اصلاح الگوی مصرف

اصلاح الگوی مصرف، نهادینه کردن مدیریت صحیح منابع در راستای تحقق ارتقای شاخص ها و کاهش هزینه های زندگی مردم.

شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه 653 مورخ 3/9/88، براساس پیشنهاد مورخ 1/4/88 شورای فرهنگی و اجتماعی زنان، طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده را تصویب نمود. پرداختن به موضوع اصلاح الگوی مصرف در قالب یک حرکت ارزشی، فراگیر و واقع‌نگر و مستمر نیازمند فرهنگ‌سازی، کنترل و ایجاد تحول نسبت به الگوی مصرف در خانواده می‌باشد و این امر مهم نیز از طریق ارتقاء مدیریت زنان بر اصلاح مصرف و نیز اصلاح مصرف زنان ممکن خواهد بود. به همین دلیل طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده می‌تواند مبنای تحقق این حرکت ضروری و ارزشمند قرار گیرد.

اهمیت طرح

اصلاح الگوی مصرف خانواده از مهم ترین شاخص های دسترسی به عدالت اجتماعی است.<ref>|بررسی مفهوم اصلاح الگوی مصرف، در وب سایت سازمان متخصصین و مدیران ایران، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref> زیرا این مهم با مدیرت صحیح منابع در جهت بهبود شاخص های افزایش کیفیت زندگی مردم، منجر به گسترش رفاه و عدالت اجتماعی می شود.<ref>ارمغان، پاییز 1388، شماره 8، صفحه 177، فصل هشتم: اصلاح الگوی مصرف، ماموریتی همگانی، در وب سایت پایگاه اطلاع رسانی حوزه، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>

اصول

نظر به موقعیت محوری و حساس زنان در خانواده و نقش بی‌بدیل خانواده در حیات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی – امنیتی جامعه؛ در اجرای طرح‌های کلان کشوری، مشارکت اساسی و فعال این نهاد بایستی در کانون ملاحظات و فرصت‌ها قرار گیرد، بر این اساس در اجرایی نمودن طرح «اصلاح الگوی مصرف در خانواده» رعایت اصول ذیل ضروری است:<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>

• رعایت اصول علمی و تخصصی مبتنی بر آموزه‌های دینی، پژوهش و تجربه در تنظیم و ارائه الگوی مصرف در خانواده.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>

• تدوین برنامه‌های همسو و مکمل از سوی کلیه دستگاه‌ها در جهت اصلاح الگوی مصرف با محوریت خانواده.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>

• کاربردی و عملی بودن برنامه‌ها با پرهیز از افراط و تفریط در تعیین حدود و مصادیق مصرف در خانواده.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>

• آموزش محوری و توجه به اصل آموزش اعضاء خانواده در برنامه‌های مربوط به اصلاح الگوی مصرف.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>

• بهره‌گیری از عامل تشویق در اجرای برنامه در رابطه با اجرای ارائه الگوی مصرف.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>

• پایدار بودن برنامه‌ها و پرهیز از ارائه الگوهای مقطعی.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>

اهداف

اهدافی که با این طرح دنبال می شود، شامل موارد زیر است:<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>

• بهره‌گیری عملی از منابع، امکانات و فرصت‌های موجود در خانواده در راستای اصلاح الگوی مصرف.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>
• اصلاح الگوی مصرف در عرصه‌ها و موضوعات مختلف در خانواده و تبیین مصادیق اسراف و تبذیر در مصرف خانگی و راهکارهای برون رفت از آن.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>
• بهره‌گیری از تأثیر و توانمندی زنان در اصلاح الگوی مصرف.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>
• تحقق فرهنگ قناعت سرافرازانه در خانواده و مبارزه با عادات فرهنگی و اقتصادی غلط.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>
• تقویت اقتصاد خانواده با اصلاح الگوی مصرف و تأثیر آن بر اقتصاد ملی.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>

راهبردها

راهبردهایی که با این طرح دنبال می شود، شامل موارد زیر است:<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>

• اصلاح نگرش خانواده و تواناسازی آنها براساس الگوی مصرف در اسلام و سنت نبوی و علوی و معصومین (ع) نسبت به مفهوم مصرف، اسراف و پرهیز از تجمل گرایی و مدگرایی افراطی.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>

• توسعه آگاهی والدین و هدایت و ترغیب آنها جهت اولویت‌بخشی در تأمین حقوق مادی و معنوی فرزندان در زمینه تغذیه، بهداشت روانی، جسمانی، ورزش، تفریحات سالم و نشاط‌آور، تحصیل و ازدواج و استفاده بهینه از محصولات فرهنگی – رسانه‌ای و تصویری در ساعات مختلف شبانه‌روز.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>

• توسعه فرهنگ قناعت، ساده زیستی، اعتدال و تعدیل روحیه تنوع طلبی به منظور تقویت امنیت روانی اعضای خانواده و تهیه کتب و منابع و محصولات فرهنگی و آموزشی لازم در این زمینه.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>
• توسعه فرهنگ عفاف و پای‌بندیهای اخلاقی در خانواده به منظور پرهیز از ظاهرگرایی صرف و زیاده‌روی در مصرف اقلام آرایشی و پوششی.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>
• هماهنگی و همگرایی در سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی‌های کلان کشور نسبت به اصلاح الگوی مصرف و اولویت دادن به مصالح خانواده در این برنامه‌ها.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>
• توسعه تحقیقات کاربردی در خصوص اجرای برنامه‌ها و نحوه استفاده از منابع و ارائه نتایج آن به مردم جهت تشویق خانواده‌ها در بهینه سازی مصرف و تداوم آن.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>

