روزنامه شکوفه

خطا در ایجاد بندانگشتی: پرونده وجود ندارد

خطا در ایجاد بندانگشتی: پرونده وجود ندارد

روزنامه شکوفه از ذیحجه 1330تا غره‌ی ذیقعد‌ه‌ی 1334ه.قدر چهار صفحه به صاحب امتیازی و سردبیری مریم عمید سمنانی ملقب به مزین‌السلطنه در تهران منتشر شد.در سر لوحه‌ی روزنامه خط مشی فکری این روزنامه چنین تصریح شده است:((روزنامه‌ای است اخلاقی، ادبی، حفظ‌الصحه اطفال، خانه‌داری،بچه‌داری.مسلک مستقیمشتربیت دوشیزگان و تصفیه اخلاق زنان راجع به مدارس نسوان))است.روزنامه شکوفه پس از چهار سال انتشار مداوم، پس از وقفه‌ی چندماهه‌ای که ناشی از احتکار کاغذ توسط محتکران بود<ref>((اعتذار))، روزنامه شکوفه، سال4، شماره‌ی11، غره ذیقعده1334، ص1</ref> سرانجام در ذیقعده 1334ه.ق /دسامبر1915م،از فعالیت بازماند.

محتوای مجله

مزین‌السلطنه در تشریح خط مشی و انگیزه‌هایش از انتشار روزنامه شکوفه، توضیح میداد:((این کمینه خادمه‌ی وطن...برخود لازم دانستهبه قدر قوه‌ی عاقله‌ی ناقصه‌ی خود و به اندازه فهم خویش با قلبی شکسته و نطقی آشفته که سالها بود در این خیال بودم که چه جهت دارد که ما زنهای ایرانی آثار علم و دانشی به عرصه ی بروز و ظهور نرسد.....در این جریده به غیر از اخلاق و آداب تربیت اطفال و حفظ الصحه مختصری برای آنها و ترک عادات بد از قبیل دروغگویی، کینه جویی؛پست‌فطرتی، بی‌ناموسی،لا‌مذهبی...و سایر اعمال قبیحه و آداب شنیعه از روی دلایل صحیحه و آداب خانه‌دای و تشویق به بعضی هنرهای لازمه و ذکر احوالات بعضی از زنان جلیله عفیفه‌ی صالحه‌ی روزگار و بعضی از نصایح چیز دیگر نوشته نشود.))<ref>((منافع روزنامه از برای خواتین محترمه))روزنامه شکوفه،سال1شماره1،ذیحجه1330،ص3</ref> این خط مشی به علاوه مباحثی درباره‌ی حقوق زن ومرد، مدارس دخترانه و لزوم سوادآموزی دختران و زنان،مخالفت با ازدواجهای زودرس و...تا سال سوم روزنامه‌ی شکوفه تداوم یافت.از سال سوم به بعد که روزنامه شکوفه به ارگان انجمن خواتین تبدیل شد ، افزون بر این مباحث به مسائل سیاسی مانند استقلال ملی، مبارزه با نفوذ بیگانگان و تحریم کالاهای وارداتی و ترویج منسوجات وطنی و وظایف زنان در قبال آن نیز پرداخت.<ref>هدفها و مبارزه زن ایرانی از مشروطه تا سلطنت پهلوی، ص232</ref> روزنامه شکوفه، اخبار و مقالاتی را هم درباره زنان جهان منعکس می کرد، مثلا «نمایش زنانه در لندن»، «مقایسه حالات زنان اروپایی با زنان ایرانی» که نشانگر آگاهی نویسندگان روزنامه از اوضاع و احوال بین المللی بود.از شماره 22 این روزنامه سلسله مباحثی در مورد «حجاب» به چشم می خورد که با دیدگاه های روزنامه هایی که سال های بعد درباره زنان منتشر شدند، بسیار تفاوت دارد، در قسمتی از مقاله ای با عنوان «فلسفه حجاب» آمده است: ((همه کس می داند که رفع حجاب، باعث اختلاط زن و مرد با یکدیگر می شود و مفاسد مترتبه بر این اختلاط را هیچ عاقلی نمی تواند انکار نماید، چه می بینیم در اروپا که حجاب مرفوع و اختلاط زن و مرد موجود است، هیچ عائله و خانواده نیست که دچار مشکلات فوق العاده و مخدورات مالایطاق این مسئله نشده باشد، وقتی که در فلسفه همین یک حکم محکم حجاب که در حق ما طایفه نسوان صادر شده است، تفکر نماییم، می فهمیم که پیغمبر اکرم(ص) به واسطه این حکم تا چه اندازه جلوگیری از فساد اخلاقی و اعمال ماها فرموده و تا چه پایه، اسباب رستگاری و فلاح ما را تهیه کرده است.))<ref>خبرگذاری فردا،«شکوفه» قدیمی‌ترین روزنامه مصور زنان +عکس، کد خبر : 558731، 95/05/31</ref>

