ازدواج تحمیلی: تفاوت میان نسخه‌ها
زهرا زارعی (بحث | مشارکتها) بدون خلاصۀ ویرایش |
زهرا زارعی (بحث | مشارکتها) |
||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
علمی_ پژوهشی | علمی_ پژوهشی | ||
==کلید واژه== | ==کلید واژه== | ||
[[ازدواج]] تحمیلی، [[نکاح]] اجباری، فروپاشی [[خانواده]]، فساد جامعه. | [[ازدواج]] تحمیلی، [[نکاح]] اجباری، فروپاشی [[خانواده]]، فساد جامعه. | ||
==گزارش مقاله== | ==گزارش مقاله== | ||
[[ازدواج|ازدواج‌های]] | نویسنده در این مقاله در صدد تبیین [[ازدواج|ازدواج‌های]] تحمیلی و راهکارهای حقوقی مقابله با آن می‌باشد. که ابتدا به تعریف و تبیین [[ازدواج]] اجباری میپردازد و سپس آسیب‌های [[ازدواج]] تحمیلی را مورد بررسی قرار می‌دهد. بعد به [[طلاق]] و [[همسر]]<nowiki/>کشی میپردازد. | ||
===[[ازدواج]] اجباری=== | ===تعریف [[ازدواج]] اجباری=== | ||
[[ازدواج]] اجباری، پیوند [[زناشویی]] رسمی است که در این پیوند، رضایت و اراده [[زوجین]] یا یکی از آنها نادیده انگاشته می‌شود و برای برقراری این پیوند، از انواع فشارهای جسمی و روانی استفاده می‌گردد. | [[ازدواج]] اجباری، پیوند [[زناشویی]] رسمی است که در این پیوند، رضایت و اراده [[زوجین]] یا یکی از آنها نادیده انگاشته می‌شود و برای برقراری این پیوند، از انواع فشارهای جسمی و روانی استفاده می‌گردد. | ||
بررسی دقیق [[ازدواج]] اجباری: [[ازدواج|ازدواج‌هایی]] که بر خلاف خواست و رضایت [[زنان]] و به جبر صورت می‌گیرد یا به عبارتی مجبور کردن یا تحت فشار در آوردن فردی برای [[ازدواج]] است | '''بررسی دقیق [[ازدواج]] اجباری:''' [[ازدواج|ازدواج‌هایی]] که بر خلاف خواست و رضایت [[زنان]] و به جبر صورت می‌گیرد. یا به عبارتی مجبور کردن یا تحت فشار در آوردن فردی برای [[ازدواج]] است. آیا آیه‌ای در قرآن با مضمون مجبور نکردن [[دختران]] به [[ازدواج]] و آزاد گذاشتن آنها در انتخاب [[همسر]] وجود دارد؟ توجه به این نکته ضروری است که تمام قوانین و احکام اسلامی، به تفصیل در قرآن بیان نشده است، بلکه منابع دیگری مانند احادیث معصومان (ع) نیز برای استنباط احکام وجود دارد. اما در مورد این مسئله اگر چه آیه‌ای در قران کریم وجود ندارد، اما در فقه اسلامی بر اساس منابع (سنت، عقل و اجماع) اجبار [[دختر]] بر [[ازدواج]] به شدت نهی شده است. | ||
''' | '''حکم شرعی [[ازدواج]] اجباری از نظر فقهی:''' همه مراجع رضایت [[زن]] و [[مرد]] به [[ازدواج]] شرط است و بدون آن [[عقد]] باطل است و برای جداشدن نیازی به خواندن [[صیغه طلاق]] ندارد. | ||
[[ازدواج|ا'''زدواج''']] '''اجباری از نظر حقوقی و قانونی:''' [[نکاح]] [[دختر باکره]] اگرچه به سن بلوغ رسیده باشد متوقف به اجازه [[پدر]] یا جد[[پدری]] او است و هرگاه [[پدر]] یا جد[[پدری]] بدون علت موجّه از دادن امتیاز دریغ بورزند، اجازه او ساقط و در این صورت [[دختر]] می‌تواند با معرفی کامل [[مردی]] که می‌خواهد با او [[ازدواج]] نماید و شرایط [[نکاح]] و [[مهریه]] که بین آنها قرار داده شده، پس از گرفتن اجازه از دادگاه مدنی خاص به دفتر [[ازدواج]] مراجعه و نسبت به ثبت [[ازدواج]] اقدام نماید. | |||
