بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۱۸: | خط ۱۱۸: | ||
در زمره کارکردهای خانواده مسیحی می توان به این محورها اشاره کرد: تولید مثل، حمایت و مراقبت، جامعه پذیری، تنظیم رفتار جنسی، ایجاد محبت و وفاداری، یکی شدن، عاطفه و همراهی، تأمین اقتصادی و تربیت دینی و اجتماعی.<ref>بستان، «کارکردهای خانواده از منظر اسلام و فمنیسم»، حوزه و دانشگاه، ش 25.</ref> کتاب مقدس، نگهبانی از کلیسای خدا را متوقف بر اهمیت دادن به خانواده، وفاداری و نگهداری از خانه، ازدواج، ارتباط خانوادگی و تربیت فرزندان می داند.<ref>اول تیموتائوس 3: 2 و 4-5. البته جای بررسی دارد که چه میزان از این کارکردهای مورد تأکید مسیحیت برای خانواده، در دوران معاصر و به اقتضای رونق گرفتن بحث خانواده پدید آمده و چه میزان از آنها از بدو مسیحیت در زمره کارکردهای این نهاد ملحوظ بوده است.</ref> در میان کارکردهای ازدواج و آثار تشکیل خانواده، باروری از جایگاه ویژه ای برخوردار است. مسیحیت تصریح می کند که «باروری هدف ازدواج است و کلیسا تعلیم می دهد که هر عمل ازدواج به خودی خود باید برای تولید زندگی انسانی تنظیم شده باشد».<ref>Catechism of the Catholic Church, p. 508.</ref> پیشینه مسیحیت نشان می دهد فرزندآوری، گاهی به عنوان تنها عامل و پیامد تشکیل خانواده<ref>جرج برانتل، آیین کاتولیک، ترجمه حسن قنبری، ص 233.</ref> و گاهی به عنوان حلقه اصلی پیوند سایر کارکردها مد نظر بوده است. | در زمره کارکردهای خانواده مسیحی می توان به این محورها اشاره کرد: تولید مثل، حمایت و مراقبت، جامعه پذیری، تنظیم رفتار جنسی، ایجاد محبت و وفاداری، یکی شدن، عاطفه و همراهی، تأمین اقتصادی و تربیت دینی و اجتماعی.<ref>بستان، «کارکردهای خانواده از منظر اسلام و فمنیسم»، حوزه و دانشگاه، ش 25.</ref> کتاب مقدس، نگهبانی از کلیسای خدا را متوقف بر اهمیت دادن به خانواده، وفاداری و نگهداری از خانه، ازدواج، ارتباط خانوادگی و تربیت فرزندان می داند.<ref>اول تیموتائوس 3: 2 و 4-5. البته جای بررسی دارد که چه میزان از این کارکردهای مورد تأکید مسیحیت برای خانواده، در دوران معاصر و به اقتضای رونق گرفتن بحث خانواده پدید آمده و چه میزان از آنها از بدو مسیحیت در زمره کارکردهای این نهاد ملحوظ بوده است.</ref> در میان کارکردهای ازدواج و آثار تشکیل خانواده، باروری از جایگاه ویژه ای برخوردار است. مسیحیت تصریح می کند که «باروری هدف ازدواج است و کلیسا تعلیم می دهد که هر عمل ازدواج به خودی خود باید برای تولید زندگی انسانی تنظیم شده باشد».<ref>Catechism of the Catholic Church, p. 508.</ref> پیشینه مسیحیت نشان می دهد فرزندآوری، گاهی به عنوان تنها عامل و پیامد تشکیل خانواده<ref>جرج برانتل، آیین کاتولیک، ترجمه حسن قنبری، ص 233.</ref> و گاهی به عنوان حلقه اصلی پیوند سایر کارکردها مد نظر بوده است. | ||
==جایگاه نازل تر خانواده در قیاس با تجرد در مسیحیت== | ==جایگاه نازل تر خانواده در قیاس با تجرد در مسیحیت== | ||
در تعالیم مسیحی، ازدواج امری مقدس است و نفی نمی شود، <ref>اول تیموتائوس 4: 1-5.</ref> ولی هم زمان، [[خانواده]] کم ارزش تر از رهبانیت و تجرد است. <ref>Constructing Early Christian Families, p. 226.</ref> از این رو تعالیم مسیحی از جایگاه درجه دومی (پسا تجردی) و در مرتبه نازل تر خانواده در قیاس با تجرد و رهبانیت سخن می گویند. بر خلاف عهد عتیق، عهد جدید، تجرد را به طور خاص ستوده است.<ref>کونگ، زن در مسیحیت، ترجمه طیبه مقدمی و حمید بخشنده، ص 59.</ref> بکارت در عهد عتیق، عنوانی حقارت آمیز بود؛ ولی در عهد جدید به دلیل پیدایش مفهوم ازدواج با خدا یا مسیح، بکارت دارای بار ارزشی شد.