انجمن مخدرات وطن
تاریخچه
در ذیحجه 1328ه.ق دسامبر1910(یک سال بعد از مشروطه دوم) گروهی از زنان تجدد طلب انجمنی به نام انجمن مخدرات وطن تشکیل دادند که در آغاز با دعوت زنان و دختران دربار و دولتمردان و فعالان سیاسی جلسات توجیهی و تبلیغی برگزار میکردند.اعضا و مخاطبان آن به زنان و دختران فعال سیاسی دربار، اعیان و اشراف محدود میشد که از آن جمله دختر سپهسالار تنکابنی همسر صدیق السلطنه، دختر سردار افخم و عز السلطنه و عزیز السلطنه(همسران ناصرالدین شاه)را میتوان نام برد.ریاست این انجمن به عهده آغابیگم دختر شیخ هادی نجم آبادی معروف بود. در ابتدا جلسات انجمن مخدرات وطن مورد استقبال بانوان قرار نمی گرفت و با وجود دعوت از عده زیادی از زنان رجال، اندکی از بانوان در جلسات حضور بهم می رساندند.سپس مدیر انجمن برای جذب بانوان طرحی نو اندیشید و جهت جذب بانوان به این جلسات شکل آن را به صورت مجالس جشن و سرگرمی درآورد.<ref> کسروی، نیلوفر، زنان در عصر قاجار ص 148</ref> در این مجالس در کنار سخنرانی، نمایشنامه و برنامه های تفریحی و سرگرم کننده(عمدتا توسط ارمنی ها اجرا میشد) برای اولین بار در ایران، در مجلس سیاسی زنانه اقدام به برگزاری مجلس ساز و نوا و رقص(گاردن پارتی)نمودند.بنابراین این انجمن با مخالفت صریح علما و قشر مذهبی مواجه شد. برای تامین مخارج این انجمن«گاردن پارتی» مفصلی در باغ عزیزخان خواجه برپا کردند که مبلغ زیادی عایدی به دست می آمدهمچنین زمین مشجری نیز سپهسالار تنکابنی به آنجا هدیه کرده بود. <ref>بامداد بدرالملوک، زن ایرانی از انقلاب مشروطیت تا انقلاب سفید، انتشارات ابن سینا، تهران 1347ص16</ref>
دیدگاه انجمن
ديدگاه‌هاي اين انجمن ظاهراً در قالب استقلال كشور، تقويت مشروطه و جلوگيري از نفوذ خارجيان بيان شده است كه در پي آن خواهان جلوگيري از واردات كالاهاي خارجي چون شكر و كالسكه و قرض نگرفتن از بيگانگان شدند.<ref> بدرالملوك بامداد. زن ايراني از انقلاب مشروطيت تا انقلاب سفيد. تهران، ابن‌سينا، 1347. ج ص 15</ref>
اقدامات و فعالیت‌ها
از اقدامات مهم آنان، مقاومت و اعتراض در برابر اولتيماتوم روسيه به ايران <ref>ژانت آفاري. انجمن‌هاي نيمه سري زنان در نهضت مشروطه. ترجمه جواد يوسفيان. تهران، بانو، 1377، ص 7 و 25.</ref> بود كه با سخنراني در جلوي مجلس، خواهان استقلال كشور و عدالت اجتماعي شدند. از زنان پرشور اين جمع كه اشعاري پرسوز و گداز در دفاع از مشروطه در برابر مجلس قرائت كرد، بانو زينت امين ـ دانش‌آموز مدرسه اناثيه شاه‌آباد بود. همچنين آنان دارالايتامي تأسيس كردند كه مخارج آن با برگزاري جشني در باغ عزيز خان خواجه، تأمين شد. اداره آن به عهده زني ارمني نهاده شد و براي اينكه دختران مسلمان هم به آن مدرسه بروند، وي با چادر و نقاب در آنجا حضور مي‌يافت. <ref>ايران ژانت آفاري. انجمن‌هاي نيمه سري زنان در نهضت مشروطه. ترجمه جواد يوسفيان. تهران، بانو، 1377، ص 7 و 25</ref> انجمن‌ها و گردهمايي‌هاي زنان در ايران از نظر ناظران خارجي فوق‌العاده قابل‌توجه بود. به همين مناسبت در سال 1285ﻫ . ش. مجله دنياي اسلام در مورد يكي از اين محافل زنان نوشت: «هر چهارشنبه خانم‌ها در اين جلسه شركت مي‌نمايند. صحبت‌هاي زنان حول پيشرفت و تفاهم براي قوانين عمومي و اجراي آن است و به نقش زنان در پيشرفت كشور و توسعه تجارت تأكيد بسيار مي‌شود.»<ref> فاطمه استادملك. حجاب و كشف حجاب در ايران. تهران، عطابي، 1367، ص 94.</ref>
پانویس
منابع
- کسروی، نیلوفر، زنان در عصر قاجار ص 148، نشر بدرقه جاوید، 1387
- مرادعلی، توانا، زن در تاریخ معاصر ایران، ج1، نشر برگ زیتون، 1380
- نگاهي كوتاه به انجمن‌هاي نسوان در عصر مشروطه، پروتال علوم انسانی
- دانشنامه الکترونیکی زنان