پرش به محتوا

مریم عمید: تفاوت میان نسخه‌ها

۴٬۰۶۴ بایت حذف‌شده ،  ‏۲۱ اوت ۲۰۲۲
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۳۷: خط ۳۷:
مریم عمید تنها دختر میر سید رضی سمنانی ملقب به «رئیس‌الاطباء»، پزشک قشون ناصرالدین شاه و خواهر میرزا ابراهیم عمیدالسلطنه (اولین نماینده سمنان و شاهرود در مجلس شورای ملی) بود. او در سمنان زاده شد و تحصیلات اولیه را نزد پدرش فرا گرفت. <ref>[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85_%D8%B9%D9%85%DB%8C%D8%AF ویکی پدیا، مریم عمید]</ref>
مریم عمید تنها دختر میر سید رضی سمنانی ملقب به «رئیس‌الاطباء»، پزشک قشون ناصرالدین شاه و خواهر میرزا ابراهیم عمیدالسلطنه (اولین نماینده سمنان و شاهرود در مجلس شورای ملی) بود. او در سمنان زاده شد و تحصیلات اولیه را نزد پدرش فرا گرفت. <ref>[https://fa.wikipedia.org/wiki/%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85_%D8%B9%D9%85%DB%8C%D8%AF ویکی پدیا، مریم عمید]</ref>


وی سواد خواندن و نوشتن و علوم دینی را در منزل و تحت سرپرستی پدر دانشمندش فرا گرفت. ولی در اثر عشق و علاقه به تحصیل دانش به آن میزان اکتفا نکرد و به ادامه تحصیل شوق و شور بیشتری نشان داد و سرانجام با موافقت پدر روشن فکرش به فرا گرفتن علوم و فنون مختلف نزد استادان فن مشغول گردید و تا آخر عمر در این راه کوشید. این بانوی دانشمند حتی در روزهایی که به عنوان مادر و کدبانوی مخصوص خانه بود، دست از فعالیت در راه کسب دانش و علوم و فنون متداول زمان برنداشت. برای نمونه زبان فرانسه و فن عکاسی را در این زمان آموخت. در ۱۶ سالگی با یکی از شاهزادگان قاجار به نام عمادالسلطنه (سالور)ازدواج کرد ولی یک سال بعد از این ازدواج در اثر عدم توافق اخلاقی و روحی مجبور به جدایی و طلاق گردید. هفت سال پس از آن با شخص روشن فکر و دانشمندی به نام قوام الحکماء ازدواج کرد. قوام الحکماء همواره در کارهای علمی و فرهنگی مشوق و یار و مددکار خانم مریم عمید سمنانی (مزین السلطنه) بود. ولی مدت این ازدواج نیز زیاد ادامه نیافت و بعد از چند سال قوام الحکماء دار فانی را بدرود گفت و خانم مزین السلطنه را در کار تربیت دو فرزندی که از دو ازدواج خود داشت؛ تنها گذاشت.
وی سواد خواندن و نوشتن و علوم دینی را در منزل و تحت سرپرستی پدرش فرا گرفت. ولی به دلیل علاقه به تحصیل،  ادامه داد و سرانجام با موافقت پدرش به فرا گرفتن علوم و فنون مختلف نزد استادان فن مشغول گردید او همراه با مادری زبان فرانسه و فن عکاسی را آموخت. در ۱۶ سالگی با یکی از شاهزادگان قاجار به نام عمادالسلطنه (سالور)ازدواج کرد ولی یک سال بعد از این ازدواج در اثر عدم توافق اخلاقی و روحی مجبور به جدایی و طلاق گردید. هفت سال پس از آن با شخص روشن فکر و دانشمندی به نام قوام الحکماء ازدواج کرد. قوام الحکماء همواره در کارهای علمی و فرهنگی مشوق خانم مریم عمید سمنانی (مزین السلطنه) بود. ولی مدت این ازدواج نیز زیاد ادامه نیافت و بعد از چند سال قوام الحکماء دار فانی را بدرود گفت و خانم مزین السلطنه را در کار تربیت دو فرزندی که از دو ازدواج خود داشت؛ تنها گذاشت..<ref>[https://tourism.semnan.ir/%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D8%B9%D9%85%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D8%B2%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D9%87/ مریم عمید،سمنان توریسم]مریم عمید، سمنان توریسم</ref>
 