'''انواع [[ازدواج|ازدواج‌های]] اجباری:''' ربایشی، یغمایی، وراثی، [[ازدواج]] از طریق [[همسر]]، سیاسی، مبادله‌ای | |||
===آسیب‌های [[ازدواج]] تحمیلی=== | ===آسیب‌های [[ازدواج]] تحمیلی=== | ||
* بر سلامت جسمانی [[زنان]] تأثیر بسیار منفی میگذارد. [[دختران|دخترانی]] که در سنین پایین روانه خانه [[همسر]] میشوند. علاوه بر حاملگیهای ناخواسته و زودرس در معرض عوارض جبران‌ناپذیر جسمی قرار می‌گیرند. [[زایمان]] و شیردهی هم به این عوارض منفی اضافه شده و تاثیرات [[ازدواج|ازدواج]]های تحمیلی را چندان برابر می‌کند. | |||
* بروز روحیه پرخاشگری، این اندیشه که نتوانسته در پرتو زندگی مشترک به احساس خوشبختی و سعادت دست یابد، آنها را به سوی انتخاب پرخاشگری به عنوان وسیله و مکانیسم دفاعی سوق دهد. | |||
* مجموعه فشارهای روانی ایجاد هرگونه ابتکار، طراوت و نشاط را در محیط خانه برای این [[دختران]] از بین میبرد و خانه را برای آنان به زندانی تبدیل می‌کند و افسردگی، پرخاشگری، دل‌سردی از زندگی را به همراه می‌آورد. | |||
* سست شدن بنیان [[خانواده]]، [[طلاق]]، فرار از خانه، سوءظن، فقدان تفاهم بین [[زوجین]]، [[همسر]] آزاری و [[همسر]]<nowiki/>کشی، وجود فرزندان بزهکار، انحطاط اخلاقی از دیگر عوارض زیان‌بار ناشی از [[ازدواج]] اجباری می‌باشد. | |||
مجموعه | |||
وادارکردن جوانان بدون توجه به آمادگی و علاقه آنها به [[ازدواج]]، می‌تواند پیامدهای ناخوشایند و جبران ناپذیری را در پی داشته باشد که از اثرات کوتاه مدت آن احساس عدم درک متقابل، عدم توانایی در تأمین هزینههای زندگی و... | ====[[طلاق]]==== | ||
از پیامدهای بسیار ناگوار [[ازدواج]] تحمیلی، گسست بنیان [[خانواده]] است. متأسفانه براساس آمارهای ارائه شده میزان پدیده [[طلاق]] ظرف ۴۰ سال گذشته در جهان سه برابر افزایش یافته است. وادارکردن جوانان بدون توجه به آمادگی و علاقه آنها به [[ازدواج]]، می‌تواند پیامدهای ناخوشایند و جبران ناپذیری را در پی داشته باشد که از اثرات کوتاه مدت آن احساس عدم درک متقابل، عدم توانایی در تأمین هزینههای زندگی و...که در نهایت به گونهای موجب نوعی احساس سرخوردگی می‌شود و تحمل یکدیگر زیر یك سقف برای آنها مشکل بوده و جدایی تنها راه رهایی خواهد بود. | |||
===همسركشی=== | ====[[همسركشی]]==== | ||