راهکارها

راه کار هایی که با این طرح دنبال می شود، شامل موارد زیر است:<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>

1. تعیین و تبیین مصادیق اسراف و آموزش شیوه‌های صحیح و مطلوب در خانواده در خصوص رعایت اعتدال در مصرف، تنظیم درآمدها و هزینه‌ها و استفاده از منابع، امکانات و سرمایه‌های مادی و معنوی بمنظور تأمین امنیت اقتصاد خانواده و جامعه.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>
2. تبلیغ و ترویج فرهنگ مطالعه، تقویت قوه ادراک و تحلیل و خودباوری در زنان و اعضای خانواده به منظور رویگردانی آنان از زندگی مصرفی، اهداف سطحی و غیرتکاملی و غیرهدفمند.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>
3. تقویت مشارکت فرهنگی و اقتصادی اعضای خانواده در تصمیم گیری‌های مادی و معنوی خانواده به منظور هماهنگ شدن و مسئولیت‌پذیری آنها نسبت به نحوه هزینه کردن سرمایه‌ها.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>
4. توجه به آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، ارتقاء دانش مدیریت زنان در اصلاح الگوی مصرف در خانواده و تبلیغ فرهنگ بهره‌وری در راستای استفاده بهینه از امکانات، منابع و وسایل زندگی و جلوگیری از فرسودگی زودرس آنها.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>
5. تشویق زنان بر استفاده بهینه از دارایی و اندوخته شخصی خود در چرخه اقتصادی خانواده و کشور.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>
6. بهره‌گیری از کلیه ظرفیت‌های قانون گذاری و اجرایی در اتخاذ شیوه‌های تشویقی و تنبیهی مستقیم و غیرمستقیم جهت رعایت الگوی مناسب مصرف در موارد و مصادیق مختلف در خانواده.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>
7. ایجاد تعادل در تبلیغات تجاری و مصرفی رسانه‌ها به منظور جلوگیری از ترویج روحیه مصرف‌زدگی در خانواده‌ها.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>
8. جهت دهی به برنامه‌ها در نحوه گذران اوقات فراغت زنان و اعضای خانواده متناسب با سن، نیازهای جسمی و روانی، خصوصیات اقلیمی و سنت‌ها به منظور کاهش هزینه‌های غیرضروری در زندگی و بهره‌مندی سریع ، آسان و ارزان از تسهیلات فراغتی درمحل زندگی بانوان.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>
9. افزایش آگاهی جوانان در خانواده نسبت به تعدیل توقعات و کاهش تشریفات و تقلیل هزینه‌های اضافی و زائد ازدواج و نیز در مراحل مختلف زندگی و تأثیر آن بر اقتصاد خانواده.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>
10. ارائه شاخص‌های الگوی مصرف در بخش انرژی، تغذیه و غذا، کالاهای فرهنگی، دارو و درمان، فرآورده‌های آرایشی و پوشاک، ابزار و وسایل زندگی، ارتباطات، گذران اوقات فراغت، حمل و نقل و کاهش ضایعات در اقلام مختلف زندگی خانوادگی.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>
11. اتخاذ تدابیر مناسب ترویجی و آموزشی به منظور افزایش تمایل خانواده‌ها در مصرف کالاهای داخلی.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>
12. شناسایی و معرفی تجربیات و الگوهای موفق مصرف در کشورهای مختلف به خانواده‌ها.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>
13. شناسایی امکانات و استفاده بهینه از ظرفیت‌های اقتصادی مناطق مختلف کشور متناسب با نیازهای جسمی و روحی مردم هر منطقه، فرهنگ و سنت‌های بومی، آداب دینی و تنوع اقلیمی.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>
14. ترغیب سازمانهای مردم نهاد مرتبط با حوزه زنان نسبت به اطلاع رسانی در زمینه رعایت الگوی مصرف صحیح از طریق پایگاه‌های اطلاع رسانی و سایر منابع آنها.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>
15. پیگیری مستمر و نظارت دستگاههای ناظر بر اجرای صحیح برنامه‌های پیش بینی شده.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>

ترتیبات اجرا

دستگاه‌های ذیربط متناسب با هر یک از راهبردها و راهکارها موظفند با همکاری شورای فرهنگی و اجتماعی زنان نسبت به پیش‌بینی تمهیدات اجرایی و تهیه و تدوین آیین‌نامه‌های اجرایی مرتبط با آن، اقدام نمایند. همچنین این دستگاه‌ها بایستی گزارشی از عملکرد سالیانه خود را از طریق شورای فرهنگی و اجتماعی زنان به دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، ارائه نمایند.<ref>اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.</ref>

منابع

• بررسی مفهوم اصلاح الگوی مصرف، در وب سایت سازمان متخصصین و مدیران ایران، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.
• طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.
• «اصلاح الگوی مصرف، ماموریتی همگانی»، در وب سایت پایگاه اطلاع رسانی حوزه، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.