اصلاح الگوی مصرف

اصلاح الگوی مصرف، نهادینه کردن مدیریت صحیح منابع در راستای تحقق ارتقای شاخص ها و کاهش هزینه های زندگی مردم.

شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه 653 مورخ 3/9/88، براساس پیشنهاد مورخ 1/4/88 شورای فرهنگی و اجتماعی زنان، طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده را تصویب نمود. پرداختن به موضوع اصلاح الگوی مصرف در قالب یک حرکت ارزشی، فراگیر و واقع‌نگر و مستمر نیازمند فرهنگ‌سازی، کنترل و ایجاد تحول نسبت به الگوی مصرف در خانواده می‌باشد و این امر مهم نیز از طریق ارتقاء مدیریت زنان بر اصلاح مصرف و نیز اصلاح مصرف زنان ممکن خواهد بود. به همین دلیل طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده می‌تواند مبنای تحقق این حرکت ضروری و ارزشمند قرار گیرد.

اهمیت طرح:

اصلاح الگوی مصرف خانواده از مهم ترین شاخص های دسترسی به عدالت اجتماعی است.[1] زیرا این مهم با مدیرت صحیح منابع در جهت بهبود شاخص های افزایش کیفیت زندگی مردم، منجر به گسترش رفاه و عدالت اجتماعی می شود.[2]

اصول:

نظر به موقعیت محوری و حساس زنان در خانواده و نقش بی‌بدیل خانواده در حیات فرهنگی، اجتماعی، اقتصادی و سیاسی – امنیتی جامعه؛ در اجرای طرح‌های کلان کشوری، مشارکت اساسی و فعال این نهاد بایستی در کانون ملاحظات و فرصت‌ها قرار گیرد، بر این اساس در اجرایی نمودن طرح «اصلاح الگوی مصرف در خانواده» رعایت اصول ذیل ضروری است:[3]

1.    رعایت اصول علمی و تخصصی مبتنی بر آموزه‌های دینی، پژوهش و تجربه در تنظیم و ارائه الگوی مصرف در خانواده.[4]

2.    تدوین برنامه‌های همسو و مکمل از سوی کلیه دستگاه‌ها در جهت اصلاح الگوی مصرف با محوریت خانواده.[5]

3.    کاربردی و عملی بودن برنامه‌ها با پرهیز از افراط و تفریط در تعیین حدود و مصادیق مصرف در خانواده.[6]

4.    آموزش محوری و توجه به اصل آموزش اعضاء خانواده در برنامه‌های مربوط به اصلاح الگوی مصرف.[7]

5.    بهره‌گیری از عامل تشویق در اجرای برنامه در رابطه با اجرای ارائه الگوی مصرف.[8]

6.    پایدار بودن برنامه‌ها و پرهیز از ارائه الگوهای مقطعی.[9]

اهداف:

اهدافی که با این طرح دنبال می شود، شامل موارد زیر است:[10]

1.    بهره‌گیری عملی از منابع، امکانات و فرصت‌های موجود در خانواده در راستای اصلاح الگوی مصرف.[11]

2.    اصلاح الگوی مصرف در عرصه‌ها و موضوعات مختلف در خانواده و تبیین مصادیق اسراف و تبذیر در مصرف خانگی و راهکارهای برون رفت از آن.[12]

3.    بهره‌گیری از تأثیر و توانمندی زنان در اصلاح الگوی مصرف.[13]

4.    تحقق فرهنگ قناعت سرافرازانه در خانواده و مبارزه با عادات فرهنگی و اقتصادی غلط.[14]

5.    تقویت اقتصاد خانواده با اصلاح الگوی مصرف و تأثیر آن بر اقتصاد ملی.[15]

راهبردها:

راهبردهایی که با این طرح دنبال می شود، شامل موارد زیر است:[16]

1.    اصلاح نگرش خانواده و تواناسازی آنها براساس الگوی مصرف در اسلام و سنت نبوی و علوی و معصومین (ع) نسبت به مفهوم مصرف، اسراف و پرهیز از تجمل گرایی و مدگرایی افراطی.[17]