یکی دیگر از عوارض منفی [[ازدواج]] اجباری است. گاهی در ازدواج‌های اجباری آنقدر فشارهای روحی و روانی بر [[زنان]] زیاد می‌شود که تنها راه رهایی از محرومیت و فشار و نابرابری را اقدام به قتل همسر خود یافته‌اند. نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که همسرکشی عمدتاً در گروه سنی ۱۸_ ۲۴ سال بوده و در تمامی طبقات اجتماعی اتفاق | یکی دیگر از عوارض منفی [[ازدواج]] اجباری است. گاهی در ازدواج‌های اجباری آنقدر فشارهای روحی و روانی بر [[زنان]] زیاد می‌شود که تنها راه رهایی از محرومیت و فشار و نابرابری را اقدام به قتل [[همسر]] خود یافته‌اند. نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که [[همسرکشی]] عمدتاً در گروه سنی ۱۸_ ۲۴ سال بوده و در تمامی طبقات اجتماعی اتفاق می‌ا‌فتد. این امر نشان می‌دهد آنها فشار مضاعفی را تحمل کرده و با این کار از محرومیت‌هایی که در خانه و جامعه با آن مواجه‌اند انتقام می‌گیرند. [[همسرکشی]] [[زنان]] انتهای مسیری است که ابتدای آن [[ازدواج|ازدواج‌های]] ناخواسته، طول مسیرش تحمل فشارها، سختی نابرابری‌های بسیار و رسیدن به نقطه کور و عاری از هرگونه راه حل منطقی است. | ||
==نتیجه== | ==نتیجه== | ||
همانطور که بررسی شد [[ازدواج]] اجباری غالباً توسط والدین به فرزندان تحمیل می‌شود و تقریباً می‌توان گفت که دختر و پسر جوان، | همانطور که بررسی شد [[ازدواج]] اجباری غالباً توسط والدین به فرزندان تحمیل می‌شود و تقریباً می‌توان گفت که دختر و پسر جوان، قدرت، توانایی اختیار و تصمیم‌گیری در هنگام [[ازدواج]] ندارند. اگر تشکیل [[خانواده]] بنابر توافق [[زن]] و [[مرد]] نباشد مشکلات زیادی و گاهی غیر قابل جبران به بار می‌آورد، در [[ازدواج]] اجباری این [[زنان]] هستند که صدمه بیشتری میبینند چه از طرف جامعه و چه از طرف [[خانواده]]. در حالی‌که فردی نخواهد [[ازدواج]] کند هرچند دلایل او منطقی و درست هم نباشد به نفع هر دو نفر است که [[ازدواج]] نکنند. | ||
نباید به هیچ عنوان | |||
افراد را حتی به دلایل منطقی برای [[ازدواج]] با یکدیگر مجبور کرد و آنها را به آسیبها و خطرات [[ازدواج]] اجباری دچار کرد. [[ازدواج]] بدون رضایت زوجین از نظر قرآن، | افراد را حتی به دلایل منطقی برای [[ازدواج]] با یکدیگر مجبور کرد و آنها را به آسیبها و خطرات [[ازدواج]] اجباری دچار کرد. [[ازدواج]] بدون رضایت [[زوجین]] از نظر قرآن، عقل، شرع و قانون پذیرفته‌شدنی نیست. تحمیل کردن [[ازدواج]] به فرزندان منع شده است تا جایی که در قانون‌گذار در ماده ۱۰۷۰ قانون مدنی ذکر کرده رضایت [[زوجین]] شرط نفوذ [[عقد]] است. برای مبارزه با پدیده [[ازدواج]] اجباری و تاکید بر حق طبیعی [[دختران]] در [[همسر]]<nowiki/>گزینی باید بپذیریم که بسیاری از رسوم و سنت‌های غلط، احتیاج به اصلاح و تغییر دارد. | ||
# ارتقاء آگاهی [[خانواده]] در خصوص حقوق [[دختران]] و نیز تبعات ناگوار ناشی از چنین پدیده‌ای در پیشگیری از [[ازدواج|ازدواج‌های]] تحمیلی مؤثر است. | # ارتقاء آگاهی [[خانواده]] در خصوص حقوق [[دختران]] و نیز تبعات ناگوار ناشی از چنین پدیده‌ای در پیشگیری از [[ازدواج|ازدواج‌های]] تحمیلی مؤثر است. | ||
# تدوین قوانین مناسب جهت حمایت از [[زنان|زنانی]] که قربانی [[ازدواج]] تحمیلی قرار گرفته‌اند. | # تدوین قوانین مناسب جهت حمایت از [[زنان|زنانی]] که قربانی [[ازدواج]] تحمیلی قرار گرفته‌اند. | ||
# ضروری است والدین از طریق آموزش و | # ضروری است والدین از طریق آموزش و دانش‌افزایی نسبت به روحیات جوانان، احترام به استقلال‌طلبی، انتخاب حق [[همسر]]<nowiki/>گزینی [[دختران]]، از وقوع چنین شرایطی پیشگیری نمود. | ||
# | #یکی از اقدامات قانونی برای کاهش [[ازدواج|ازدواج‌های]] اجباری، تعیین سن مناسب برای [[ازدواج]] است. