دیه: تفاوت میان نسخه‌ها

دیه مفرد دیات است و از ریشۀ «ودی» به معنای راندن و رد کردن است. در لغت به معنی پرداخت خونبها و عقل آمده چرا که با پرداخت آن نزاع و اختلاف بین طرفین کنار گذاشته می‌شود. <ref>ویکی فقه، دیه (حقوق جزا)</ref> اين اصطلاح فقهى است و عبارت از مالى است كه در مقابل جرح و قتل و نقص عضوى بايد جانى به مجنى عليه يا ورثه او بدهد. <ref>سجادى، فرهنگ معارف اسلامى، ج‏ ۲، ص ۸۷۷</ref>  دیه زن همانند دیه جان، مالی است که بدل جان انسان محسوب می‌شود و از جانب جانی (کسی که جنایت را مرتکب شده) به مَجنی عَلیه (کسی که به او آسیبی وارد شده) پرداخت می‌شود.<ref> دهخدا و دیگران، لغتنامه، ذیل واژه دیه، ج ۸، ص ۱۱۴۵۴</ref> و در اسلام در موارد مختلف ديه واجب است و در مواردى قصاص يا ديه هر يك روا باشد بسته بنظر ولى دم است. در قتل عمد صاحب دم مخير است بين قصاص يا ديه (جزاء نقدى) يا عفو. ديه زن نصف است در تمام مواردى كه ديه معين است يا مخير است. <ref>سجادى، فرهنگ معارف اسلامى، ج ‏۲، ص ۸۷۷</ref>

===ديه قتل خطا===

البته تعداد اندکی از فقهای شیعه و سنی دیه‌ی زن و مرد را برابر دانسته‌اند.<ref> ویکی شیعه، دیه زن</ref>

===دیه اعضا===

برخى گفته‏‎‎‎‎‎‎اند: ديه آنچه در بدن چهارتايى است، مانند پلكها، ديه كامل و ديه هريك به تنهايى يك چهارم ديه كامل است. آنچه در بدن ده تايى است، مانند انگشتان در قطع همه، ديه كامل و به قول مشهور در هر يك، يك دهم ديه ثابت است.

در شريعت براى بعضى اعضا ديه‏‎‎‎‎‎اى تعيين نشده و به جاى ديه، ارش (حكومت) ثابت است. در ارش، برده براى آزاد اصل قرار داده مى‎‎‎‎‏شود؛ بدين معنا كه براى تعيين ارش جنايت بر انسان آزاد، وى برده فرض مى‎‎‎‎‎شود؛ چنان كه در مواردى كه براى عضو در شرع ديه معيّن شده است، انسان آزاد براى برده اصل قرار داده مى‎‎‎‎‎‎‎‎شود.