نیره توحیدی: تفاوت میان نسخهها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
| همسر = | | همسر = | ||
}} | }} | ||
نیره توحیدی از فعالان حقوق زن و از طرفداران [[فمنیسم اسلامی]] میباشد. توحیدی خود را از مبارزان سرسخت [[حجاب]] اسلامی دانسته و اظهار میکند که : | نیره توحیدی از فعالان حقوق [[زن]] و از طرفداران [[فمنیسم اسلامی]] میباشد. توحیدی خود را از مبارزان سرسخت [[حجاب]] اسلامی دانسته و اظهار میکند که: «من با حجاب به عنوان پروژهای سیاسی مبارزه نظری و سیاسی میکنم.» توحیدی قوانین اسلامی در حوزه [[زن]] و [[خانواده]] را تماماً [[مردسالار]] و [[پدرسالار]] دانسته «پایههای ایدئولوژیک و حقوقی نظام، بهخصوص در قوانین کیفری و در قوانین خانواده و احوال شخصیه، مبتنی بر فقه سنتی است که خود برساختی است کهنه و پیشامدرن، تدوین شده توسط مردان فقیه و در بیشترین موارد پدرسالار و مردسالار.» و راه حل را تفکیک میان دینداری و دین مداری میداند. توحیدی اعتقاد به دین را ضرورتاً به معنای حاکمیت دین در شئون اجتماعی بشر نمیداند. وی دین را ترسیم کننده رابطه میان خالق و مخلوق دانسته و معتقد است نباید حوزه دخالت دین را به مسائل اجتماعی و تنظیم قوانین سرایت داد. بنابراین، سکولاریسم جانشینی شایسته برای دینمداری است. حکومت نه تنها نباید تحت نظر هیچ دین و مذهبی باشد، بلکه باید شهروندان را از دخالت دادن گرایشهای مذهبی در حوزه مسائل سیاسی پرهیز داد. | ||
==تحصیلات== | ==تحصیلات== | ||
خانم نیره توحیدی مدرک لیسانس خود را در رشتهی روانشناسی(اصلی) و جامعهشناسی (فرعی) از دانشگاه تهران و مدرک فوق لیسانس و دکترای خود را از دانشگاه ایلینویز در آمریکا اخذ کرده است. او استاد و مدیر سابق دپارتمان مطالعات [[زنان]] و [[جنسیت]] در دانشگاه ایالتی کالیفرنیا در نورتریج و پایهگذار و مدیر فعلی «مطالعات خاورمیانه و اسلامشناسی» این دانشگاه است. تألیفات، سخنرانیها، و نوشتههای متعدد نیره توحیدی در زمینههای جامعهشناسی زنان و توسعه، بنیادگرایی دینی، جهانیسازی، قومیت، جنسیت و دمکراسی در مجلهها و کتابهای دانشگاهی به زبانهای مختلف به چاپ رسیدهاند. توحیدی علاوه بر کارهای بین المللی ، دانشگاهی و پژوهشی، سالهای متمادی است که از زمره پیگیران حقوق بشر، جنبش زنان و دموکراسی شناخته میشود.<ref>روجا بندری و کاوه مظفری، گفتگو با دکتر نیره | خانم نیره توحیدی مدرک لیسانس خود را در رشتهی روانشناسی(اصلی) و جامعهشناسی (فرعی) از دانشگاه تهران و مدرک فوق لیسانس و دکترای خود را از دانشگاه ایلینویز در آمریکا اخذ کرده است. او استاد و مدیر سابق دپارتمان مطالعات [[زنان]] و [[جنسیت]] در دانشگاه ایالتی کالیفرنیا در نورتریج و پایهگذار و مدیر فعلی «مطالعات خاورمیانه و اسلامشناسی» این دانشگاه است. تألیفات، سخنرانیها، و نوشتههای متعدد نیره توحیدی در زمینههای جامعهشناسی زنان و توسعه، بنیادگرایی دینی، جهانیسازی، قومیت، [[جنسیت]] و دمکراسی در مجلهها و کتابهای دانشگاهی به زبانهای مختلف به چاپ رسیدهاند. توحیدی علاوه بر کارهای بین المللی ، دانشگاهی و پژوهشی، سالهای متمادی است که از زمره پیگیران حقوق بشر، جنبش زنان و دموکراسی شناخته میشود.<ref>روجا بندری و کاوه مظفری، گفتگو با دکتر نیره توحیدی، 19دسامبر 2019</ref> | ||
