ازدواج‌ تحمیلی: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ‏۱۴ ژوئن ۲۰۲۴، ساعت ۱۲:۲۵

ازدواج‌ تحمیلی؛ امروزه یکی از معضلات اجتماعی است، که حق مشروع و گزینش همسر را از دختران سلب می‌نماید.

ازدواج‌ های تحمیلی و ناخواسته، آسیب‌های کم و بیشی در مناطق مختلف جهان بوجود می‌آورد. این پدیده منحصر به کشورهای جهان سوم نیست و در کشورهای پیشرفته و صنعتی هم گزارش هایی شده است.

بی‌شک علل مختلفی در بروز این ناهنجاری‌ها مؤثر است، که می‌توان به علل فردی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی اشاره نمود و باید آثار منفی آن را بر روابط خانوادگی مورد مطالعه قرار داد. بسیاری از صاحب‌نظران اجتماعی معتقدند که، عنصر رضایت و توافق طرفین در ازدواج یکی از عوامل استحکام نهاد خانواده و پایداری نکاح است.

لیکن از گذشته تا عصر حاضر، ازدواج‌های اجباری و ناخواسته به وقوع پیوسته که این نوع ازدواج‌ها معمولا عمده خسارات مادی و معنوی را متوجه دختران می‌کند. این در حالی است که در تمام ادیان الهی، حق آزادی فرد در همسرگزینی مشروع و حق انتخاب شدن در فرایند ازدواج جز حقوق قطعی دختران به حساب می‌آورند.

تعریف ازدواج اجباری

ازدواج اجباری، پیوند زناشویی رسمی است که در این پیوند، رضایت و اراده زوجین یا یکی از آنها نادیده انگاشته می‌‎شود و برای برقراری این پیوند، از انواع فشارهای جسمی و روانی استفاده می‌گردد.<ref>پاپی، «ازدواجهاي اجباري و راهکارهاي حقوقی مقابله با آن»، 1399ش، ص18</ref>

تاریخچه ازدواج اجباری

در طول تاریخ در طول تاریخ، انواع متعددی از ازدواج اجباری وجود داشته است. در این نوع از ازدواج زنان را همچون کلا یا وسیله‌ای برای مقاصد سیاسی، اقتصادی و رفع اختلاف طایفه‌ای و قبیله‌ای مورد استفاده قرار می‌دادند. از جمله این ازدواج‌ها می‌توان به این موارد آشاره کرد: ازدواج ربایشی، یغمایی، وراثی، ازدواج از طریق همسر، سیاسی و مبادله‌ای اشاره کرد.<ref>پاپی، «ازدواجهاي اجباري و راهکارهاي حقوقی مقابله با آن»، 1399ش</ref>

در کشور ایران در میان اقوام مختلف آداب و رسوم خاصی حاکم است که منجر به ازدواج اجباری می‌شود. برای نمونه در آیین «خون صلح» معمولا دختری از اقوام قاتل به ازدواج فردی از بستگان مقتول در می‌آید که می‌تواند عوض خون‌بها یا قسمتی از آن باشد.

همین رسم با عنوان «خون‌بس» در میان قوم بختیاری نیز رایج است. در میان قوم لر نیز سنت ازدواج دختران خویشاوند قاتل با یکی از مردان خانوادۀ مقتول وجود دارد این سنت به «خصی‌صُل» مشهور است. گاهی نیز دختر کوچکی را که هنوز بالغ نشده است برای یکی از پسرهای کوچک در نظر می‌گیرند که این عمل را «ناف بریدن» می‌نامند.

در بسیاری از این موارد خانواد‌ها رفتار مناسبی با دختران نداشته و آنها مجبورند هر کاری را که به آنها ارجاع داده می‌شود، بدون اعتراض انجام دهند. در بسیاری از موارد، زنان حتی پس از سال‌های متوالی از ازدواج، نسبت به آن ناراضی هستند.<ref>مقدسی و عامری، «ازدواج اجباری؛ازممنوعیت انگاری تا جرم انگاری »، 1396ش، ص190</ref>

خطا در ایجاد بندانگشتی: پرونده وجود ندارد

ازدواج اجباری در فقه و قانون

در فقه اسلامی بر اساس منابع (سنت، عقل و اجماع) اجبار دختر بر ازدواج به شدت نهی شده‌ است.از نظر همه مراجع رضایت زن و مرد در ازدواج شرط است و بدون آن عقد باطل است و برای جداشدن نیازی به خواندن صیغه طلاق ندارد.<ref>«اگر دختری به اجبار پدر، راضی به عقد دائم با شخصی شود، حکم این عقد، نزدیکی با این دختر و فرزند متولد شده چیست؟»، اسلام کوئست</ref>

در قانون مدنی آثار حقوقی عقدی که رضایت در آن نیست مورد بحث قرار گرفته و گفته شده شرایط صحت یك معامله قصد و رضای طرفین است و ازدواج نیز که یك قرار داد محسوب می‌شود نباید اجبار و اکراهی در آن باشد.