<ref>علیایی و محمدیان، دایره المعارف کتاب مقدس، ص 627.</ref> پولس در همین زمینه می گوید: «کسی که ازدواج می کند، کار خوبی می کند و کسی که ازدواج نمی کند، کار مهم تری می کند».<ref>اول قرنتیان 7: 36- 38.</ref> تجرد در مقایسه با ازدواج، راه نزدیک تری برای رسیدن به فیض و بهره مندی از نجات است؛ گرچه ازدواج نیز در مرتبه بعدی اهمیت است و نفی نمی شود: «هرکس ازدواج را تحقیر کند، عظمت تجرد را نیز کوچک می شمرد و هرکسی که آن را تحسین کند، تجرد را بیشتر تحسین می کند و شکوه و عظمت می بخشد».<ref>Catechism of the Catholic Church, p.363.</ref> عیسی خود می گفت همه، قدرت ترک ازدواج به خاطر ملکوت خدا را ندارند<ref>متی 19: 11- 12.</ref> و بر اساس تعلیم کتاب مقدس که « اما هر عضوی را یک کار نیست»،<ref>رومیان 12: 4.</ref> برخی که از مراتب معنوی بالاتری برخوردارند، ازدواج می کنند و بقیه که مرتبتی پایین تر دارند، به زندگی متأهلانه خود ادامه می دهند. | |||
==تحولات تاریخی خانواده در مسیحیت== | |||
تجرد از زمان پولس به آرمان مسیحیت بدل شد، ولی درگذر زمان، به دلیل تنافی آن با طبیعت بشر، کم رنگ گردید و از عمومیت توصیه به آن کاسته شد.<ref>علیجانی، زن در آئین مسیحیت، ص 178.</ref> پس از دوران تاریک برای خانواده که تا سده های نخستین قرون وسطی ادامه داشت، مسیحیت از رهبانیت به سمت خانواده گرایی تغییر جهت داد و دیدگاه هایی که نفی لذت جنسی را ترویج می کرد، کم رنگ گردید. امکان پذیر نبودن نفی خانواده موجب شد با وجود همه کشیش ها میان خانواده و تجرد، در قرون وسطی در «شورای کلیسایی ترنت»، ازدواج مسیحی، یکی از آیین های هفت گانه معرفی گردد که مسیح وضع کرده.<ref>برانتل، آیین کاتولیک، ترجمه حسن قنبری، ص 133؛ کونگ، زن در مسیحیت، ترجمه حمید بخشنده، ص 76.</ref> | |||
بازیابی ارزش خانواده در مسیحیت را باید به دوران معاصر نسبت داد. به نظر می رسد در سده اخیر، روند تکریم ازدواج و خانواده سرعت گرفته و این امر را می توان در جملات پاپ های معاصر مسیحی، به ویژه پس از شورای دوم واتیکان مشاهده کرد. کم کم خانواده اهمیت یافت و همسری و مادری جایگزین آرمان راهبگی شد. مسیحیان تمایلات جنسی را به عنوان یک نیاز طبیعی به رسمیت شناختند و کمتر کسی از شر بودن آن سخن می گفت.<ref>کونگ، زن در مسیحیت، ترجمه حمید بخشنده، ص 98.</ref> البته نمی توان از برخی تأثیرات نهضت اصلاح دینی، بر ارتقای جایگاه خانواده (حتی خانواده مسیحیان کاتولیک) چشم پوشید. لوتر که نهضت بازگشت به انجیل را سامان داده بود، تجرد را غیر مطابق با انجیل دانست و با آن مخالفت کرد.<ref>همان، ص97.</ref> | |||
به نظر می رسد مسیحیت در گذشته نه چندان دور خود، سهم مهمی برای خانواده قائل نبود، ولی امروزه حیات مسیحی در گرو خانواده دانسته شده و نقش خانواده در حال پر رنگ شدن است؛<ref>مسیحیت معتقد است برنامه خدا برای ازدواج و خانواده یکی است؛ ولی به علت تنوع فرهنگ ها، مدل های خانواده متفاوت است؛ به همین دلیل تلاش دارد با معتبر شناختن ساختارهای خانواده در نقاط مختلف جهان، به توسعه اندیشه خود درباره خانواده در مقیاسی جهانی بپردازد.</ref> تا آنجا که امروزه برخی معتقدند استمرار حیات کلیسا با بقای خانواده گره خورده است <ref>Encyclopedia Of Catholicism, Frank K.Flinn, p. 275.</ref> و برگذر کردن آینده بشر از مسیر خانواده تأکید دارند.<ref>The Identity, The Mission, The Projects, The Pontifical John Paul II Institute, p. 25. </ref> به تدریج ادعیه هایی نیز با محوریت خانواده تنظیم گردیده <ref>Constructing Early Christian Families, p. 78.</ref> که بر نقش زنان یا خانواده تأکید دارند و خانواده ها آن را می خوانند و در آن، عیسی و مریم را پدر و مادر خانواده های خود معرفی می کنند.<ref>Ibid, p.66.</ref> البته نمی توان منکر شد که با وجود تغییر رویکرد محسوس کلیسا در ارج نهادن به خانواده، در صحنه عمل توفیق چندانی حاصل نشده است. در جوامع معاصر مسیحی، خانواده ها از شیوع طلاق، خشونت های خانگی گوناگون، و موفق نبودن کلیسا در حمایت از نهاد خانواده، رنج می برند. | |||