==دیدگاه== | ==دیدگاه== | ||
گروهی از | گروهی از فمینیستها مانند خانم نیره توحیدی، [[افسانه نجمآبادی]]، [[پروین پایدار]] (ناهید یگانه) و [[هاله افشار]] که در قالب اعتقادات ضددینی یا لائیک به دفاع از حقوق [[زنان]] میپرداختند، پس از مدتی به این نتیجه رسیدند که چون گرایش های مذهبی در زنان ایرانی قوی و بنیادین است، و هیچ تحول اساسی در ایران بدون درنظرگرفتن مذهب نمی تواند به وقوع بپیوندد لازم است در جریان مبارزات در جهت احقاق حقوق زنان تغییراتی لحاظ شود. به همین جهت در جستجوی نظریهای بودند که دیدگاههای فمینیستی را در پوشش دینی توضیح دهد، از این رو طرح [[فمینیسم اسلامی]] را مطرح کردند. | ||
به باور خانم توحیدی اعتقاد به دین | به باور خانم توحیدی اعتقاد به دین ضرورتاً به معنای حاکمیت دین در شئون اجتماعی بشر نیست. دین ترسیمکننده رابطه میان خالق و مخلوق است و نباید حوزه دخالت دین را به مسائل اجتماعی و تنظیم قوانین سرایت داد. بنابراین، سکولاریسم جانشینی شایسته برای دینمداری است. حکومت نه تنها نباید تحت نظر هیچ دین و مذهبی باشد، بلکه باید شهروندان را از دخالت دادن گرایشهای مذهبی در حوزه مسائل سیاسی پرهیز دهد.<ref> نیره توحیدی، فمینیسم اسلامی چالشی دموکراتیک یا چرخشی تئوکراتیک؟، کنکاش، چاپ آمریکا، پائیز 1376، ص 106</ref> به همین جهت دفاع از حقوق زن از هیچ الگوی ثابتی تأثیر نمیپذیرد. | ||
توحیدی | توحیدی وجود احکام ثابت را انکار میکند. وی اعتقاد به ناپایدار بودن گوهر دین و اعتقاد به جدایی دین از شئونات اجتماعی در رسیدن به آرمانهای [[فمینیسم اسلامی]] را لازم و ملزوم یکدیگر میداند.<ref> نیره توحیدی، فمینیسم اسلامی چالشی دموکراتیک یا چرخشی تئوکراتیک؟، کنکاش، پائیز 1376، ص 108</ref> | ||
خانم توحیدی بیان میکند که اسلام (فقه و یا شریعت)، قوانینی ثابت و ازلی و ابدی و غیرقابل تغییر نیستند. بلکه به راحتی این قوانین می توانند به عنوان ابزاری برای بازی قدرت استفاده شوند و یا متناسب زمان | خانم توحیدی بیان میکند که اسلام (فقه و یا شریعت)، قوانینی ثابت و ازلی و ابدی و غیرقابل تغییر نیستند. بلکه به راحتی این قوانین می توانند به عنوان ابزاری برای بازی قدرت استفاده شوند و یا متناسب زمان تغییر کنند. از طرفی پایههای ایدئولوژیک و حقوقی نظام، بهخصوص در قوانین کیفری و در قوانین [[خانواده]] و احوال شخصیه، مبتنی بر فقه سنتی است که خود برساختی است کهنه و پیشامدرن، تدوین شده توسط مردان فقیه و در بیشترین موارد پدرسالار و مردسالار. لذا لازم است که چرخشی به سمت عقلانیت و عرفیگرایی پیش بیاید.<ref> آسونیره توحیدی: درک ناممکن بودن حکومت دینی، دستاورد بزرگ انقلاب ۵۷</ref>مدرنیزاسیون آمرانه را باید طوری پیش برد که تغییرات اساسی در نهاد کلیدی را در خانواده، یعنی سنگر اصلی پدرسالاری به وجود بیاورد.<ref>«مسئلهی زن»، گرهی کور دموکراسی در ایران است، نیره توحیدی، سایت آسو97/08/21</ref> | ||