در مساله ازدواج قانون مدنی تا جایی پیش رفته که رضایت زوجین را شرط نفوذ عقد دانسته و در غیر این صورت عقد را باطل می‌داند. ماده ۱۰۷۰ ق.م در این خصوص مقرر می‌دارد: «رضای زوجین، شرط نفوذ عقد است و هرگاه مکره بعد از زوال کره، عقد را اجازه کند، نافذ بوده؛ مگر اینکه اکراه به درجه ای بوده که عاقد فاقد قصد باشد».<ref>توفیق و نادری اناری،«ماهیت فقهی – حقوقی ازدواج تحمیلی و اجباری در حقوق داخلی و اسناد بین المللی»، 1400ش</ref>

علل ازدواج اجباری

ازدواج اجباری به دلایل مختلف اتقاف می‌افتد. علاوه بر رسم و رسومات قومی و قبیله‌ای عوامل مختلف دیگری در ازدواج اجباری نقش آفرینی می‌کند.

علل فردی

با توجه به شرایط محیطی و اجتماعی که فرد در آن رشد می‌کند ممکن است فرد به دلیل ترس از دست دادن خواستگار مناسب در آینده مجبور می‌سازد گزینه‌های را انتخاب کنند که چندان رضایتی نیز به ازدواج با آن فرد ندارند.

در برخی موارد افراد به دلیل ترس از دست دادن زیبایی و جذابیت، ورود به سنین بلاتر و کاهش فرصت انتخاب و احتمال عدم ازدواج تن به ازدواج اجباری می‌دهند.

گاه برخی از خواستگارانی که اصرار زیادی به ازدواج با فرد خاصی دارند، در هنگام مواجه شدن با پاسخ منفی دختر، او را تهدید به انجام اعمال خطرناک، هتك حرمت و نیز انجام اقداماتی علیه حیثیت و آبروی دختر می‌نماید، در برخی موارد چنین تهدیدات و اقداماتی شود، در حالی منجر به پذیرش ازدواج از سوی دختر می‌شود که هیچ تمایل و علاقه قلبی به وی ندارد.

علاوه بر دلایل ذکر شده گاهی فرد به جهت لجبازی با خواستگاران قبلی، فقدان خواستگاران متعدد، فرار از تحصیل، ترحم و دستگیری از خواستگار یا رهایی از سؤاالت اطرافیان موجب می‌شود تا فرد خواستگاری را که تمایل چندانی به وی ندارد، انتخاب کند.<ref>پاپی، «ازدواجهاي اجباري و راهکارهاي حقوقی مقابله با آن، 1399ش، ص 23و 24</ref>

علل خانوادگی

گاهی والدین با فشاری که به خانواده و فرزندان خود در زمینه‌های مختلف مانند فشار اقتصادی و کار کردن دختران و یا روش‌های آزار جسمی چون کتك زدن وارد می‌کنند موجب می‌شوند که فرزند احساس سربار بودن داشته باشد.

این حس می‌تواند فرد را به این تصمیم نادرست سوق دهد که ازدواج تنها راه رهایی از این مشکلات است. گاهی نیز فرد برای رهایی از امر و نهی خانواده، کسب استقلال و حل مشکلات و نیازهای خانواده تن به ازدواج بدون رضایت می‌دهند.<ref>پاپی، «ازدواجهاي اجباري و راهکارهاي حقوقی مقابله با آن، 1399ش، ص24 و25</ref>

علل اجتماعی

گاهی فرد به جهت رهایی از تحقیرهای اجتماعی، ورود به دنیای بزرگسالی در جوامعی که تجرد به مفهوم غوطهور بودن در عالم کودکی، تجربگی یبناپختگی و است و دختر مجرد در موارد مختلف احساس مینماید که نظر، عقیده و تصمیم‌گیری وی به جهت عدم تأهل از سوی دیگران پذیرفته نمی‌شود، سعی خواهد نمود که برای کسب احترام و منزلت اجتماعی ازدواج نماید، که فرد هرچند مقابل شرایط مناسبی نداشته باشد.<ref>پاپی، «ازدواجهاي اجباري و راهکارهاي حقوقی مقابله با آن، 1399ش، ص25</ref>

آسیب‌های ازدواج تحمیلی

ازدواج اجباری آسیب‌های متعددی از عدم ثبت نکاح تا همسرکشی، مشکلات عاطفی، جسمی و روانی را به همراه خواهد داشت.