==نقش های جنسیتی در خانواده مسیحی== | |||
===وظایف و نقش های زنانه در حوزه خانواده=== | |||
در توصیف ویژگی ها و اوصاف زن خردمند، به مواردی همچون: خرد اندیشی، عفت پیشگی، نیکویی و فرزند آوری اشاره و اهل حکمت و تعلیم محبت <ref>امثال 31: 26.</ref> معرفی می شود. زن جوان مسیحی باید ازدواج کند، اولاد بزاید و کدبانو شود.<ref>اول تیموتائوس 5: 14.</ref> در نامه های رسولی، یک زن خوب، دارای حیا در پوشش و ظاهر، و متفاوت با مرد است.<ref>همان 2: 9-12.<ref> | |||
در کتاب مقدس برای زنان توصیه ها و دستورهایی درباره نحوه تنظیم روابط با شوهر مطرح شده است که از آن ها می توان به اهمیت نقش همسری زنان پی برد. اطاعت از شوهر،<ref>افسسیان 22: 5-24؛ اول پطرس 1: 3؛ کولسیان 3: 18 و تیطس 5: 2.</ref> شوهر دوستی،<ref>تیطس 4: 2.</ref> محبت به وی،<ref>افسسیان 5: 25.</ref> و فراهم کردن زمینه اعتماد شوهر،<ref>امثال 31: 11.</ref> نشان دهنده مدل ارتباطی زن و شوهر در خانواده است. در مسیحیت، خانه داری نیز نقشی زنانه،<ref>اول قرنتیان 7: 34.</ref> و کار خانگی و اداره امور داخل خانه، <ref>امثال 31: 12-22.</ref>از وظایف اخلاقی زن تلقی شده است. یک همسر خوب، خانه نشین<ref>تیطس 5: 2.</ref>است و به مهیا کردن غذای اعضای خانواده و نگهداری خانه اهتمام می ورزد.<ref>کونگ، زن در مسیحیت، ترجم طیبه مقدم و حمید بخشنده، ص 128.</ref> | |||
از نظر مسیحیت، «مادری» و «باکرگی»، دو بعد و دو راه رسالت فراروی زنان است که به ادعای ژان پل دوم، متضاد با یکدیگر نیستند، بلکه مکمل و تبیین کننده یکدیگرند.<ref>Apostolic Letter: Mulieris Dignitatem: Dignity And Vocation of the Women, John Paul II, s 19.</ref> مسیر مادری از ارتباط و لذت جنسی نمی گذرد و مادری بیش از آنکه حاصل فرزندآوری ناشی از ارتباط جنسی باشد، حاصل معرفت و شناخت میان جنس مذکر و مؤنث است. بنابراین هر زنی، ولو باکره، می تواند نقش مادری (از نوع معنوی) داشته باشد و هم باکرگی و هم مادری، هم زمان نقش زنانه دانسته شده اند.<ref>از منظر تعالیم مسیحی، مادری، بخشی از زن بودن و همخوان با ساختار فیزیکی و ویژگی های طبیعی زنان است. زن به وسیله فرزندآوری، در راز خلقت و قدرت خالقیت خداوند مشارکت می کند و حامل مخلوق الهی که می تواند شبیه خدا شود، می گردد (Catechism of the Catholic Church, p. 84.) هر مادری که فرزندش را با گوشت و خون خود رشد می دهد، بستر را برای جریان گوشت و خون مسیح در فرزند فراهم می کند. در واقع این عهد با گوشت و خون با خدا، از مادر آغاز می شود. از اینجا اهمیت لقب «مادر خدا» برای مریم روشن تر می شود و حاکی از منزلت زن در مسیحیت است (Apostolic Letter: Mulieris Dignitatem: Dignity And Vocation of the Women, John Paul II, s 19.)</ref> از سوی دیگر، با اینکه تربیت فرزند صرفا نقشی زنانه نیست و مردان نیز در آن سهیم اند، تأکید شده که زن شایسته، فرزند دوست<ref>تیطس 4: 2.</ref> است و محبت ورزی به فرزندان و تربیت صحیح آنان را در دستور کار اصلی خود قرار می دهد. | |||
===وظایف و نقش های مردانه در حوزه خانواده=== | |||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||