این برساخت زمینی، تاریخی، و حقوقی گرچه در درازای زمان توسط فقهای شیعه (و اغلب ایرانی) تغییراتی کوچک یافته است، اما در اساس کهنه و فرسوده و اساساً ملهم از شرایط تاریخی، جغرافیایی و فرهنگ قبیلهای و مردمشناختی عمدتاً شبهجزیره عربستان در ۱۴۰۰ سال پیش است که تناسبی با شرایط متحول شده و واقعیات قرن بیست و یکم ندارد. | این برساخت زمینی، تاریخی، و حقوقی گرچه در درازای زمان توسط فقهای شیعه (و اغلب ایرانی) تغییراتی کوچک یافته است، اما در اساس کهنه و فرسوده و اساساً ملهم از شرایط تاریخی، جغرافیایی و فرهنگ قبیلهای و مردمشناختی عمدتاً شبهجزیره عربستان در ۱۴۰۰ سال پیش است که تناسبی با شرایط متحول شده و واقعیات قرن بیست و یکم ندارد. | ||
توحیدی، | توحیدی، رسماً اعلام میکند که «قاطعانه» مخالف ادغام دین در دولت و خواهان حکومتی «سکولار» و «دموکراتیک» است. « هرچند در این میان [[زنان]]ی که مبارزه میکنند گروهی هم «مسلمان و دینباور» هستند ولی حداقل با «بخشی از قوانین شریعت» مشکل دارند چون به شکل واضح ضد زن است. این مشکل آنهاست که چطور اعتقادات ایمانیشان را با مطالبات برابری حقوق زنان حل کنند. اما به نظر من این مساله حل نشدنی است. بهترین راه این است که آنها هم حکومت شرعی و قوانین شرعی را کنار بگذارند و در عرصه عمومی و دولتی خواهان قوانین مدرن سکولار شوند.» برای همین به باور توحیدی «[[فمینیسم اسلامی]]» چهارچوبی ناکارآ است اما میتوان از عبارت «فمینیستهای مسلمان» استفاده کرد. | ||
در پایان خانم توحیدی اظهار میکند که اصلاح دینی، تنها یکی از اجزاء تشکیل دهنده و لازم برای اتخاذ استراتژیهای موثر به منظور ایجاد تغییر اجتماعی و حقوق برابر در کشورهای اکثریت مسلمان است . توانمندسازی زنان از طریق آموزش، اشتغال، رفع خشونت و ارتقاءبهداشت و سلامت جسمی و روانی و کنترل باروری و در مجموع استراتژی همه جانبه توام با آگاهی | در پایان خانم توحیدی اظهار میکند که اصلاح دینی، تنها یکی از اجزاء تشکیل دهنده و لازم برای اتخاذ استراتژیهای موثر به منظور ایجاد تغییر اجتماعی و حقوق برابر در کشورهای اکثریت مسلمان است. توانمندسازی زنان از طریق آموزش، اشتغال، رفع خشونت و ارتقاءبهداشت و سلامت جسمی و روانی و کنترل باروری و در مجموع استراتژی همه جانبه توام با آگاهی [[جنسیت]]ی در برنامههای توسعه اقتصادی و اجتماعی است که میتواند به تغییرات وسیع منتهی شود. در این میان به ویژه ایجاد سازمانهای نیرومند جامعه مدنی و مهمتر از همه وجود و حضور جنبش وسیع اجتماعی [[زنان]] (که بر محور مبانی جهان شمول حقوق بشر و میثاقهای بین المللی چون کنوانسیون رفع تبعیض تلاش میکند)از الزامات حیاتی برای پیشبرد دموکراتیزاسیون و سکولاریزاسیون به طور کلی و دستیابی به حقوق برابر به طور خاص میباشد.<ref> فراتر از فمینیسم اسلامی، نیره توحیدی، مدرسه فمنیستی</ref> | ||
==نقد== | ==نقد== | ||
