تمكين: تمکین در لغت سلطه و اختيار دادن به ديگرى است. از عنوان تمكين در باب نكاح بحث شده و به مناسبت در بابهاى طهارت، صلات و تجارت نيز مطرح شده است. تمكين زوجه: مراد اين است كه زن جهت استمتاع، خود را در اختيار شوهر قرار دهد و استمتاع شوهر از خود را- جز در موارد وجود مانع عقلى يا شرعى- محدود به زمان يا مكان و يا كيفيت خاصّى نكند. . <ref>هاشمى شاهرودى، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج2، ص: 634</ref> تمكين از حقوق واجب شوهر بر زن است و در صورت خوددارى زن از آن بدون عذر، نفقه او به سبب تحقق نشوز بر شوهر واجب نخواهد بود. البتّه در فقه، اين بحث مطرح است كه آيا نفقه زوجه به صرف عقد دائم بر زوج واجب مىشود يا منوط به تمكين وى پس از عقد است؟ مشهور، قول دوم است. ه<ref>مان به نقل از الحدائق الناضرة 25/ 99</ref> برخى قول اوّل را برگزيده و افزودهاند تنها با ظهور نشوز، نفقه از عهده شوهر ساقط مىشود؛ بنابراين در فرض عدم تحقق نشوز با عدم تمكين، تأمين نفقه بر شوهر واجب خواهد بود، هرچند- به عللى مانند درخواست نكردن شوهر- تمكين حاصل نشده باشد. ه<ref>مان به نقل از فقه الصادق 22/ 324- 327</ref> زن، پس از عقد و پيش از دريافت مهر مىتواند از تمكين خوددارى كند، به شرط آنكه مهرش نقد و امتناع، قبل از آميزش باشد. <ref>همان به نقل از جواهر الكلام 31/ 41</ref> برخى، توانايى شوهر در پرداخت مهر را نيز بر شرايط ياد شده افزوده و گفته اند: اگر شوهر قدرت پرداخت مهر را نداشته باشد، زن حقّ امتناع از تمكين ندارد. <ref>همان به نقل از كتاب السرائر 2/ 591- 592</ref> بر اصل حكم، ادعاى اجماع شده است؛ ليكن برخى آن را نپذيرفته و گفته اند: هريك از زن و شوهر مكلّف به وظيفه خويش است؛ زن به تمكين و مرد به پرداخت مهر و هيچكدام بر ديگرى توقّف ندارد و هركدام به وظيفه خود عمل نكند، مرتكب معصيت شده است.<ref>البحراني، الحدائق الناضرة 24/ 460- 462</ref> در ازدواج موقّت، استقرار همه مهر، متوقّف بر تمكين زن در تمامى مدّت تعيين شده در عقد است. <ref>نجفی، جواهر الكلام 30/ 167</ref> در موارد حرمت آميزش آميزش يا حرمت مطلق استمتاع تمكين نيز بر زن حرام است. <ref>هاشمى شاهرودى، فرهنگ فقه مطابق مذهب اهل بيت عليهم السلام، ج2، ص: 634</ref>