تحمل فشار روحی روانی مضاعف

زندگی در کنار فردی که به او علاقه نداشته یا به اجبار با او ازدواج کرده سخت است و فشارهای روحی و روانی از جمله خشم، افسردگی، استرس، اضطراب را به همراه دارد که این عوامل می‌توانند زندگی شخصی فرد را هم تحت تاثیر قرار دهند.<ref>«ازدواج اجباری»، وب‌سایت ذهن موفق</ref>

خودکشی

در برخی از موارد ازدواج اجباری افراد به دلیل به دلیل فشار روانی و اصرار و تهدید از جانب خانواده دست به خودکشی می‌زنند.<ref>«ازدواج اجباری»، وب‌سایت ذهن موفق</ref>

طلاق

یکی از پیامدهای بسیار ناگوار ازدواج تحمیلی، گسست بنیان خانواده است. متأسفانه براساس آمارهای ارائه شده میزان پدیده طلاق ظرف ۴۰ سال گذشته در جهان سه برابر افزایش یافته است.

وادارکردن جوانان بدون توجه به آمادگی و علاقه آنها به ازدواج، می‌تواند پیامدهای ناخوشایند و جبران ناپذیری را در پی داشته باشد که از اثرات کوتاه مدت آن احساس عدم درک متقابل، عدم توانایی در تأمین هزینه‌‎های زندگی و...که در نهایت به گونه‌‎ای موجب نوعی احساس سرخوردگی می‌شود به نحوی که تحمل یکدیگر زیر یك سقف برای آنها مشکل بوده و جدایی تنها راه رهایی خواهد بود.<ref>پاپی، «ازدواج‌هاي اجباري و راهکارهاي حقوقی مقابله با آن»، 1399ش، ص 26</ref>

همسركشی

یکی دیگر از عوارض منفی ازدواج اجباری است. گاهی در ازدواج‎‌های اجباری آنقدر فشارهای روحی و روانی بر زنان زیاد می‌شود که تنها راه رهایی از محرومیت و فشار و نابرابری را اقدام به قتل همسر خود یافته‌اند.

نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که همسرکشی عمدتاً در گروه سنی ۱۸_ ۲۴ سال بوده و در تمامی طبقات اجتماعی اتفاق می‌ا‌فتد. این امر نشان می‌دهد آنها فشار مضاعفی را تحمل کرده و با این کار از محرومیت‌هایی که در خانه و جامعه با آن مواجه‌اند انتقام می‌گیرند.

همسرکشی زنان انتهای مسیری است که ابتدای آن ازدواج‌های ناخواسته، طول مسیرش تحمل فشارها، سختی نابرابری‌های بسیار و رسیدن به نقطه کور و عاری از هرگونه راه حل منطقی است.<ref>پاپی، «ازدواج‌هاي اجباري و راهکارهاي حقوقی مقابله با آن»، 1399ش، ص 26</ref>

راهکار مقابله

برای مبارزه با پدیده ازدواج اجباری و تاکید بر حق طبیعی دختران در همسرگزینی باید بپذیریم که بسیاری از رسوم و سنت‌های غلط، احتیاج به اصلاح و تغییر دارد و همچنین در راستای ارتقا سطح آگاهی و درک افراد در خانواده و اجتماع می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:

ارتقاء آگاهی خانواده در خصوص حقوق دختران و نیز تبعات ناگوار ناشی از چنین پدیده‌ای در پیشگیری از ازدواج‌های تحمیلی مؤثر است.
تدوین قوانین مناسب جهت حمایت از زنانی که قربانی ازدواج تحمیلی قرار گرفته‌اند.
ضروری است والدین از طریق آموزش و دانش‌افزایی نسبت به روحیات جوانان، احترام به استقلال‌طلبی، انتخاب حق همسرگزینی دختران، از وقوع چنین شرایطی پیش‌گیری نمود.
یکی از اقدامات قانونی برای کاهش ازدواج‌های اجباری، تعیین سن مناسب برای ازدواج است.<ref>مقدسی و عامری، «ازدواج اجباری؛ازممنوعیت انگاری تا جرم انگاری »، 1396ش</ref>

جستارهای وابسته

مأخذ شناسی ازدواج اجباری

پانویس

منابع

پاپی، اکزم، «ازدواج‌هاي اجباري و راهکارهاي حقوقی مقابله با آن»، فصلنامه مطالعات فقه اقتصادي، سال دوم، شماره اول، بهار 1399ش.
مقدسی، محمدباقر و زهرا عامری، «ازدواج اجباری؛ازممنوعیت انگاری تا جرم انگاری »،آموزه‌های حقوق کیفری، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، شماره‌ی ١٢ ،پاییز ـ زمستان ١٣٩۵ ش.
«ازدواج اجباری»، وب‌سایت ذهن موفق، تاریخ درج مطلب: 18 ژوئن 2022، تاریخ بازدید: 6 فروردین 1402ش.
توفیق، زهرا و مسعود نادری اناری،«ماهیت فقهی – حقوقی ازدواج تحمیلی و اجباری در حقوق داخلی و اسناد بین المللی»، ششمین همایش بین المللی فقه و حقوق، وکالت و علوم اجتماعی، 1400ش.