[[عدالت]] در ادبیات دینی قرار گرفتن هر چیزی در جای خودش است از آنجا که در عالم هستی هر چیزی در جای خودش قرار دارد خداوند برای حفظ این استقرار و هدایت | [[عدالت]] در ادبیات دینی قرار گرفتن هر چیزی در جای خودش است از آنجا که در عالم هستی هر چیزی در جای خودش قرار دارد خداوند برای حفظ این استقرار و هدایت انسانها در چارچوبی عادلانه، نظام تشریع را وضع نمود تا جریان استقرار در بستر متناسب و هماهنگ با تکوین حرکت نماید. عرف زدگی در نظام تشریعی عادلانه هستی اختلال ایجاد میکند و به نحوی عدالت تفسیربردار و دچار نسبیگرایی میشود و تزاحم و نسبیگرایی تفسیری منجر به تزاحم و نسبیگرایی رفتاری در عرصههای مختلف اجتماعی میشود و این پراکندگی و تنوع و تشتت منجر به دوری جامعه از استقرار عدالت میگردد. لذا نمیتوان با برساخته دانستند قوانین اسلامی به سمت عقلانیت و عرفی گرایی رفت.<ref>حسین زاده، ابوالحسن، عباسیان، حسین، نقد و بررسی مبانی فکری و شاخصههای فمنیست اسلامی، ص15</ref> | ||
اسلام اصولا با مساوات موافق نیست بلکه بر | اسلام اصولا با مساوات موافق نیست بلکه بر مساوات و [[عدالت]] تاکید میکند. و تکلیف هرکس را با توجه به ظرفیتهای و کار ویژههای تعریف شده متناسب با ساختار وجودی خود او و تکلیف خواسته شده بر اساس طاقت نفس است و لزوماً هیچ برتری در ماموریتهای [[مرد]] بر [[زن]] و یا بر عکس نیست. لذا هرکس بر اساس طبیعت و خلقت به کارویژههای خود بپردازد، دارای ارزش است. | ||
انتقاد مهمی که در خصوص سکولاریسم و جدایی دین از سیاست مطرح است | انتقاد مهمی که در خصوص سکولاریسم و جدایی دین از سیاست مطرح است این است که دین اسلام دینی جامع، کامل و فراگیر است و کتاب مقدس این دین ((تنبیانا لکل شی))<ref>نحل آیه 89</ref>است همچنین ماهیت احکام اسلامی به گونهای است که جز از طریق تشکیل حکومت قابل اجرا نیست از این رو نمیتوان دین را از سیاست جدا انگاشت. | ||
در نقد انکار احکام ثابت نیز باید گفت فطرت و طبیعت انسانها در طول تاریخ در همه مکانها و زمانها یکسان است و احکام تشریعی نیز متانسب با آن ثابت است که از آن به احکام اولیه تعبیر میشود.البته اسلام اقتضائات زمانی و مکانی را نیز در نظر گرفته که در قالب احکام ثانویه است و بنا به مصلحت قابل تغییر میباشد؛ ولی این به معنای تغییر در احکام ثابت و اولیه نیست. <ref>ابوالحسن، عباسیان، حسین، نقد و بررسی مبانی فکری و شاخصههای فمنیست اسلامی،ص20</ref> | در نقد انکار احکام ثابت نیز باید گفت فطرت و طبیعت انسانها در طول تاریخ در همه مکانها و زمانها یکسان است و احکام تشریعی نیز متانسب با آن ثابت است که از آن به احکام اولیه تعبیر میشود. البته اسلام اقتضائات زمانی و مکانی را نیز در نظر گرفته که در قالب احکام ثانویه است و بنا به مصلحت قابل تغییر میباشد؛ ولی این به معنای تغییر در احکام ثابت و اولیه نیست. <ref>ابوالحسن، عباسیان، حسین، نقد و بررسی مبانی فکری و شاخصههای فمنیست اسلامی،ص20</ref> | ||