2.    توسعه آگاهی والدین و هدایت و ترغیب آنها جهت اولویت‌بخشی در تأمین حقوق مادی و معنوی فرزندان در زمینه تغذیه، بهداشت روانی، جسمانی، ورزش، تفریحات سالم و نشاط‌آور، تحصیل و ازدواج و استفاده بهینه از محصولات فرهنگی – رسانه‌ای و تصویری در ساعات مختلف شبانه‌روز.[18]

3.    توسعه فرهنگ قناعت، ساده زیستی، اعتدال و تعدیل روحیه تنوع طلبی به منظور تقویت امنیت روانی اعضای خانواده و تهیه کتب و منابع و محصولات فرهنگی و آموزشی لازم در این زمینه.[19]

4.    توسعه فرهنگ عفاف و پای‌بندیهای اخلاقی در خانواده به منظور پرهیز از ظاهرگرایی صرف و زیاده‌روی در مصرف اقلام آرایشی و پوششی.[20]

5.    هماهنگی و همگرایی در سیاست‌گذاری و برنامه‌ریزی‌های کلان کشور نسبت به اصلاح الگوی مصرف و اولویت دادن به مصالح خانواده در این برنامه‌ها.[21]

6.    توسعه تحقیقات کاربردی در خصوص اجرای برنامه‌ها و نحوه استفاده از منابع و ارائه نتایج آن به مردم جهت تشویق خانواده‌ها در بهینه سازی مصرف و تداوم آن.[22]

راهکارها:

راه کار هایی که با این طرح دنبال می شود، شامل موارد زیر است:[23]

1.    تعیین و تبیین مصادیق اسراف و آموزش شیوه‌های صحیح و مطلوب در خانواده در خصوص رعایت اعتدال در مصرف، تنظیم درآمدها و هزینه‌ها و استفاده از منابع، امکانات و سرمایه‌های مادی و معنوی بمنظور تأمین امنیت اقتصاد خانواده و جامعه.[24]

2.    تبلیغ و ترویج فرهنگ مطالعه، تقویت قوه ادراک و تحلیل و خودباوری در زنان و اعضای خانواده به منظور رویگردانی آنان از زندگی مصرفی، اهداف سطحی و غیرتکاملی و غیرهدفمند.[25]

3.    تقویت مشارکت فرهنگی و اقتصادی اعضای خانواده در تصمیم گیری‌های مادی و معنوی خانواده به منظور هماهنگ شدن و مسئولیت‌پذیری آنها نسبت به نحوه هزینه کردن سرمایه‌ها.[26]

4.    توجه به آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، ارتقاء دانش مدیریت زنان در اصلاح الگوی مصرف در خانواده و تبلیغ فرهنگ بهره‌وری در راستای استفاده بهینه از امکانات، منابع و وسایل زندگی و جلوگیری از فرسودگی زودرس آنها.[27]

5.    تشویق زنان بر استفاده بهینه از دارایی و اندوخته شخصی خود در چرخه اقتصادی خانواده و کشور.[28]

6.    بهره‌گیری از کلیه ظرفیت‌های قانون گذاری و اجرایی در اتخاذ شیوه‌های تشویقی و تنبیهی مستقیم و غیرمستقیم جهت رعایت الگوی مناسب مصرف در موارد و مصادیق مختلف در خانواده.[29]

7.    ایجاد تعادل در تبلیغات تجاری و مصرفی رسانه‌ها به منظور جلوگیری از ترویج روحیه مصرف‌زدگی در خانواده‌ها.[30]

8.    جهت دهی به برنامه‌ها در نحوه گذران اوقات فراغت زنان و اعضای خانواده متناسب با سن، نیازهای جسمی و روانی، خصوصیات اقلیمی و سنت‌ها به منظور کاهش هزینه‌های غیرضروری در زندگی و بهره‌مندی سریع ، آسان و ارزان از تسهیلات فراغتی درمحل زندگی بانوان.[31]