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-[[ازدواج|ازدواج‌]] تحمیلی که امروزه یکی از معضلات اجتماعی است، که حق مشروع و گزینش [[همسر]] را از دختران سلب می‌نماید. [[ازدواج|ازدواج‌های]] تحمیلی و ناخواسته، آسیب‌های کم و بیشی در مناطق مختلف جهان بوجود می‌آورد. این پدیده منحصر به کشورهای جهان سوم نیست و در کشورهای پیشرفته و صنعتی هم گزارش هایی شده است. بی‌شک علل مختلفی در بروز این ناهنجاری‌ها مؤثر است، که می‌توان به علل فردی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی اشاره نمود و باید آثار منفی آن را بر روابط [[خانوادگی]] مورد مطالعه قرار داد. بسیاری از صاحب‌نظران اجتماعی معتقدند که، عنصر رضایت و توافق طرفین در [[ازدواج]] یکی از عوامل استحکام نهاد [[خانواده]] و پایداری [[نکاح]] است. لیکن از گذشته تا عصر حاضر، [[ازدواج|ازدواج‌های]] اجباری و ناخواسته به وقوع پیوسته که این نوع [[ازدواج|ازدواج‌ها]] معمولا عمده خسارات مادی و معنوی را متوجه [[دختران]] می‌کند. این در حالی است که در تمام ادیان الهی، حق آزادی فرد در [[همسر]]<nowiki/>گزینی مشروع و حق انتخاب شدن در فرایند [[ازدواج]] جز حقوق قطعی [[دختران]] به حساب می‌آورند.
+'''ازدواج‌ تحمیلی؛''' امروزه یکی از معضلات اجتماعی است، که حق مشروع و گزینش همسر را از دختران سلب می‌نماید.
-{{جعبه اطلاعات مقالات
-|تصویر= مطالعات فقه اقتصادی.jpg
-|نویسندگان= اکرم پاپی
-|عنوان مقاله= ازدواج‌های اجباری و راهکارهای حقوقی مقابله با آن
-|نام مجله= مطالعات فقه اقتصادی
-|سال چاپ= بهار 1399
-|شماره مجله	= 1
-|امتیاز مقاله= علمی_ پژوهشی}}
-==کلید واژه==
-[[ازدواج]] تحمیلی، [[نکاح]] اجباری، فروپاشی [[خانواده]]، فساد جامعه.
-==گزارش مقاله==
-نویسنده در این مقاله در صدد تبیین [[ازدواج|ازدواج‌های]] تحمیلی و راهکارهای حقوقی مقابله با آن می‌باشد. که ابتدا به تعریف و تبیین [[ازدواج]] اجباری میپردازد و سپس آسیب‌های [[ازدواج]] تحمیلی را مورد بررسی قرار می‌دهد. بعد به [[طلاق]] و [[همسر]]<nowiki/>کشی می‌پردازد.
-===تعریف [[ازدواج]] اجباری===
+'''[[ازدواج|ازدواج‌]] های''' تحمیلی و ناخواسته، آسیب‌های کم و بیشی در مناطق مختلف جهان بوجود می‌آورد. این پدیده منحصر به کشورهای جهان سوم نیست و در کشورهای پیشرفته و صنعتی هم گزارش هایی شده است.
-[[ازدواج]] اجباری، پیوند [[زناشویی]] رسمی است که در این پیوند، رضایت و اراده [[زوجین]] یا یکی از آنها نادیده انگاشته می‌‎شود و برای برقراری این پیوند، از انواع فشارهای جسمی و روانی استفاده می‌گردد.
+بی‌شک علل مختلفی در بروز این ناهنجاری‌ها مؤثر است، که می‌توان به علل فردی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی اشاره نمود و باید آثار منفی آن را بر روابط خانوادگی مورد مطالعه قرار داد. بسیاری از صاحب‌نظران اجتماعی معتقدند که، عنصر رضایت و توافق طرفین در ازدواج یکی از عوامل استحکام نهاد خانواده و پایداری نکاح است.
-'''بررسی دقیق [[ازدواج]] اجباری:''' [[ازدواج|ازدواج‌هایی]] که بر خلاف خواست و رضایت [[زنان]] و به جبر صورت می‌گیرد. یا به عبارتی مجبور کردن یا تحت فشار در آوردن فردی برای [[ازدواج]] است. آیا آیه‌ای در قرآن با مضمون مجبور نکردن [[دختران]] به [[ازدواج]] و آزاد گذاشتن آنها در انتخاب [[همسر]] وجود دارد؟  توجه به این نکته ضروری است که تمام قوانین و احکام اسلامی، به تفصیل در قرآن بیان نشده است، بلکه منابع دیگری مانند احادیث معصومان (ع) نیز برای استنباط احکام وجود دارد. اما در مورد این مسئله اگر چه آیه‌ای در قران کریم وجود ندارد، اما در فقه اسلامی بر اساس منابع (سنت، عقل و اجماع) اجبار [[دختر]] بر [[ازدواج]] به شدت نهی شده است.