طرفداران فمنیست اسلامی در میان خود | طرفداران فمنیست اسلامی در میان خود نحلههای فمنیست نیز با انتقادهای جدی روبه رو هستند. برخی از مخالفان اندیشههای پست مدرنیستی، [[فمنیسم اسلامی]] را [[زن]] باوری پوپولیستی (عوام زده) لقب دادهاند که با طرح نسبیت گرایی فرهنگی، از قبول ایدههای جهانی در مورد [[زنان]] طفره میرود و در پی تبدیل شکلی از مردسالاری به شکل دیگری از مردسالاری است. همچنین آنها را متهم میکنند که خواهان ارتقای حقوق [[زنان]] و ایدههای تساویطلبانه در چارچوب حفظ نظام اسلامیاند در حالی که اسلام را مخالف با حقوق و هویت [[زنان]] میدانند. به زعم آنها با تفسیر زنمدارانه از متون اسلامی نمیتوان بر ماهیت زنستیز دین اسلام سرپوش گذاشت. <ref>ابوالحسن، عباسیان، حسین، نقد و بررسی مبانی فکری و شاخصههای فمنیست اسلامی، ص19</ref> | ||
==آثار== | ==آثار== | ||
خط ۴۸: | خط ۴۸: | ||
==منابع== | ==منابع== | ||
* توحیدی، نیره، فراتر از فمینیسم | * توحیدی، نیره، [[فراتر از فمینیسم اسلامی]]، مدرسه فمنیستی | ||
* توحیدی،نیره، فمینیسم اسلامی چالشی دموکراتیک یا چرخشی | * توحیدی،نیره، [[فمینیسم اسلامی چالشی دموکراتیک یا چرخشی تئوکراتیک؟]]، کنکاش، پائیز 1376 | ||
*روجا بندری و کاوه مظفری، گفتگو با دکتر نیره توحیدی | *روجا بندری و کاوه مظفری، گفتگو با دکتر نیره توحیدی ، 19دسامبر 2019 | ||
*مصاحبه با ایران امروز، نیره توحیدی | *مصاحبه با ایران امروز، نیره توحیدی | ||
*سخنرانی دکتر توحیدی در کانون کتاب تورنتو | *سخنرانی دکتر توحیدی در کانون کتاب تورنتو | ||
*فمینیسم فرامدرن و فمینیسم | *[[فمینیسم فرامدرن و فمینیسم اسلامی]]، حوراء شماره 5 | ||
*حسین | *حسین زاده، ابوالحسن، عباسیان، حسین، نقد و بررسی مبانی فکری و شاخصههای فمنیست اسلامی، فصلنامه علمی – پژوهشی انسان پژوهی دینی ، سال12،ش34ف، پاییز و زمستان 1394، | ||
[[رده: ویکیجنسیت]] | [[رده: ویکیجنسیت]] | ||
[[رده:کنشگران]] | [[رده:کنشگران]] |
نسخهٔ ۹ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۲۱:۳۳
{{#invoke:Infobox|infobox}} نیره توحیدی از فعالان حقوق زن و از طرفداران فمنیسم اسلامی میباشد. توحیدی خود را از مبارزان سرسخت حجاب اسلامی دانسته و اظهار میکند که: «من با حجاب به عنوان پروژهای سیاسی مبارزه نظری و سیاسی میکنم.» توحیدی قوانین اسلامی در حوزه زن و خانواده را تماماً مردسالار و پدرسالار دانسته «پایههای ایدئولوژیک و حقوقی نظام، بهخصوص در قوانین کیفری و در قوانین خانواده و احوال شخصیه، مبتنی بر فقه سنتی است که خود برساختی است کهنه و پیشامدرن، تدوین شده توسط مردان فقیه و در بیشترین موارد پدرسالار و مردسالار.» و راه حل را تفکیک میان دینداری و دین مداری میداند. توحیدی اعتقاد به دین را ضرورتاً به معنای حاکمیت دین در شئون اجتماعی بشر نمیداند. وی دین را ترسیم کننده رابطه میان خالق و مخلوق دانسته و معتقد است نباید حوزه دخالت دین را به مسائل اجتماعی و تنظیم قوانین سرایت داد. بنابراین، سکولاریسم جانشینی شایسته برای دینمداری است. حکومت نه تنها نباید تحت نظر هیچ دین و مذهبی باشد، بلکه باید شهروندان را از دخالت دادن گرایشهای مذهبی در حوزه مسائل سیاسی پرهیز داد.
