امنیت اجتماعی زنان
عنوان کتاب
امنیت بانوان از دیدگاه آیات و روایات
مقدمه
یکی از خواسته‌های اساسی بشر امنیت است. نیاز به امنیت، از قدیمی‌ترین و عمیق‌ترین نیازهای انسانی است. هیچ مکتب و نظام حقوقی نمی‌تواند خود را نسبت به مسئله امنیت، فارغ و بی‌طرف بداند؛ زیرا نه تنها امنیت فی‌نفسه یکی از اساسی‌ترین نیازهای جامعه بشری است بلکه خود، عامل مهمی چنین درخواستی در وجود انسان بوده است. از آنجا که قرآن کریم به عنوان قانون اساسی دین اسلام و بهترین نسخه شفابخش آلام روحی و جسمی انسان‌ها در برگیرنده‌ی تمامی نیازهای دنیوی، اخروی، فردی و اجتماعی انسان‌ها می‌باشد، نسبت به مقوله‌ی«امنیت»، نیز توجه ویژه‌‌ای داشته و در آیات بسیاری ضمن بیان اهمیت موضوع «امنیت»، آن را یکی از اصول مهم زندگی فردی و اجتماعی قرار داده است
زنان در دیدگاه اسلام جایگاه مهم و غیر قابل انکاری در پرورش و رساندن انسان به کمال دارند و در واقع نقش زن در جهان‌بینی اسلامی، آن چنان مهم است که هیچ چیز دیگری نمی‌تواند جای آن را پرکند. زنان برای برخورداری از زندگی سالم و حضور فعال در جامعه نیازمند اطمینان و امنیت هستند. به همین دلیل، دین اسلام برای امنیت به ویژه امنیت زنان ارزش زیادی قائل شده است. امنیت اجتماعی بانوان، حالت بی‌خطری و فقدان تهدید نسبت به سکنی، معیشت، آبرو و روابط اجتماعی بانوان است. بدون امنیت، امید، تعالی و پیشرفت در عرصه‌های مختلف زندگی فراهم نخواهد شد. در جامعه امروزی به دلیل فعالیت‌های زنان درعرصه‌های مختلف، زنان با آسیب‌ها و مشکلاتی مواجه هستند و احساس ناامنی روز به روز در بین آنان در حال رشد است. نیاز اساسی آنان به امنیت در جامعه یکی از دغدغه‌های آنان است. با فراهم شدن زمینه‌های امنیت بانوان در اجتماع، آثار و نتایجی که آزاد حاصل می‌شود، متوجه خانواده و جامعه‌ی سالم از مهم ترین فواید آن است.
گزارش کتاب
نویسنده در صدد تبیین امنیت بانوان از دیدگاه آیات و روایات می‌باشد. قبل از ورود به بحث امنیت بانوان، مفاهیم و مبانی بحث را توضیح می‌دهد، که شامل؛
- الف) مفهوم امنیت
- ب) اقسام امنیت
- ج) مصادیق امنیت اجتماعی درقرآن
- د) آثار امنیت اجتماعی از دیدگاه آیات قرآن می‌باشد.
بخش اول: عوامل و موانع ایجاد امنیت بانوان
نویسنده در بخش اول به توضیح دو فصل می‌پردازد که عبارتند از:
فصل اول: برخی از عوامل ایجاد امنیت بانوان: که شامل:
- لف) برخی از عوامل امنیت فردی
- ب) برخی از عوامل خانوادگی
- ج) برخی از عوامل اجتماعی می‌باشد.
فصل دوم: موانع تحقق امنیت بانوان: که شامل؛
- الف) برخی از موانع فردی
- ب) برخی از موانع خانوادگی
- ج) برخی از موانع اجتماعی می‌باشد.
بخش دوم: ارائه راهکارها جهت امنیت اجتماعی بانوان
نگارنده این بخش را در 2 فصل تبیین می‌کند، که شامل:
فصل اول: مقابله با آسیب‌ها:
- الف) راه‌های مقابله با فقر
- ب) راه‌های مقابله با بیکاری
- ج) راه‌های مقابله با اعتیاد
- د) راه‌های مقابله با بی‌حجابی
- ه) جوسازی و شایعه پراکنی
- و) راه‌های مقابله با فرار دختران.
فصل دوم: تأکید بر اجرای اهم وظایف جامعه جهت برقراری امنیت اجتماعی:
- الف) اجرای حدود اسلامی
- ب) برقراری امنیت قضایی
- ج) اسلامی شدن رسانه های ارتباطی جمعی
- د) دعوت به تشکیل خانواده
- ه) کنترل طلاق
- و) حمایت دولت از خانواده
- ز) جلب مشارکت مردمی
- ح) حمایت از اشتغال زنان
- ط) فرهنگ سازی
- ی) اجرای امربه معروف و نهی از منکر.