واکنش به انتشار روزنامه

انتشار روزنامه شکوفه واکنشهای متفاوتی را در جامعه ایجاد کرد؛ گروهی از فعالان حقوق زنان و مدیران مدارس دخترانه از روزنامه شکوفه استقبال کردند و از مزین‌السلطنه خواستند((روزنامه را به صورت آبونه مرخمت بفرمائید.چون باید تمام خانمهای در این امر خیر شریک باشند، خصوصا مدیرها))<ref>روزنامه شکوفه،سال1،شماره4،4ربیع‌الاول1331،ص1</ref> وزارت معارف نیز از انتشار روزنامه‌ی شکوفه استقبال کردو به حمایت از آن برخاست.چنانکه اداره معارف و اوقاف تهران طی نامه‌ای به مزین‌السلطنه تاکید کرد:((صورت مدارس نسوان غرستاده شود.البته برای هر یک از مدارس نسخه اول فرستاده شود.گمان می‌رود از روی رغبت آبونه شوند.ضمنااز طرف اداره تفتیشکل هم مساعدت دراین خصوص خواهد شد..))<ref>روزنامه شکوفه،سال1،شماره2، 23محرم 1331،ص2</ref> علاوه بر این ، وزارت معارف با ارسال ابلاغیه ها و احکام و دستورالعملها و ...نربوط به مدارس دخترانه به روزنامه‌ی شکوفه به فروش آن کمک کرد.و از این طریق روزمنامه شکوفه را به عنوان ارگان زنان و مدارس دخترانه به رسمیت شناخت. اما انتشار روزنامه شکوفه موجب نارضایتی گروهی از زنان و برخی از مدیران مدارس دخترانه شد.مزین‌السلطنه درباره انگیزه آنان نوشت:((یعضی از خانمها و مدیرهای محترمات مدارس چنین گمان فرمودند که این روزنامه برای تحصیل امر معاش و تدارک پلو و آش است و در ماه کلی از منافع روزنامه وارد خزانه‌ی مبارکه می‌شود))<ref>((تنبیه غافلین))روزنامه شکوفه،سال1،شماره4، 11ربیع‌الاول 1331،ص2</ref> مزین‌السلطنه ضمن انکا راین موضوع به انتقاد از مخالفان برآمد.علی رغم توضیحات مزین‌السلطنه و انتشار مطالب گوناگون در زمینه حقوق زنان و تحول در روابط زن و شوهر...مخالفت با روزنامه تداوم یافت.به رغم مخالفت برخی از مدیران مدارس دخترانه با رونامه‌ی شکوفه، این روزنامه در مدارس دخترانه عرضه و به فروش میرسید.و از این طریق مباحث روزنامهبر افکا رو عقاید دانش‌آموزان تاثیر مینهاد و به خانه‌ها راه می‌یافت.<ref>هدفها و مبارزه زن ایرانی از مشروطه تا سلطنت پهلوی، ص234-235</ref>

ویژگی‌ها

روزنامه شکوفه گامی اساسی در زمینه روزنامه‌نگاری زن ایرانی بود؛ زیرا علارغم آنکه مدیر مسئول و نویسندگان آن از طبقات متوسط و بالای جامعه بودند اما مخاطبان خود را از زنان به طور عام می دانستند و بر خلاف مجله دانش نگرش متفرعنانه اشرافی نسبت به زنان زحمتکش نداشتند.یکی دیگر از مشخصه‌های روزنامه شکوفه استفاده از کاریکاتور برای توضیح و تشریخ نابسامانی‌های اخلاقی، فرهنگی،بهداشتی، و توضیح مزایای مدارس جدیدو...بود.از مباحث مطرح در این کاریکاتورها میتوان به تقبیح خرافه‌پرستی، مقایسه مدارس جدید با مکتب‌خانه، روابط زن وشوهر و خانواده‌های آنان با یکدیگر و ...اشاره کرد.

منابع

• خسروپناه، محمدحسین،هدفها و مبارزه زن ایرانی از مشروطه تا سلطنت پهلوی، نشر پیام امروز، سال1380
• ویکی پدیا صفحه شکوفه(نشریه)
• دانشنامه الکترونیکی زنان صفحه(شکوفه)