-'''حکم شرعی [[ازدواج]] اجباری از نظر فقهی:''' همه مراجع رضایت [[زن]] و [[مرد]] به [[ازدواج]] شرط است و بدون آن [[عقد]] باطل است و برای جداشدن نیازی به خواندن [[صیغه طلاق]] ندارد.
+لیکن از گذشته تا عصر حاضر، ازدواج‌های اجباری و ناخواسته به وقوع پیوسته که این نوع ازدواج‌ها معمولا عمده خسارات مادی و معنوی را متوجه دختران می‌کند. این در حالی است که در تمام ادیان الهی، حق آزادی فرد در همسرگزینی مشروع و حق انتخاب شدن در فرایند ازدواج جز حقوق قطعی دختران به حساب می‌آورند.
-[[ازدواج|ا'''زدواج''']] '''اجباری از نظر حقوقی و قانونی:''' [[نکاح]] [[دختر باکره]] اگرچه به سن بلوغ رسیده باشد متوقف به اجازه [[پدر]] یا جد[[پدری]] او است و هرگاه [[پدر]] یا جد[[پدری]] بدون علت موجّه از دادن امتیاز  دریغ بورزند، اجازه او ساقط و در این صورت [[دختر]] می‌تواند با معرفی کامل [[مردی]] که می‌خواهد با او [[ازدواج]] نماید و شرایط [[نکاح]] و [[مهریه]] که بین آنها قرار داده شده، پس از گرفتن اجازه از دادگاه مدنی خاص به دفتر [[ازدواج]] مراجعه و نسبت به ثبت [[ازدواج]] اقدام نماید.
+==تعریف ازدواج اجباری==
+ازدواج اجباری، [[پیوند زناشویی|'''پیوند زناشویی''']] رسمی است که در این پیوند، رضایت و اراده زوجین یا یکی از آنها نادیده انگاشته می‌‎شود و برای برقراری این پیوند، از انواع فشارهای جسمی و روانی استفاده می‌گردد.<ref>پاپی، «ازدواجهاي اجباري و راهکارهاي حقوقی مقابله با آن»، 1399ش، ص18</ref>
-'''انواع [[ازدواج|ازدواج‌های]] اجباری:''' ربایشی، یغمایی، وراثی، [[ازدواج]] از طریق [[همسر]]، سیاسی، مبادله‌ای
+==تاریخچه ازدواج اجباری==
+در طول تاریخ در طول تاریخ، انواع متعددی از ازدواج اجباری وجود داشته است. در این نوع از ازدواج زنان را همچون کلا یا وسیله‌ای برای مقاصد سیاسی، اقتصادی و رفع اختلاف طایفه‌ای و قبیله‌ای مورد استفاده قرار می‌دادند. از جمله این ازدواج‌ها می‌توان به این موارد آشاره کرد: ازدواج ربایشی، یغمایی، وراثی، ازدواج از طریق همسر، سیاسی و مبادله‌ای اشاره کرد.<ref>پاپی، «ازدواجهاي اجباري و راهکارهاي حقوقی مقابله با آن»، 1399ش</ref>
-===آسیب‌های [[ازدواج]] تحمیلی===
+در کشور ایران در میان اقوام مختلف آداب و رسوم خاصی حاکم است که منجر به ازدواج اجباری می‌شود. برای نمونه در آیین «خون صلح» معمولا دختری از اقوام قاتل به ازدواج فردی از بستگان مقتول در می‌آید که می‌تواند عوض خون‌بها یا قسمتی از آن باشد.
-* بر سلامت جسمانی [[زنان]] تأثیر بسیار منفی می‎‌گذارد. [[دختران|دخترانی]] که در سنین پایین روانه خانه [[همسر]] می‌‎شوند. علاوه بر حاملگی‌‎های ناخواسته و زودرس در معرض عوارض جبران‌ناپذیر جسمی قرار می‌‎گیرند. [[زایمان]] و شیردهی هم به این عوارض منفی اضافه شده و تاثیرات [[ازدواج‎|ازدواج‌]]های تحمیلی را چندان برابر می‌کند.
+همین رسم با عنوان «خون‌بس» در میان قوم بختیاری نیز رایج است. در میان قوم لر نیز سنت ازدواج دختران خویشاوند قاتل با یکی از مردان خانوادۀ مقتول وجود دارد این سنت به «خصی‌صُل» مشهور است. گاهی نیز دختر کوچکی را که هنوز بالغ نشده است برای یکی از پسرهای کوچک در نظر می‌گیرند که این عمل را «ناف بریدن» می‌نامند.
-* بروز روحیه پرخاشگری، این اندیشه که نتوانسته در پرتو زندگی مشترک به احساس خوشبختی و سعادت دست یابد، آن‌ها را به سوی انتخاب پرخاشگری به عنوان وسیله و مکانیسم دفاعی سوق دهد.
-* مجموعه فشارهای روانی ایجاد هرگونه ابتکار، طراوت و نشاط را در محیط خانه برای این [[دختران]] از بین می‌‎برد و خانه را برای آنان به زندانی  تبدیل می‌کند و افسردگی، پرخاشگری، دل‌سردی از زندگی را به همراه می‌آورد.