در ۱۶ سالگی به ازدواجی ناخواسته با حسینفلی میرزا عمادالسلطنه سالور از شاهزادگان قاجار تن داد، که پس از یک سال از او جدا شد. ۷ سال پس از آن با یکی از روشنفکران آن زمان به نام قوام‌الحکماء ازدواج کرد. پس از چند سال قوام‌الحکماء از دنیا رفت و مزین‌السلطنه به تنهایی سرپرستی دو فرزندی را که از دو ازدواج خود داشت به عهده گرفت.<ref>[https://tourism.semnan.ir/%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D8%B9%D9%85%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D8%B2%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D9%87/ مریم عمید،سمنان توریسم]مریم عمید، سمنان توریسم</ref>


او توانست در سال۱۲۸۹ اولین نشریه زنان ایران را که دانش نام داشت، در تهران راه اندازی کند. پس از مدت کوتاهی این هفته نامه تعطیل شد و در سال ۱۲۹۲ خورشیدی مجدد توانست نشریه شکوفه را منتشر کند. از ویژگی های این نشریه می‌توان به لحن طنزآمیز و انتقادی، پرداختن به مسائل زنان ایرانی، تحصیل و آموزش دختران و مسائل سیاسی اشاره کرد.<ref>[https://www.wikisemnan.com/portfolio-item/%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D8%B9%D9%85%DB%8C%D8%AF/ ویکی  سمنان]</ref>
او توانست در سال۱۲۸۹ اولین نشریه زنان ایران را که دانش نام داشت، در تهران راه اندازی کند. پس از مدت کوتاهی این هفته نامه تعطیل شد و در سال ۱۲۹۲ خورشیدی مجدد توانست نشریه شکوفه را منتشر کند. از ویژگی های این نشریه می‌توان به لحن طنزآمیز و انتقادی، پرداختن به مسائل زنان ایرانی، تحصیل و آموزش دختران و مسائل سیاسی اشاره کرد.<ref>[https://www.wikisemnan.com/portfolio-item/%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D8%B9%D9%85%DB%8C%D8%AF/ ویکی  سمنان]</ref>
خط ۴۷: خط ۴۵:
مریم عمید سمنانی توانست در سال۱۲۸۹ اولین نشریه زنان ایران را که دانش نام داشت، در تهران راه اندازی کند. پس از مدت کوتاهی این هفته نامه تعطیل شد و در سال ۱۲۹۲ خورشیدی مجدد توانست نشریه شکوفه را منتشر کند.  
مریم عمید سمنانی توانست در سال۱۲۸۹ اولین نشریه زنان ایران را که دانش نام داشت، در تهران راه اندازی کند. پس از مدت کوتاهی این هفته نامه تعطیل شد و در سال ۱۲۹۲ خورشیدی مجدد توانست نشریه شکوفه را منتشر کند.  


نشریه شکوفه مجله ی اختصاصی زنان بود. وی با انتشار این نشریه، ضمن آموزش و آگاه‌سازی زنان و دختران، برای تساوی حقوق زن و مرد نیز تلاش کرد.
نشریه شکوفه مجله ی اختصاصی زنان بود. وی با انتشار این نشریه، ضمن آموزش برای تساوی حقوق زن و مرد نیز تلاش کرد.