تحصیلات
خانم نیره توحیدی مدرک لیسانس خود را در رشتهی روانشناسی(اصلی) و جامعهشناسی (فرعی) از دانشگاه تهران و مدرک فوق لیسانس و دکترای خود را از دانشگاه ایلینویز در آمریکا اخذ کرده است. او استاد و مدیر سابق دپارتمان مطالعات زنان و جنسیت در دانشگاه ایالتی کالیفرنیا در نورتریج و پایهگذار و مدیر فعلی «مطالعات خاورمیانه و اسلامشناسی» این دانشگاه است. تألیفات، سخنرانیها، و نوشتههای متعدد نیره توحیدی در زمینههای جامعهشناسی زنان و توسعه، بنیادگرایی دینی، جهانیسازی، قومیت، جنسیت و دمکراسی در مجلهها و کتابهای دانشگاهی به زبانهای مختلف به چاپ رسیدهاند. توحیدی علاوه بر کارهای بین المللی ، دانشگاهی و پژوهشی، سالهای متمادی است که از زمره پیگیران حقوق بشر، جنبش زنان و دموکراسی شناخته میشود.<ref>روجا بندری و کاوه مظفری، گفتگو با دکتر نیره توحیدی، 19دسامبر 2019</ref>
دیدگاه
گروهی از فمینیستها مانند خانم نیره توحیدی، افسانه نجمآبادی، پروین پایدار (ناهید یگانه) و هاله افشار که در قالب اعتقادات ضددینی یا لائیک به دفاع از حقوق زنان میپرداختند، پس از مدتی به این نتیجه رسیدند که چون گرایش های مذهبی در زنان ایرانی قوی و بنیادین است، و هیچ تحول اساسی در ایران بدون درنظرگرفتن مذهب نمی تواند به وقوع بپیوندد لازم است در جریان مبارزات در جهت احقاق حقوق زنان تغییراتی لحاظ شود. به همین جهت در جستجوی نظریهای بودند که دیدگاههای فمینیستی را در پوشش دینی توضیح دهد، از این رو طرح فمینیسم اسلامی را مطرح کردند.
به باور خانم توحیدی اعتقاد به دین ضرورتاً به معنای حاکمیت دین در شئون اجتماعی بشر نیست. دین ترسیمکننده رابطه میان خالق و مخلوق است و نباید حوزه دخالت دین را به مسائل اجتماعی و تنظیم قوانین سرایت داد. بنابراین، سکولاریسم جانشینی شایسته برای دینمداری است. حکومت نه تنها نباید تحت نظر هیچ دین و مذهبی باشد، بلکه باید شهروندان را از دخالت دادن گرایشهای مذهبی در حوزه مسائل سیاسی پرهیز دهد.<ref> نیره توحیدی، فمینیسم اسلامی چالشی دموکراتیک یا چرخشی تئوکراتیک؟، کنکاش، چاپ آمریکا، پائیز 1376، ص 106</ref> به همین جهت دفاع از حقوق زن از هیچ الگوی ثابتی تأثیر نمیپذیرد.
توحیدی وجود احکام ثابت را انکار میکند. وی اعتقاد به ناپایدار بودن گوهر دین و اعتقاد به جدایی دین از شئونات اجتماعی در رسیدن به آرمانهای فمینیسم اسلامی را لازم و ملزوم یکدیگر میداند.<ref> نیره توحیدی، فمینیسم اسلامی چالشی دموکراتیک یا چرخشی تئوکراتیک؟، کنکاش، پائیز 1376، ص 108</ref>
خانم توحیدی بیان میکند که اسلام (فقه و یا شریعت)، قوانینی ثابت و ازلی و ابدی و غیرقابل تغییر نیستند. بلکه به راحتی این قوانین می توانند به عنوان ابزاری برای بازی قدرت استفاده شوند و یا متناسب زمان تغییر کنند. از طرفی پایههای ایدئولوژیک و حقوقی نظام، بهخصوص در قوانین کیفری و در قوانین خانواده و احوال شخصیه، مبتنی بر فقه سنتی است که خود برساختی است کهنه و پیشامدرن، تدوین شده توسط مردان فقیه و در بیشترین موارد پدرسالار و مردسالار. لذا لازم است که چرخشی به سمت عقلانیت و عرفیگرایی پیش بیاید.<ref> آسونیره توحیدی: درک ناممکن بودن حکومت دینی، دستاورد بزرگ انقلاب ۵۷</ref>مدرنیزاسیون آمرانه را باید طوری پیش برد که تغییرات اساسی در نهاد کلیدی را در خانواده، یعنی سنگر اصلی پدرسالاری به وجود بیاورد.<ref>«مسئلهی زن»، گرهی کور دموکراسی در ایران است، نیره توحیدی، سایت آسو97/08/21</ref>