-* سست شدن بنیان [[خانواده]]، [[طلاق]]، فرار از خانه، سوءظن، فقدان تفاهم بین [[زوجین]]، [[همسر]] آزاری و [[همسر]]<nowiki/>کشی، وجود فرزندان بزهکار، انحطاط اخلاقی از دیگر عوارض زیان‌بار ناشی از [[ازدواج]] اجباری می‌باشد.
-====[[طلاق]]====
+در بسیاری از این موارد خانواد‌ها رفتار مناسبی با دختران نداشته و آنها مجبورند هر کاری را که به آنها ارجاع داده می‌شود، بدون اعتراض انجام دهند. در بسیاری از موارد، '''[[زنان]]''' حتی پس از سال‌های متوالی از ازدواج، نسبت به آن ناراضی هستند.<ref>[http://ensani.ir/file/download/article/20180107075922-9835-87.pdf مقدسی و عامری، «ازدواج اجباری؛ازممنوعیت انگاری تا جرم انگاری »، 1396ش، ص190]</ref>
-از پیامدهای بسیار ناگوار [[ازدواج]] تحمیلی، گسست بنیان [[خانواده]] است. متأسفانه براساس آمارهای ارائه شده میزان پدیده [[طلاق]] ظرف ۴۰ سال گذشته در جهان سه برابر افزایش یافته است. وادارکردن جوانان بدون توجه به آمادگی و علاقه آنها به [[ازدواج]]، می‌تواند پیامدهای ناخوشایند و جبران ناپذیری را در پی داشته باشد که از اثرات کوتاه مدت آن احساس عدم درک متقابل، عدم توانایی در تأمین هزینه‌‎های زندگی و...که در نهایت به گونه‌‎ای موجب نوعی احساس سرخوردگی می‌شود و تحمل یکدیگر زیر یك سقف برای آنها مشکل بوده و جدایی تنها راه رهایی خواهد بود.
+[[پرونده:ازدواج تحمیلی copy.jpg|بندانگشتی]]
+== ازدواج اجباری در فقه و قانون==
+در فقه اسلامی بر اساس منابع (سنت، عقل و اجماع) اجبار دختر بر ازدواج به شدت نهی شده‌ است.از نظر همه مراجع رضایت زن و '''[[مرد]]''' در ازدواج  شرط است و بدون آن عقد باطل است و برای جداشدن نیازی به خواندن صیغه طلاق ندارد.<ref>[https://www.islamquest.net/fa/archive/question/fa11885 «اگر دختری به اجبار پدر، راضی به عقد دائم با شخصی شود، حکم این عقد، نزدیکی با این دختر و فرزند متولد شده چیست؟»، اسلام کوئست]</ref>
-====[[همسركشی]]====
+در قانون مدنی آثار حقوقی عقدی که رضایت در آن نیست مورد بحث قرار گرفته و گفته شده شرایط صحت یك معامله قصد و رضای طرفین است و ازدواج نیز که یك قرار داد محسوب می‌شود نباید اجبار و اکراهی در آن باشد.
-یکی دیگر از عوارض منفی [[ازدواج]] اجباری است. گاهی در ازدواج‎‌های اجباری آنقدر فشارهای روحی و روانی بر [[زنان]] زیاد می‌شود که تنها راه رهایی از محرومیت و فشار و نابرابری را اقدام به قتل [[همسر]] خود یافته‌اند. نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که [[همسرکشی]] عمدتاً در گروه سنی ۱۸_ ۲۴ سال بوده و در تمامی طبقات اجتماعی اتفاق می‌ا‌فتد. این امر نشان می‌دهد آنها فشار مضاعفی را تحمل کرده و با این کار از محرومیت‌هایی که در خانه و جامعه با آن مواجه‌اند انتقام می‌گیرند. [[همسرکشی]] [[زنان]] انتهای مسیری است که ابتدای آن [[ازدواج|ازدواج‌های]] ناخواسته، طول مسیرش تحمل فشارها، سختی نابرابری‌های بسیار و رسیدن به نقطه کور و عاری از هرگونه راه حل منطقی است.
+در مساله ازدواج قانون مدنی تا جایی پیش رفته که رضایت زوجین را شرط نفوذ عقد دانسته و در غیر این صورت عقد را باطل می‌داند. ماده ۱۰۷۰ ق.م در این خصوص مقرر می‌دارد: «رضای زوجین، شرط نفوذ عقد است و هرگاه مکره بعد از زوال کره، عقد را اجازه کند، نافذ بوده؛ مگر اینکه اکراه به درجه ای بوده که عاقد فاقد قصد باشد».<ref>[https://civilica.com/doc/1479215/ توفیق و نادری اناری،«ماهیت فقهی – حقوقی ازدواج تحمیلی و اجباری در حقوق داخلی و اسناد بین المللی»، 1400ش]</ref>
+==علل ازدواج اجباری==