وی یکی از اعضای اصلی «انجمن همت خواتین» متشکل از فعالان حقوق زنان بود که به ترویج استفاده از کالاهای داخلی و تشویق فراگیری هنرهای دستی توسط زنان می‌پرداخت.
وی یکی از اعضای اصلی «انجمن همت خواتین» متشکل از فعالان حقوق زنان بود که به ترویج استفاده از کالاهای داخلی و تشویق فراگیری هنرهای دستی توسط زنان می‌پرداخت.
خط ۷۸: خط ۷۶:
روزنامه در ذیل عنوان شکوفه خود را این گونه معرفی کرده بود: روزنامه‌ای است اخلاقی، ادبی، حفظ الصحه اطفال، خانه داری، بچه‌داری، ملک مستقیمش تربیت دوشیزگان و تصفیه اخلاق زنان، راجع به مدارس نسوان، مقالاتی که با ملک جریده موافقت داشته باشد پذیرفته می‌شود.
روزنامه در ذیل عنوان شکوفه خود را این گونه معرفی کرده بود: روزنامه‌ای است اخلاقی، ادبی، حفظ الصحه اطفال، خانه داری، بچه‌داری، ملک مستقیمش تربیت دوشیزگان و تصفیه اخلاق زنان، راجع به مدارس نسوان، مقالاتی که با ملک جریده موافقت داشته باشد پذیرفته می‌شود.


از فحوای نشریه شکوفه هویدا است که خانم مزین السلطنه به شکلی دلسوزانه به نقد بعضی اشکالات و مشکلات اجتماعی پرداخته و در واقع به جای لحن خشک و بی روح و پندآموزی‌های متکبرانه به همدلی با بانوان مخاطب خود نشسته و به نصیحت عالمانه ایشان همت گماشته است.
از فحوای نشریه شکوفه هویدا است که خانم مزین السلطنه به نقد بعضی مسائل و مشکلات اجتماعی با نگاه خود پرداخته است.


وی در هر مرحله از نقد و نصیحت و پیشنهاد از اعتقادات، اخلاقیات و باورهای مذهبی حاکم بر جامعه که خود نیز بدان بسیار پایبند بوده، مدد گرفته و در هر بخش شاهدی بر مدعای خویش آورده است.
وی در هر مرحله از نقد و نصیحت و پیشنهاد از اعتقادات، اخلاقیات و باورهای مذهبی حاکم بر جامعه که خود نیز بدان بسیار پایبند بوده، مدد گرفته و در هر بخش شاهدی بر مدعای خویش آورده است.


با مطالعه نکاتی که روزنامه شکوفه به آن پرداخته و نکته بینی هایی که خانم مزین السلطنه نسبت به دقایق اخلاقی - اجتماعی و تربیتی از خود نشان داده به نظر می‌آید که حساسیت‌های اجتماعی و دید نقادانه وی به بسیاری از ظرایف پنهان اجتماع، بیشتر و دقیق تر از بسیاری از مردان هم‌طراز عصر خود بوده و یا اینکه آقایان در آن هنگام آن قدر خود را به بازی‌های سیاسی مشغول می‌داشتند که معضلات اجتماعی داخل را یا از یاد برده و یا بی اهمیت می‌انگاشتند. تحصیل علم از دید روزنامه شکوفه و مبارزه با خرافه‌پرستی و اعتقادات موهومه از جمله مسائلی است که در این روزنامه بدان بسیار تأکید شده است.
با مطالعه برخی مطالب روزنامه شکوفه  
 
با مطالعه مطالب روزنامه چنین برمی‌آید که او  به احکام و مسائل دینی ، باور داشته است و به این لحاظ به حفظ حجاب و حدود مناسبات زن و مرد در جامعه اشاره دارد و از بی‌بند و باری‌هایی که در بعضی مکان‌ها پیش می‌آمده از مطالب روزنامه است چنان که آورده بود:
با مطالعه کلی مطالب روزنامه چنین برمی‌آید که تقیّد به احکام و اصول دین، باور قلبی و اعتقادی خانم عمید سمنانی بوده است و به این لحاظ تاکید به رعایت قوانین مذهبی و حفظ حجاب و حدود مناسبات زن و مرد در جامعه و انتقاد از بی‌بند و باری‌هایی که در بعضی مکان‌ها پیش می‌آمده از مطالب روزنامه است چنان که آورده بود:


این چه رفتار و حرکاتی است که بعضی از زن‌ها یا بعضی از مردها دارند، به چه طریقه و مذهب صحیح است که در معبر عام، فرق اسلامی را شکسته، پرده اسلام را دریده، بدون پرده و حجاب، فتح هر باب کرده و بر ضد آیه شریفه (و لا تبدوا زینتهن الا لبعولتهن) باید ظاهر نسازید زیور و زینت های خودتان را مگر از برای شوهران خودتان.
این چه رفتار و حرکاتی است که بعضی از زن‌ها یا بعضی از مردها دارند، به چه طریقه و مذهب صحیح است که در معبر عام، فرق اسلامی را شکسته، پرده اسلام را دریده، بدون پرده و حجاب، فتح هر باب کرده و بر ضد آیه شریفه (و لا تبدوا زینتهن الا لبعولتهن) باید ظاهر نسازید زیور و زینت های خودتان را مگر از برای شوهران خودتان.
 
در بخشی دیگر از نشریه خود آورده بود که:
این خانم متدینه در عین حال روشنفکر نسبت به مسائل اجتماعی و سیاسی نیز واکنش نشان داده و در بخشی دیگر از نشریه خود آورده بود که:


تقلید در بسیاری از امور و موارد باعث ذلت و فلاکت، بلکه گاهی منجر به مرض و هلاکت می‎گردد. حتی در جایی بر حمایت از اشیاء و منسوجات داخلی راه حل عملی و معقول و منطق ارائه داده است.
تقلید در بسیاری از امور و موارد باعث ذلت و فلاکت، بلکه گاهی منجر به مرض و هلاکت می‎گردد. حتی در جایی بر حمایت از اشیاء و منسوجات داخلی راه حل عملی و معقول و منطق ارائه داده است.
 
این نشریه در این مورد این گونه ادامه داد: البته در فقره منسوجات وطنی و صنایع مملکت هم هرگاه بخواهند شایع و جریان پیدا نماید آقایان روحانی و اولیاء امور که سبقت بگیرند و اقدام نمایند و در مقام ترویج تجارت و صنایع وطن عزیز خود برآیند. به این معنی که خودشان و بستگان و اهل خانه بپوشند، چیزی نمی‌گذرد که منسوجات یزد و کرمان و اصفهان و سایر به ایران همه رواج پیدا می‌کند.
از نوع بیان مطالب نشریه اینگونه به نظر می‎رسد که تو گویی اکنون در عصر حاضر زندگی کرده و از مشکلات جامعه ما کاملا آگاهی دارد. این نشریه در این مورد این گونه ادامه داد: البته در فقره منسوجات وطنی و صنایع مملکت هم هرگاه بخواهند شایع و جریان پیدا نماید آقایان روحانی و اولیاء امور که سبقت بگیرند و اقدام نمایند و در مقام ترویج تجارت و صنایع وطن عزیز خود برآیند. به این معنی که خودشان و بستگان و اهل خانه بپوشند، چیزی نمی‌گذرد که منسوجات یزد و کرمان و اصفهان و سایر به ایران همه رواج پیدا می‌کند.