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
| خط ۶۸: | خط ۵۴: | ||
==منبع== | ==منبع== | ||
* | * ن<nowiki/>ویسنده: اکرم پاپی؛ مطالعات فقه اقتصادی بهار 1399، سال دوم - شماره 1(14 صفحه -از 16 تا 29 ) | ||
*[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1785696/%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%88-%D8%B1%D8%A7%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82%DB%8C-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D9%86%20 لینک نورمگز] | *[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1785696/%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%88-%D8%B1%D8%A7%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82%DB%8C-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D9%86%20 لینک نورمگز] | ||
نسخهٔ ۲۱ اکتبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۳۵
ازدواج تحمیلی که امروزه یکی از معضلات اجتماعی است، که حق مشروع و گزینش همسر را از دختران سلب می‌نماید. ازدواج‌های تحمیلی و ناخواسته، آسیب‌های کم و بیشی در مناطق مختلف جهان بوجود می‌آورد. این پدیده منحصر به کشورهای جهان سوم نیست و در کشورهای پیشرفته و صنعتی هم گزارش هایی شده است. بی‌شک علل مختلفی در بروز این ناهنجاری‌ها مؤثر است، که می‌توان به علل فردی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی اشاره نمود و باید آثار منفی آن را بر روابط خانوادگی مورد مطالعه قرار داد. بسیاری از صاحب‌نظران اجتماعی معتقدند که، عنصر رضایت و توافق طرفین در ازدواج یکی از عوامل استحکام نهاد خانواده و پایداری نکاح است. لیکن از گذشته تا عصر حاضر، ازدواج‌های اجباری و ناخواسته به وقوع پیوسته که این نوع ازدواج‌ها معمولا عمده خسارات مادی و معنوی را متوجه دختران می‌کند. این در حالی است که در تمام ادیان الهی، حق آزادی فرد در همسرگزینی مشروع و حق انتخاب شدن در فرایند ازدواج جز حقوق قطعی دختران به حساب می‌آورند.
عنوان مقاله
ازدواج‌های اجباری و راهکارهای حقوقی مقابله با آن
درجه مقاله
علمی_ پژوهشی
کلید واژه
ازدواج تحمیلی، نکاح اجباری، فروپاشی خانواده، فساد جامعه.
گزارش مقاله
نویسنده در این مقاله در صدد تبیین ازدواج‌های تحمیلی و راهکارهای حقوقی مقابله با آن می‌باشد. که ابتدا به تعریف و تبیین ازدواج اجباری میپردازد و سپس آسیب‌های ازدواج تحمیلی را مورد بررسی قرار می‌دهد. بعد به طلاق و همسرکشی میپردازد.