+ازدواج اجباری به دلایل مختلف اتقاف می‌افتد. علاوه بر رسم و رسومات قومی و قبیله‌ای عوامل مختلف دیگری در ازدواج اجباری نقش آفرینی می‌کند.
+===علل فردی===
+با توجه به شرایط محیطی و اجتماعی که فرد در آن رشد می‌کند ممکن است فرد به دلیل ترس از دست دادن خواستگار مناسب در آینده مجبور می‌سازد گزینه‌های را انتخاب کنند که چندان رضایتی نیز به ازدواج با آن فرد ندارند.
-==نتیجه==
+در برخی موارد افراد به دلیل ترس از دست دادن زیبایی و جذابیت، ورود به سنین بلاتر و کاهش فرصت انتخاب و احتمال عدم ازدواج تن به ازدواج اجباری می‌دهند.
-همانطور که بررسی شد [[ازدواج]] اجباری غالباً توسط والدین به فرزندان تحمیل می‌شود و تقریباً می‎‌توان گفت که دختر و پسر جوان، قدرت، توانایی اختیار و تصمیم‌گیری در هنگام [[ازدواج]] ندارند. اگر تشکیل [[خانواده]] بنابر توافق [[زن]] و [[مرد]] نباشد مشکلات زیادی و گاهی غیر قابل جبران به بار می‌‎آورد، در [[ازدواج]] اجباری این [[زنان]] هستند که صدمه بیشتری می‎‌بینند چه از طرف جامعه و چه از طرف [[خانواده]]. در حالی‌که فردی نخواهد [[ازدواج]] کند هرچند دلایل او منطقی و درست هم نباشد به نفع هر دو نفر است که [[ازدواج]] نکنند.
+گاه برخی از خواستگارانی که اصرار زیادی به ازدواج با فرد خاصی دارند، در هنگام مواجه شدن با پاسخ منفی دختر، او را تهدید به انجام اعمال خطرناک، هتك حرمت و نیز انجام اقداماتی علیه حیثیت و آبروی دختر می‌نماید، در برخی موارد چنین تهدیدات و اقداماتی شود، در حالی منجر به پذیرش ازدواج از سوی دختر می‌شود
+که هیچ تمایل و علاقه قلبی به وی ندارد.
-نباید به هیچ عنوان
+علاوه بر دلایل ذکر شده گاهی فرد به جهت لجبازی با خواستگاران قبلی، فقدان خواستگاران متعدد، فرار از تحصیل، ترحم و دستگیری از خواستگار یا رهایی از سؤاالت اطرافیان موجب می‌شود تا فرد خواستگاری را که تمایل چندانی به وی ندارد، انتخاب کند.<ref>[http://ensani.ir/file/download/article/1628237331-10446-99-2.pdf پاپی، «ازدواجهاي اجباري و راهکارهاي حقوقی مقابله با آن، 1399ش، ص 23و 24]</ref>
-افراد را حتی به دلایل منطقی برای [[ازدواج]] با یکدیگر مجبور کرد و آنها را به آسیب‎‌ها و خطرات [[ازدواج]] اجباری دچار کرد. [[ازدواج]] بدون رضایت [[زوجین]] از نظر قرآن، عقل، شرع و قانون پذیرفته‌شدنی نیست. تحمیل کردن [[ازدواج]] به فرزندان منع شده است تا جایی که در قانون‌گذار در ماده ۱۰۷۰ قانون مدنی ذکر کرده رضایت [[زوجین]] شرط نفوذ [[عقد]] است. برای مبارزه با پدیده [[ازدواج]] اجباری و تاکید بر حق طبیعی [[دختران]] در [[همسر]]<nowiki/>گزینی باید بپذیریم که بسیاری از رسوم و سنت‌های غلط، احتیاج به اصلاح و تغییر دارد.
+===علل خانوادگی===
+گاهی والدین با فشاری که به '''[[خانواده]]''' و فرزندان خود در زمینه‌های مختلف مانند فشار اقتصادی و کار کردن دختران و یا روش‌های آزار جسمی چون کتك زدن وارد می‌کنند موجب می‌شوند که فرزند احساس سربار بودن داشته باشد.
-# ارتقاء آگاهی [[خانواده]] در خصوص حقوق [[دختران]] و نیز تبعات ناگوار ناشی از چنین پدیده‌ای در پیشگیری از [[ازدواج|ازدواج‌های]] تحمیلی مؤثر است.
+این حس می‌تواند فرد را به این تصمیم نادرست سوق دهد که ازدواج تنها راه رهایی از این مشکلات است. گاهی نیز فرد برای رهایی از امر و نهی خانواده، کسب استقلال و  حل مشکلات و نیازهای خانواده تن به ازدواج بدون رضایت می‌دهند.<ref>پاپی، «ازدواجهاي اجباري و راهکارهاي حقوقی مقابله با آن، 1399ش، ص24 و25</ref>
-# تدوین قوانین مناسب جهت حمایت از [[زنان|زنانی]] که قربانی [[ازدواج]] تحمیلی قرار گرفته‌اند.