این برساخت زمینی، تاریخی، و حقوقی گرچه در درازای زمان توسط فقهای شیعه (و اغلب ایرانی) تغییراتی کوچک یافته است، اما در اساس کهنه و فرسوده و اساساً ملهم از شرایط تاریخی، جغرافیایی و فرهنگ قبیلهای و مردمشناختی عمدتاً شبهجزیره عربستان در ۱۴۰۰ سال پیش است که تناسبی با شرایط متحول شده و واقعیات قرن بیست و یکم ندارد. توحیدی، رسماً اعلام میکند که «قاطعانه» مخالف ادغام دین در دولت و خواهان حکومتی «سکولار» و «دموکراتیک» است. « هرچند در این میان زنانی که مبارزه میکنند گروهی هم «مسلمان و دینباور» هستند ولی حداقل با «بخشی از قوانین شریعت» مشکل دارند چون به شکل واضح ضد زن است. این مشکل آنهاست که چطور اعتقادات ایمانیشان را با مطالبات برابری حقوق زنان حل کنند. اما به نظر من این مساله حل نشدنی است. بهترین راه این است که آنها هم حکومت شرعی و قوانین شرعی را کنار بگذارند و در عرصه عمومی و دولتی خواهان قوانین مدرن سکولار شوند.» برای همین به باور توحیدی «فمینیسم اسلامی» چهارچوبی ناکارآ است اما میتوان از عبارت «فمینیستهای مسلمان» استفاده کرد.
در پایان خانم توحیدی اظهار میکند که اصلاح دینی، تنها یکی از اجزاء تشکیل دهنده و لازم برای اتخاذ استراتژیهای موثر به منظور ایجاد تغییر اجتماعی و حقوق برابر در کشورهای اکثریت مسلمان است. توانمندسازی زنان از طریق آموزش، اشتغال، رفع خشونت و ارتقاءبهداشت و سلامت جسمی و روانی و کنترل باروری و در مجموع استراتژی همه جانبه توام با آگاهی جنسیتی در برنامههای توسعه اقتصادی و اجتماعی است که میتواند به تغییرات وسیع منتهی شود. در این میان به ویژه ایجاد سازمانهای نیرومند جامعه مدنی و مهمتر از همه وجود و حضور جنبش وسیع اجتماعی زنان (که بر محور مبانی جهان شمول حقوق بشر و میثاقهای بین المللی چون کنوانسیون رفع تبعیض تلاش میکند)از الزامات حیاتی برای پیشبرد دموکراتیزاسیون و سکولاریزاسیون به طور کلی و دستیابی به حقوق برابر به طور خاص میباشد.<ref> فراتر از فمینیسم اسلامی، نیره توحیدی، مدرسه فمنیستی</ref>
نقد
عدالت در ادبیات دینی قرار گرفتن هر چیزی در جای خودش است از آنجا که در عالم هستی هر چیزی در جای خودش قرار دارد خداوند برای حفظ این استقرار و هدایت انسانها در چارچوبی عادلانه، نظام تشریع را وضع نمود تا جریان استقرار در بستر متناسب و هماهنگ با تکوین حرکت نماید. عرف زدگی در نظام تشریعی عادلانه هستی اختلال ایجاد میکند و به نحوی عدالت تفسیربردار و دچار نسبیگرایی میشود و تزاحم و نسبیگرایی تفسیری منجر به تزاحم و نسبیگرایی رفتاری در عرصههای مختلف اجتماعی میشود و این پراکندگی و تنوع و تشتت منجر به دوری جامعه از استقرار عدالت میگردد. لذا نمیتوان با برساخته دانستند قوانین اسلامی به سمت عقلانیت و عرفی گرایی رفت.<ref>حسین زاده، ابوالحسن، عباسیان، حسین، نقد و بررسی مبانی فکری و شاخصههای فمنیست اسلامی، ص15</ref>
اسلام اصولا با مساوات موافق نیست بلکه بر مساوات و عدالت تاکید میکند. و تکلیف هرکس را با توجه به ظرفیتهای و کار ویژههای تعریف شده متناسب با ساختار وجودی خود او و تکلیف خواسته شده بر اساس طاقت نفس است و لزوماً هیچ برتری در ماموریتهای مرد بر زن و یا بر عکس نیست. لذا هرکس بر اساس طبیعت و خلقت به کارویژههای خود بپردازد، دارای ارزش است.