تعریف ازدواج اجباری
ازدواج اجباری، پیوند زناشویی رسمی است که در این پیوند، رضایت و اراده زوجین یا یکی از آنها نادیده انگاشته می‌شود و برای برقراری این پیوند، از انواع فشارهای جسمی و روانی استفاده می‌گردد.
بررسی دقیق ازدواج اجباری: ازدواج‌هایی که بر خلاف خواست و رضایت زنان و به جبر صورت می‌گیرد. یا به عبارتی مجبور کردن یا تحت فشار در آوردن فردی برای ازدواج است. آیا آیه‌ای در قرآن با مضمون مجبور نکردن دختران به ازدواج و آزاد گذاشتن آنها در انتخاب همسر وجود دارد؟ توجه به این نکته ضروری است که تمام قوانین و احکام اسلامی، به تفصیل در قرآن بیان نشده است، بلکه منابع دیگری مانند احادیث معصومان (ع) نیز برای استنباط احکام وجود دارد. اما در مورد این مسئله اگر چه آیه‌ای در قران کریم وجود ندارد، اما در فقه اسلامی بر اساس منابع (سنت، عقل و اجماع) اجبار دختر بر ازدواج به شدت نهی شده است.
حکم شرعی ازدواج اجباری از نظر فقهی: همه مراجع رضایت زن و مرد به ازدواج شرط است و بدون آن عقد باطل است و برای جداشدن نیازی به خواندن صیغه طلاق ندارد.
ازدواج اجباری از نظر حقوقی و قانونی: نکاح دختر باکره اگرچه به سن بلوغ رسیده باشد متوقف به اجازه پدر یا جدپدری او است و هرگاه پدر یا جدپدری بدون علت موجّه از دادن امتیاز دریغ بورزند، اجازه او ساقط و در این صورت دختر می‌تواند با معرفی کامل مردی که می‌خواهد با او ازدواج نماید و شرایط نکاح و مهریه که بین آنها قرار داده شده، پس از گرفتن اجازه از دادگاه مدنی خاص به دفتر ازدواج مراجعه و نسبت به ثبت ازدواج اقدام نماید.
انواع ازدواج‌های اجباری: ربایشی، یغمایی، وراثی، ازدواج از طریق همسر، سیاسی، مبادله‌ای
آسیب‌های ازدواج تحمیلی
- بر سلامت جسمانی زنان تأثیر بسیار منفی میگذارد. دخترانی که در سنین پایین روانه خانه همسر میشوند. علاوه بر حاملگیهای ناخواسته و زودرس در معرض عوارض جبران‌ناپذیر جسمی قرار می‌گیرند. زایمان و شیردهی هم به این عوارض منفی اضافه شده و تاثیرات ازدواج‌های تحمیلی را چندان برابر می‌کند.
- بروز روحیه پرخاشگری، این اندیشه که نتوانسته در پرتو زندگی مشترک به احساس خوشبختی و سعادت دست یابد، آنها را به سوی انتخاب پرخاشگری به عنوان وسیله و مکانیسم دفاعی سوق دهد.
- مجموعه فشارهای روانی ایجاد هرگونه ابتکار، طراوت و نشاط را در محیط خانه برای این دختران از بین میبرد و خانه را برای آنان به زندانی تبدیل می‌کند و افسردگی، پرخاشگری، دل‌سردی از زندگی را به همراه می‌آورد.
- سست شدن بنیان خانواده، طلاق، فرار از خانه، سوءظن، فقدان تفاهم بین زوجین، همسر آزاری و همسرکشی، وجود فرزندان بزهکار، انحطاط اخلاقی از دیگر عوارض زیان‌بار ناشی از ازدواج اجباری می‌باشد.
