حضرت معصومه(ع)

مزار دختر موسی ز بس فشاند نور به جلوه، عرصه قم گشته رشک وادی طور

به مناسبت ایام ولادت پربرکت حضرت فاطمه معصومه سلام الله علیها، و نامگذاری روز ولادت ایشان به نام «روز دختر» و برگزاری اجتماعات دختران در حرم‌ها و مساجد؛ نکاتی به ذهن متبادر می‌شود. دختران، مادرانِ آینده کشور هستند. «مادر» به عنوان رُکن انسانی تأثیرگذار بر خانواده و جامعه و به تبع آن در عالم هستی است. نکته بعدی آن که به نقل از استاد مطهری، تحقیقات تاریخی و ملاحظات روانی ثابت کرده که زن در ساختن شخصیت مرد بیشتر موثر است تا مرد در ساختن شخصیت زن؛ اعم از این که زن به عنوان مادر باشد یا به عنوان همسر. تأثیر غیرمستقیم زن در ساختن تاریخ و اجتماع غیرقابل انکار است، چرا؟ چون زن، مرد را می‌سازد و مرد، تاریخ را، اجتماع را». اما اینک چه چیزی می‌تواند دختران و زنان را به عنوان یک عنصر تأثیرگذار، توانمند سازد؟ نکته سوم آن که با توجه به دیدگاه مقام معظم رهبری مبتنی بر چشم‌انداز تمدنی؛ من نیز افق نگاهم را به دختران و زنان سرزمینم به بلندای تمدن اسلامی وسعت می‌دهم و معتقدم که دختران و زنان ایران زمین می‌توانند نقش بی نظیری در ایده اسلام تمدنی داشته باشند. همانگونه که چیدمان منزل، نوع تابلوها، تمیزی و نظم در خانه یا بی‌نظمی و آشفتگی، نوع سرو غذاها و نوشیدنی‌ها، نوع مهمانی‌ها و... در هر خانه‌ای، رنگ و بویِ بانوی همان خانه را دارد؛ به همان نسبت نیز، کودکان و نوجوانان در دامن پرمهر مادر تربیت می شوند و از رنگ و بوی مادر و تفکراتش، تأثیر می‌گیرند. لذا می‌بایست به تربیت مادرانه با نگاه تمدنی نگریست. در فرایند تحقق تمدن اسلامی باید بر روی دختران و زنان سرمایه‌گذاری نمود، چرا که بدون تردید نقش تربیتی آنان در خانواده به فرایند تمدن‌سازی اسلامی، کمک شایانی خواهد نمود.

در این‌جا باید به نقش تأثیرگذار حضرت فاطمه معصومه (س) در مدار ولایتمداری امام علی بن موسی‌الرضا (ع) که به دستور ایشان، قدم در مسیر طولانی و خطیر گذاشتند، توجه مضاعفی گردد. تعیین مسیر سفر برای حضرت معصومه (ع) برای آمدن به شهر قم توسط امام رضا (ع) صورت گرفت. وقتی ایشان در ساوه بیمار (و به روایتی مسموم) شدند، سوال کردند تا قم چقدر فاصله است. سپس دستور دادند او را به قم ببرند. پس از 17 روز ایشان رحلت کردند و به روایتی شهید شدند. بانوان جلیل القدر دیگری در کنار مزار مطهر ایشان دفن شدند. طبق اسناد و مدارک 10 بانوی طاهره در این مکان شریف دفن شدند، من جمله حضرت معصومه، زینب دختر امام جواد و نوه‌های امام جواد. بنابراین حرم حضرت فاطمه معصومه (س) شامل مرقدهای منسوبین به امامان معصوم (ع) می‌باشد، لذا شایسته است تا هنگام زیارت، آن بانوان را نیز مورد توجه قرار دهید. زینب دختر امام جواد (ع)، اولین کسی است که قبه‌ای بر مزار شریف حضرت معصومه بنا نمود. این بانوی مخدره، در کنار مزار حضرت معصومه دفن شده است. سپس در قرن پنجم هجری، وزیر سلجوقی به تشویق مرحوم شیخ طوسی (ره)، گنبد مرتفعی، آراسته به تزئینات آجری و کاشی بنا نهاد که تمام قبور سادات را فراگرفت. در قرن دهم هجری همین گنبد به همّت «شاه بیگی بیگم» دختر شاه اسماعیل صفوی، تجدید بنا شد. به نظر می رسد با توجه به مقام و شأن حضرت فاطمه معصومه و جایگاه شهر قم، به دختران و بانوان شهر قم از حیث سرمایه‌گذاری‌های مادی و معنوی و چشم‌انداز تمدنی، باید توجه ویژه‌ای گردد.

نویسنده: خانم دکتر فاطمه عطارد