از نوع کیفیت چاپ روزنامه شکوفه این گونه پیدا است که به دو شکل چاپ سنگی و چاپ سربی به چاپ رسیده است. این مسئله در کتاب «تاریخ چاپ ایران» نیز تصریح شده است که چاپ سربی این روزنامه در چاپخانه سربی برادران باقرزاده صورت گرفته است.<ref>[https://www.irna.ir/news/83422793/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%86%D8%AE%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 ایرنا،نگاهی به زندگی نخستین بانوی روزنامه نگار ایرانی]</ref>
از نوع کیفیت چاپ روزنامه شکوفه این گونه پیدا است که به دو شکل چاپ سنگی و چاپ سربی به چاپ رسیده است. این مسئله در کتاب «تاریخ چاپ ایران» نیز تصریح شده است که چاپ سربی این روزنامه در چاپخانه سربی برادران باقرزاده صورت گرفته است.<ref>[https://www.irna.ir/news/83422793/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%86%D8%AE%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D9%86-%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%88%DB%8C-%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%86%DA%AF%D8%A7%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86 ایرنا،نگاهی به زندگی نخستین بانوی روزنامه نگار ایرانی]</ref>
خط ۱۱۴: خط ۱۰۹:
انجمن همت در سال ۱۳۲۳ هـ. ق توسط مدیران مدارس دخترانه تأسیس شد. مریم عمید که یکی از اعضای این انجمن بود نقش مؤثری در معرفی و گسترش فعالیت‌های آن داشت. یکی از اهداف مهم این انجمن که به ریاست خانم نورالدجی شکل گرفت تحریم اجناس خارجی و منع واردات این نوع محصولات بود. به عنوان مثال، همان زمان تحریم منسوجات خارجی در دستور کار این انجمن قرار گرفت و قرار شد تمامی مدارس دخترانه (اعم از دانش آموزان و معلمان) از پارچه‌های ایرانی استفاده کنند و در صورت مشاهده تخلف و خرید منسوجات خارجی، فرد خاطی اخراج شود. به این ترتیب ظرف یک ماه نزدیک به پنج هزار نفر به این تحریم پیوستند.
انجمن همت در سال ۱۳۲۳ هـ. ق توسط مدیران مدارس دخترانه تأسیس شد. مریم عمید که یکی از اعضای این انجمن بود نقش مؤثری در معرفی و گسترش فعالیت‌های آن داشت. یکی از اهداف مهم این انجمن که به ریاست خانم نورالدجی شکل گرفت تحریم اجناس خارجی و منع واردات این نوع محصولات بود. به عنوان مثال، همان زمان تحریم منسوجات خارجی در دستور کار این انجمن قرار گرفت و قرار شد تمامی مدارس دخترانه (اعم از دانش آموزان و معلمان) از پارچه‌های ایرانی استفاده کنند و در صورت مشاهده تخلف و خرید منسوجات خارجی، فرد خاطی اخراج شود. به این ترتیب ظرف یک ماه نزدیک به پنج هزار نفر به این تحریم پیوستند.


==جنگ با خرافات==
مبارزه با خرافات و جنگ با رسم و رسوم کهنه و عقب افتاده در میان زنان یکی از کارها و اقدامات مریم خانم مزین‌السطنه بود. او برای رساندن صدای مبارزه با خرافات و عقاید ارتجاعی از نشریه شکوفه استفاده کرد. مریم در این رسانه ضمن تقبیح آداب و عقاید عقب افتاده زنان در ایران، وضعیت زنان در سایر نقاط جهان (به ویژه وضعیت زنان در اروپا) را بررسی و مطرح کرد و این کار را مهم‌ترین و اساسی‌ترین راه آگاهی زنان در ایران می‌دانست.




==درگذشت==
==درگذشت==
این زن فاضله و دانشمند  در اوج فعالیت های خود در سوم شوال سال ۱۳۳۷ هجری قمری(1298ه.ش) وقتی که برای حرم مطهر رضوی عازم مشهد مقدس بود در زادگاه خویش در شهر سمنان دیده از جهان فرو بست.
این زن در اوج فعالیت های خود در سوم شوال سال ۱۳۳۷ هجری قمری(1298ه.ش) وقتی که برای حرم مطهر رضوی عازم مشهد مقدس بود در زادگاه خویش در شهر سمنان دیده از جهان فرو بست.
اما با مرگ او نه تنها از حضور زنان در عرصه‌های اجتماعی کم نشد بلکه اقدامات ماندگار او به عنوان یک زن در آن دوران خفقان شروعی شد برای حضور زنان دیگری که از اندرونی‌ها بیرون آمدند و در عرصه‌های مختلف خود را چنان نشان دادند که تا به حال نامشان ماندگار مانده است.<ref>[https://tourism.semnan.ir/%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D8%B9%D9%85%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D8%B2%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D9%87/ سمنان توریسم]</ref>
.<ref>[https://tourism.semnan.ir/%D9%85%D8%B1%DB%8C%D9%85-%D8%B9%D9%85%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D8%B2%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%84%D8%B3%D9%84%D8%B7%D9%86%D9%87/ سمنان توریسم]</ref>


==پانویس==
==پانویس==
۳۳۴

ویرایش