طلاق
از پیامدهای بسیار ناگوار ازدواج تحمیلی، گسست بنیان خانواده است. متأسفانه براساس آمارهای ارائه شده میزان پدیده طلاق ظرف ۴۰ سال گذشته در جهان سه برابر افزایش یافته است. وادارکردن جوانان بدون توجه به آمادگی و علاقه آنها به ازدواج، می‌تواند پیامدهای ناخوشایند و جبران ناپذیری را در پی داشته باشد که از اثرات کوتاه مدت آن احساس عدم درک متقابل، عدم توانایی در تأمین هزینههای زندگی و...که در نهایت به گونهای موجب نوعی احساس سرخوردگی می‌شود و تحمل یکدیگر زیر یك سقف برای آنها مشکل بوده و جدایی تنها راه رهایی خواهد بود.
همسركشی
یکی دیگر از عوارض منفی ازدواج اجباری است. گاهی در ازدواج‌های اجباری آنقدر فشارهای روحی و روانی بر زنان زیاد می‌شود که تنها راه رهایی از محرومیت و فشار و نابرابری را اقدام به قتل همسر خود یافته‌اند. نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که همسرکشی عمدتاً در گروه سنی ۱۸_ ۲۴ سال بوده و در تمامی طبقات اجتماعی اتفاق می‌ا‌فتد. این امر نشان می‌دهد آنها فشار مضاعفی را تحمل کرده و با این کار از محرومیت‌هایی که در خانه و جامعه با آن مواجه‌اند انتقام می‌گیرند. همسرکشی زنان انتهای مسیری است که ابتدای آن ازدواج‌های ناخواسته، طول مسیرش تحمل فشارها، سختی نابرابری‌های بسیار و رسیدن به نقطه کور و عاری از هرگونه راه حل منطقی است.
نتیجه
همانطور که بررسی شد ازدواج اجباری غالباً توسط والدین به فرزندان تحمیل می‌شود و تقریباً می‌توان گفت که دختر و پسر جوان، قدرت، توانایی اختیار و تصمیم‌گیری در هنگام ازدواج ندارند. اگر تشکیل خانواده بنابر توافق زن و مرد نباشد مشکلات زیادی و گاهی غیر قابل جبران به بار می‌آورد، در ازدواج اجباری این زنان هستند که صدمه بیشتری میبینند چه از طرف جامعه و چه از طرف خانواده. در حالی‌که فردی نخواهد ازدواج کند هرچند دلایل او منطقی و درست هم نباشد به نفع هر دو نفر است که ازدواج نکنند.
نباید به هیچ عنوان افراد را حتی به دلایل منطقی برای ازدواج با یکدیگر مجبور کرد و آنها را به آسیبها و خطرات ازدواج اجباری دچار کرد. ازدواج بدون رضایت زوجین از نظر قرآن، عقل، شرع و قانون پذیرفته‌شدنی نیست. تحمیل کردن ازدواج به فرزندان منع شده است تا جایی که در قانون‌گذار در ماده ۱۰۷۰ قانون مدنی ذکر کرده رضایت زوجین شرط نفوذ عقد است. برای مبارزه با پدیده ازدواج اجباری و تاکید بر حق طبیعی دختران در همسرگزینی باید بپذیریم که بسیاری از رسوم و سنت‌های غلط، احتیاج به اصلاح و تغییر دارد.
- ارتقاء آگاهی خانواده در خصوص حقوق دختران و نیز تبعات ناگوار ناشی از چنین پدیده‌ای در پیشگیری از ازدواج‌های تحمیلی مؤثر است.
- تدوین قوانین مناسب جهت حمایت از زنانی که قربانی ازدواج تحمیلی قرار گرفته‌اند.
- ضروری است والدین از طریق آموزش و دانش‌افزایی نسبت به روحیات جوانان، احترام به استقلال‌طلبی، انتخاب حق همسرگزینی دختران، از وقوع چنین شرایطی پیشگیری نمود.
- یکی از اقدامات قانونی برای کاهش ازدواج‌های اجباری، تعیین سن مناسب برای ازدواج است.
پانویس
منبع
- نویسنده: اکرم پاپی؛ مطالعات فقه اقتصادی بهار 1399، سال دوم - شماره 1(14 صفحه -از 16 تا 29 )