انجمن همت خواتین

با به پادشاهی رسیدن احمد شاه قاجار و گشایش فضای سیاسی کشور، گروهی از فعالان حقوق زنان، مدیران و معلمان مدارس دخترانه تهران را برانگیخت تا برای پیشبرد هدف ها و خواست زنان تشکلی ایجاد کنند. بنابراین به همت خانم نورالدجی(مفتشه کل مدارس دخترانه) در روز جمعه 15 جمادی الثانی 1333ه.ق جلسه موسسان«انجمن همت خواتین » با حضور مدیران مدارس و فعالان حقوق زن برگزار شد. در این جلسه خانم نورالدجی از روش مردان در اداره کشور انتقاد کرد و لازم دانست زنان پیشقدم شوند او گفت:«تکیف ما طایفه نسوان چیست ؟ ما چه می توانیم بکنیم و چه وظیفه ای بر عهده ماست؟» خود او پاسخ می دهد: « ما از دو راه می توانیم به وطن خود خدمت نمائیم:یکی از راه تربیت و علم و هنر است و دیگری از راه اقتصادی است» او برای راه اقتصادی به زنان توصیه کرد. صرفه جویی کنند و محصول داخلی بخرند زیرا باعث رونق اقتصادی می شود. افراد حاضر در جلسه تصمیم گرفتند در مدارس، دختران را ترغیب به مصرف کالای داخل کنند. در اطلاعیه این گروه که در اواخر رجب 1333 منتشر شده، آمده است:« غرض از تاسیس انجمن همت خواتین ایرانی اولا ترویج اشیاء داخلی است ثانیا ترقی صنایع و هنرهای یدی دختران و شاگردان مدارس است.» نورالدجی اعلام می کند پس از فراخوان آنها، کمتر پارچه ای در بازار مانده است. آنها به تجار و سازندگان پارچه، درخواست تولید پارچه می دادند و در بازار عرضه می کردند تا کمبود پارچه در جایی رخ ندهد. حتی اقدام به ایجاد کارگاه های تولید پارچه کردند و در یزد، اصفهان، کرمان و... پارچه تولید میکردند آنها پس از پارچه در زمینه تحریم قند، شکر و چای خارجی وارد شدند و ایده هایی برای اجرای این موضوع داشتند اما در عمل استقبالی از این موضوع نشد. انجمن همت خواتین پس از مدتی به این موضوع واقف شد که امکانات داخلی امکان تولید پارچه مطلوب و به حد کفایت برای زن ایرانی ندارد اما پیشنهاد دادند زنان قانع باشند و در حد نیاز مصرف کنند و درخواست کردند تولید کنندگان تولید را افزایش دهند.

آنها جلسلت سخنرانی برای ترویج تفکر خود تشکیل می دادند و دختران را ترغیب می کنند لباس های زیبا با پارچه ایرانی بدوزند و گیوه به جای پوتین بپوشند و مسئولین مدارس هم پیشاپیش این موضوع را عملی کردند. آنها فرنگی شدن محصولات ایرانی را حاصل اقدامات غلط مردان می دانستند و اقدامات مردسالارانه در حکومت را به چالش کشیدند. با این حال این انجمن علاقه ای به فعالیت های سیاسی و مشارکت طلبی زنان در سیاست نداشت.

منبع

هدف ها و مبارزه زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا سلطنت پهلوی، ص172تا181