مصادیق امنیت اجتماعی در قرآن
قرآن کریم مهمترین هدف از امنیت اجتماعی را فراهم کردن محیطی سالم و آرام برای پرداختن به امر عبادت و بندگی خدا معرفی می‌کند، محیطی که در آن کوچکترین اثری از ناامنی و عوامل ایجاد آن نباشد و مردمان با آسودگی خاطر و به دور از فتنه‌های رنگارنگ و آشوب‌های گوناگون، تنها در جهت خشنودی و رضای پروردگار گام بردارند. به هدف خلقت خویش یعنی عبودیت خالصانه خداوند نزدیک شوند، زیرا هرگاه محیط زندگی و جامعه ناامن باشد، هرگونه فعالیّت و تلاشی چه در عرصه مادی و چه در عرصه معنوی ابتر و به عبارت صحیح‌تر غیر ممکن می‌باشد و این مطلبی است که تجربه چندین هزارساله تمدن بشری در سرزمین‌های مختلف برآن صفحه گذارده و نگاهی به برخی جوامع ناامن و یا فاقد امنیت مناسب در جهان کنونی نیز موید این مطلب است.
با توجه به ارزش والای بانوان در دین مبین اسلام و نقش مهم آنها در تربیت نسل‌های آینده، اسلام به امنیت بانوان در جامعه توجه زیادی داشته و با دستورات و احکامی که در برخورد و مواجهه با بانوان بیان نموده و توجهاتی که در مراقبت از آنها متذکر شده است. که این به خوبی نمایان می‌شود، که بانوان در خانواده و جامعه نقش مهمی ایفا می‌کنند و مسئولیت خطیر آنها در امر مدیریت خانه، همسرداری، تربیت فرزند، زمانی به خوبی اجرا خواهد شد که، زن در آرامش و امنیت باشد. امنیت اجتماعی دارای اهمیت و نقش فراوانی در ابعاد مختلف زندگی انسان است. نیاز به امنیت، از قدیمی‌ترین و عمیق‌ترین نیازهای انسان‌ها است. در هیچ برهه‌ای از تاریخ، انسان فاقد این درخواست نبوده است و برای تأمین و ارضای آن، هرگز بیکار ننشسته است. مبالغه آمیز نخواهد بود اگر گفته شود که شکوفایی بسیاری از علوم و فنون، مرهون چنین درخواستی در وجود انسان بوده است.
ایمان در تمامی مراحل حیات، پیوستگی انسان را با خدا و در نتیجه با پدیده‌های او و موضع‌گیری درست او را در قبال امور تضمین می‌کند. ایمان به خدا ضامن اجرای او امر وجدان اخلاقی و سایر سجایای انسانی است. بهترین پناهگاه بشر ، بزرگترین عامل اطمینان روح و آرامش نفس است. در طوفان‌های زندگی، در تحریک‌های و جنبش‌های خطرآمیز نفس، هیجان‌ها را تعدیل و کنترل می‌کند. انسان در پیمودن راه حق، با دو سلاح ایمان و توکل هیچ تزلزلی به خود راه دهد. یکی از عوامل عمده و مهم بازدارنده انسان از گناه، فساد و فرومایگی اخلاقی، یاد خداست. اگر یاد خدا نباشد، شیطان همنشین انسان می‌شود. پایبندی به اعتقادات و هنجارهای اخلاقی جامعه که البته بخش قابل توجهی از هنجارهای اخلاقی جامعه بر اساس مذهب است، می‌تواند به عنوان یک عامل کنترل و نظارت بر فرد عمل کرده و از انحراف بازداری نماید.
نتیجه‌گیری
از مجموع آنچه در آیات و روایات مورد بررسی قرار می گیرد«جایگاه امنیت اجتماعی» مشخص شده و به این مطلب پی می‌بریم که از دیدگاه قرآن نخستین نیاز زندگی اجتماعی انسان دارا بودن«امنیت» است و تا در یک اجتماع حتی کوچک و چند نفره امنیت برقرار نباشد سایر تلاش‌ها و فعالیت‌ها نیز ثمره‌ی چندانی درپی نداشته و استفاده از سایر مزایای زندگی فردی و اجتماعی برای آدمی گوارا نخواهد بود. مهمترین اثری که با رعایت امنیت متوجه هر فردی می‌شود آرامش جسمی، روحی و سلامت زندگی شخصی او می‌باشد و به مراتب آثار آن متوجه خانواده و اجتماع نیز می‌گردد. برای اهمیت دادن به این مسئله باید ایمان بانوان تقویت و آگاهی‌های لازم به هریک از آنان داده شود، رعایت نکات اخلاقی، احترام در خانواده، استحکام بنیان خانواده‌ها، بهبود معیشت و زندگی مردم، سهولت در ازدواج، عدالت در جامعه و اجرای قوانین اسلامی، از مواردی هستند که موجبات امنیت بانوان را فراهم می‌سازند که در این پژوهش مورد بررسی قرار گرفته و در پایان، راهکارهای مقابله با آسیب‌های جدی و اجرایی نمودن برخی برنامه‌های مهم ارائه گردیده که جهت هرچه بهتر عملی شدن امنیت و آسایش بانوان بسیار موثر است.
منبع
- نام نویسنده: سمیه نجفی زمردیان، ناشر: مرکز نشرهاجر- ناشر تخصصی زن و خانواده، تهیه و تنظیم: معاونت پژوهش/ اداره کل پژوهش های عمومی، قم، چاپ اول، بهار سال ۱۳۹۹.
- لینک شبکه جامع کتاب گیسوم
- لینک مرکز نشر هاجر
- لینک پاتوق کتاب فردا