انتقاد مهمی که در خصوص سکولاریسم و جدایی دین از سیاست مطرح است این است که دین اسلام دینی جامع، کامل و فراگیر است و کتاب مقدس این دین ((تنبیانا لکل شی))<ref>نحل آیه 89</ref>است همچنین ماهیت احکام اسلامی به گونهای است که جز از طریق تشکیل حکومت قابل اجرا نیست از این رو نمیتوان دین را از سیاست جدا انگاشت.
در نقد انکار احکام ثابت نیز باید گفت فطرت و طبیعت انسانها در طول تاریخ در همه مکانها و زمانها یکسان است و احکام تشریعی نیز متانسب با آن ثابت است که از آن به احکام اولیه تعبیر میشود. البته اسلام اقتضائات زمانی و مکانی را نیز در نظر گرفته که در قالب احکام ثانویه است و بنا به مصلحت قابل تغییر میباشد؛ ولی این به معنای تغییر در احکام ثابت و اولیه نیست. <ref>ابوالحسن، عباسیان، حسین، نقد و بررسی مبانی فکری و شاخصههای فمنیست اسلامی،ص20</ref>
طرفداران فمنیست اسلامی در میان خود نحلههای فمنیست نیز با انتقادهای جدی روبه رو هستند. برخی از مخالفان اندیشههای پست مدرنیستی، فمنیسم اسلامی را زن باوری پوپولیستی (عوام زده) لقب دادهاند که با طرح نسبیت گرایی فرهنگی، از قبول ایدههای جهانی در مورد زنان طفره میرود و در پی تبدیل شکلی از مردسالاری به شکل دیگری از مردسالاری است. همچنین آنها را متهم میکنند که خواهان ارتقای حقوق زنان و ایدههای تساویطلبانه در چارچوب حفظ نظام اسلامیاند در حالی که اسلام را مخالف با حقوق و هویت زنان میدانند. به زعم آنها با تفسیر زنمدارانه از متون اسلامی نمیتوان بر ماهیت زنستیز دین اسلام سرپوش گذاشت. <ref>ابوالحسن، عباسیان، حسین، نقد و بررسی مبانی فکری و شاخصههای فمنیست اسلامی، ص19</ref>
آثار
- جنسیت، جهانی سازی و دین: سیاست شناسی حقوق زنان در جوامع کاتولیک و مسلمان، (۲۰۰۱)<ref> بالاویزیون، نیره توحیدی</ref>
- زنان در جوامع مسلمان: کثرت در میان وحدت (۱۹۹۸) <ref> بالاویزیون، نیره توحیدی</ref>
- فمینیسم، اسلام گرایی و دمکراسی در ایران (۱۹۹۶ و ۱۹۹۸)<ref> بالاویزیون، نیره توحیدی</ref>
پانویس
منابع
- توحیدی، نیره، فراتر از فمینیسم اسلامی، مدرسه فمنیستی
- توحیدی،نیره، فمینیسم اسلامی چالشی دموکراتیک یا چرخشی تئوکراتیک؟، کنکاش، پائیز 1376
- روجا بندری و کاوه مظفری، گفتگو با دکتر نیره توحیدی ، 19دسامبر 2019
- مصاحبه با ایران امروز، نیره توحیدی
- سخنرانی دکتر توحیدی در کانون کتاب تورنتو
- فمینیسم فرامدرن و فمینیسم اسلامی، حوراء شماره 5
- حسین زاده، ابوالحسن، عباسیان، حسین، نقد و بررسی مبانی فکری و شاخصههای فمنیست اسلامی، فصلنامه علمی – پژوهشی انسان پژوهی دینی ، سال12،ش34ف، پاییز و زمستان 1394،