9.    افزایش آگاهی جوانان در خانواده نسبت به تعدیل توقعات و کاهش تشریفات و تقلیل هزینه‌های اضافی و زائد ازدواج و نیز در مراحل مختلف زندگی و تأثیر آن بر اقتصاد خانواده.[32]

10.                      ارائه شاخص‌های الگوی مصرف در بخش انرژی، تغذیه و غذا، کالاهای فرهنگی، دارو و درمان، فرآورده‌های آرایشی و پوشاک، ابزار و وسایل زندگی، ارتباطات، گذران اوقات فراغت، حمل و نقل و کاهش ضایعات در اقلام مختلف زندگی خانوادگی.[33]

11.                      اتخاذ تدابیر مناسب ترویجی و آموزشی به منظور افزایش تمایل خانواده‌ها در مصرف کالاهای داخلی.[34]

12.                      شناسایی و معرفی تجربیات و الگوهای موفق مصرف در کشورهای مختلف به خانواده‌ها.[35]

13.                      شناسایی امکانات و استفاده بهینه از ظرفیت‌های اقتصادی مناطق مختلف کشور متناسب با نیازهای جسمی و روحی مردم هر منطقه، فرهنگ و سنت‌های بومی، آداب دینی و تنوع اقلیمی.[36]

14.                      ترغیب سازمانهای مردم نهاد مرتبط با حوزه زنان نسبت به اطلاع رسانی در زمینه رعایت الگوی مصرف صحیح از طریق پایگاه‌های اطلاع رسانی و سایر منابع آنها.[37]

15.                      پیگیری مستمر و نظارت دستگاههای ناظر بر اجرای صحیح برنامه‌های پیش بینی شده.[38]

ترتیبات اجرا:

دستگاه‌های ذیربط متناسب با هر یک از راهبردها و راهکارها موظفند با همکاری شورای فرهنگی و اجتماعی زنان نسبت به پیش‌بینی تمهیدات اجرایی و تهیه و تدوین آیین‌نامه‌های اجرایی مرتبط با آن، اقدام نمایند. همچنین این دستگاه‌ها بایستی گزارشی از عملکرد سالیانه خود را از طریق شورای فرهنگی و اجتماعی زنان به دبیرخانه شورای عالی انقلاب فرهنگی، ارائه نمایند.[39]

منابع

1- بررسی مفهوم اصلاح الگوی مصرف، در وب سایت سازمان متخصصین و مدیران ایران، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

https://emigroup.ir/%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD-%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C-%D9%85%D8%B5%D8%B1%D9%81/

2- طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

         https://rc.majlis.ir/fa/law/show/788887

3- مجله ارمغان، پاییز 1388، شماره 8، صفحه 177، فصل هشتم: اصلاح الگوی مصرف، ماموریتی همگانی، در وب سایت پایگاه اطلاع رسانی حوزه، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

https://hawzah.net/fa/Magazine/View/5764/7295/90769/%D9%81%D8%B5%D9%84-%D9%87%D8%B4%D8%AA%D9%85-%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD-%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C-%D9%85%D8%B5%D8%B1%D9%81%D8%8C-%D9%85%D8%A3%D9%85%D9%88%D8%B1%DB%8C%D8%AA%DB%8C-%D9%87%D9%85%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C

---

[1] بررسی مفهوم اصلاح الگوی مصرف، در وب سایت سازمان متخصصین و مدیران ایران، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[2] مجله ارمغان، پاییز 1388، شماره 8، صفحه 177، فصل هشتم: اصلاح الگوی مصرف، ماموریتی همگانی، در وب سایت پایگاه اطلاع رسانی حوزه، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[3] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[4] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[5] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[6] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[7] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[8] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[9] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[10] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[11] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[12] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[13] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[14] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[15] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[16] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[17] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[18] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[19] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[20] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[21] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[22] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[23] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[24] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[25] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[26] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[27] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[28] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[29] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[30] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[31] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[32] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[33] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[34] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[35] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[36] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[37] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[38] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.

[39] طرح اصلاح الگوی مصرف در خانواده، در وب سایت مرکز پژوهش های مجلس شورای اسلامی، تاریخ بازدید: 7 دیماه 1401ش.