر باشند، اگرچه در وجوه دیگر، کیفیت [[برابری و فمینیسم|برابری]] موجود نباشد. | |||
=== اسلام، [[فمینیسم]] و اصل [[برابری و فمینیسم|برابری]] در جایگاه [[اشتغال زنان|اشتغال زن]] و [[مرد]]=== | === اسلام، [[فمینیسم]] و اصل [[برابری و فمینیسم|برابری]] در جایگاه [[اشتغال زنان|اشتغال زن]] و [[مرد]]=== | ||
[[فمینیسم]] با تکیه بر اصل [[برابری و فمینیسم|برابری]] [[زن]] و [[مرد]] و به داعیه دفاع از [[حقوق زن]]، در همه زمینه‌های اقتصادی، با زمينه‌ها و جریاناتی که سبب نابرابری در مشاغل، رده‌بندی شغلی، [[حقوق]] نابرابر و هر نوع تبعیض کاری می‌شود، مبارزه می‌کند. | [[فمینیسم]] با تکیه بر اصل [[برابری و فمینیسم|برابری]] [[زن]] و [[مرد]] و به داعیه دفاع از [[حقوق زن]]، در همه زمینه‌های اقتصادی، با زمينه‌ها و جریاناتی که سبب نابرابری در مشاغل، رده‌بندی شغلی، [[حقوق]] نابرابر و هر نوع تبعیض کاری می‌شود، مبارزه می‌کند. | ||
البته اسلام نیز با بسیاری از تبعیض‌های کاری و پرداخت [[حقوق]] نابرابر مخالفت می‌کند و مالکیت اقتصادی را به همان میزان که برای [[مرد]] به رسمیت می‌شناسد، برای [[زن]] نیز به رسمیت می‌شناسد. [[زن]] مالک مستقل املاک و اموال خویش است و ثبوت حق فعالیت اقتصادی برای [[زن]]، مسلم است و مورد استثنایی آن در فقه نیز رعایت عدالت و سایر [[حقوق زن]] ذکر گردیده است. آن‌چه نظرگاه اسلام و [[فمینیسم]] را در مسئله [[اشتغال زنان از منظر اسلام و فمینیسم|اشتغال]] از یکدیگر جدا می‌کند این است که [[فمینیسم]] تفاوت‌های [[جنس و جنسیت|جنسی]] و فیزیولوژی و نوع علایق و سلایق و توانمندی‌های [[مردانه]] و [[زنانه]] را نادیده می‌گیرد؛ ولی اسلام با توجه به این نوع تفاوت‌ها، اولویت‌هایی را درباره مشاغل و طبقه‌بندی مشاغل توصیه می‌نماید و برای [[زنان]]، شغل‌هایی را متناسب با شئونات آن‌ها پیشنهاد می‌دهد و شوهران را مکلف می‌کند که در صورت تقاضای [[زنان]]، در مقابل شغل خانه‌داری و فرزندداری ایشان، دستمزد قرار دهند. | البته اسلام نیز با بسیاری از تبعیض‌های کاری و پرداخت [[حقوق]] نابرابر مخالفت می‌کند و مالکیت اقتصادی را به همان میزان که برای [[مرد]] به رسمیت می‌شناسد، برای [[زن]] نیز به رسمیت می‌شناسد. [[زن]] مالک مستقل املاک و اموال خویش است و ثبوت حق فعالیت اقتصادی برای [[زن]]، مسلم است و مورد استثنایی آن در فقه نیز رعایت عدالت و سایر [[حقوق زن]] ذکر گردیده است. | ||
آن‌چه نظرگاه اسلام و [[فمینیسم]] را در مسئله [[اشتغال زنان از منظر اسلام و فمینیسم|اشتغال]] از یکدیگر جدا می‌کند این است که [[فمینیسم]] تفاوت‌های [[جنس و جنسیت|جنسی]] و فیزیولوژی و نوع علایق و سلایق و توانمندی‌های [[مردانه]] و [[زنانه]] را نادیده می‌گیرد؛ ولی اسلام با توجه به این نوع تفاوت‌ها، اولویت‌هایی را درباره مشاغل و طبقه‌بندی مشاغل توصیه می‌نماید و برای [[زنان]]، شغل‌هایی را متناسب با شئونات آن‌ها پیشنهاد می‌دهد و [[شوهر|شوهران]] را مکلف می‌کند که در صورت تقاضای [[زنان]]، در مقابل شغل خانه‌داری و فرزندداری ایشان، دستمزد قرار دهند. | |||
=== موانع و مشکلات اجتماعی [[اشتغال زنان]]=== | === موانع و مشکلات اجتماعی [[اشتغال زنان]]=== | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۹: | ||
== نتیجه== | == نتیجه== | ||
[[برابری و فمینیسم|برابری]] از جلوه‌های ظاهری | [[برابری و فمینیسم|برابری]] از جلوه‌های ظاهری اومانیسم است و ارتباط [[برابری و فمینیسم|برابری]] و عدالت، مقیاس‌های [[برابری و فمینیسم|برابری]]، محدودیت‌های [[برابری و فمینیسم|برابری]]، جایگاه [[برابری و فمینیسم|برابری]]، جایگاه [[برابری و فمینیسم|برابری]] محیط و نظریه عدالت از قلمروهای بحث برانگیز مباحث [[برابری و فمینیسم|برابری]] است که پردامنه‌ترین بحث‌های مربوط به [[زنان]]، به خصوص مباحث [[فمینیست|فمینیستی]]، را در بر گرفته است. بحث [[برابری و فمینیسم|برابری]] از پیچیده‌ترین بحث‌های فلسفه سیاسی است که مباحث آزادی، عدالت و لیبرالیسم را در خود دارد. | ||
از نظر [[فمینیست|فمینیست‌ها]]، اصلی‌ترین موانع [[اشتغال زنان]] عبارت است از : | از نظر [[فمینیست|فمینیست‌ها]]، اصلی‌ترین موانع [[اشتغال زنان]] عبارت است از: | ||
* ۱. ایجاد هنجارهایی که توسط آن‌ها [[مردان]] به باز تولید نقش برتر خود ادامه می‌دهند. | * ۱. ایجاد هنجارهایی که توسط آن‌ها [[مردان]] به باز تولید نقش برتر خود ادامه می‌دهند. | ||
* ۲. غير عادلانه بودن نظام پاداش جزای حاکم بر مبادلات بین کنش‌گران اصلی. | * ۲. غير عادلانه بودن نظام پاداش جزای حاکم بر مبادلات بین کنش‌گران اصلی. | ||