-# ضروری است والدین از طریق آموزش و دانش‌افزایی نسبت به روحیات جوانان، احترام به استقلال‌طلبی، انتخاب حق [[همسر]]<nowiki/>گزینی [[دختران]]، از وقوع چنین شرایطی پیش‌گیری نمود.
-#یکی از اقدامات قانونی برای کاهش [[ازدواج|ازدواج‌های]] اجباری، تعیین سن مناسب برای [[ازدواج]] است.
-==منبع==
+===علل اجتماعی===
-* نویسنده: اکرم پاپی؛ مطالعات فقه اقتصادی بهار 1399، سال دوم - شماره 1(‎14 صفحه -از 16 تا 29 )
+گاهی فرد به جهت رهایی از تحقیرهای اجتماعی، ورود به دنیای بزرگسالی در جوامعی که تجرد به مفهوم غوطهور بودن در عالم کودکی، تجربگی یبناپختگی و است و دختر مجرد در موارد مختلف احساس مینماید که نظر، عقیده و تصمیم‌گیری وی به جهت عدم تأهل از سوی دیگران پذیرفته نمی‌شود، سعی خواهد نمود که برای کسب احترام و منزلت اجتماعی ازدواج نماید، که فرد هرچند مقابل شرایط مناسبی نداشته باشد.<ref>پاپی، «ازدواجهاي اجباري و راهکارهاي حقوقی مقابله با آن، 1399ش، ص25</ref>
-*[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1785696/%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%A8%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%88-%D8%B1%D8%A7%D9%87%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D9%82%D9%88%D9%82%DB%8C-%D9%85%D9%82%D8%A7%D8%A8%D9%84%D9%87-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D9%86%20 لینک نورمگز]
-*[http://journal.ihrci.ir/article_128498.html لینک مطالعات فقه اقتصادی]
+==آسیب‌های ازدواج تحمیلی==
-[[رده:ویکی‌جنسیت]]
+ازدواج اجباری آسیب‌های متعددی از عدم ثبت نکاح تا همسرکشی، مشکلات عاطفی، جسمی و روانی را به همراه خواهد داشت.
-[[رده: مأخذ شناسی]]
+=== تحمل فشار روحی روانی مضاعف===
-[[رده: کتب و مقالات]]
+زندگی در کنار فردی که به او علاقه نداشته یا به اجبار با او ازدواج کرده سخت است و فشارهای روحی و روانی از جمله خشم، افسردگی، استرس، اضطراب را به همراه دارد که این عوامل می‌توانند زندگی شخصی فرد را هم تحت تاثیر قرار دهند.<ref>[https://zehnemovafagh.com/forced-marriage/ «ازدواج اجباری»، وب‌سایت ذهن موفق]</ref>
-[[رده: غیر تجربی]]
+===خودکشی===
-[[رده: ابداعی]]
+در برخی از موارد ازدواج اجباری افراد به دلیل به دلیل فشار روانی و اصرار و تهدید از جانب خانواده دست به خودکشی می‌زنند.<ref>«ازدواج اجباری»، وب‌سایت ذهن موفق</ref>
-[[رده: حقوق]]
+===[[طلاق]]===
+یکی از پیامدهای بسیار ناگوار ازدواج تحمیلی، گسست بنیان خانواده است. متأسفانه براساس آمارهای ارائه شده میزان پدیده طلاق ظرف ۴۰ سال گذشته در جهان سه برابر افزایش یافته است.
+وادارکردن جوانان بدون توجه به آمادگی و علاقه آنها به ازدواج، می‌تواند پیامدهای ناخوشایند و جبران ناپذیری را در پی داشته باشد که از اثرات کوتاه مدت آن احساس عدم درک متقابل، عدم توانایی در تأمین هزینه‌‎های زندگی و...که در نهایت به گونه‌‎ای موجب نوعی احساس سرخوردگی می‌شود به نحوی که تحمل یکدیگر زیر یك سقف برای آنها مشکل بوده و جدایی تنها راه رهایی خواهد بود.<ref>[http://journal.ihrci.ir/article_128498_3c6bde78df13e02b7f7bd59599fdd489.pdf پاپی، «ازدواج‌هاي اجباري و راهکارهاي حقوقی مقابله با آن»، 1399ش، ص 26]</ref>
+===همسركشی===
+یکی دیگر از عوارض منفی ازدواج اجباری است. گاهی در ازدواج‎‌های اجباری آنقدر فشارهای روحی و روانی بر زنان زیاد می‌شود که تنها راه رهایی از محرومیت و فشار و نابرابری را اقدام به قتل '''[[همسر]]''' خود یافته‌اند.
+نتایج پژوهش‌ها نشان می‌دهد که همسرکشی عمدتاً در گروه سنی ۱۸_ ۲۴ سال بوده و در تمامی طبقات اجتماعی اتفاق می‌ا‌فتد. این امر نشان می‌دهد آنها فشار مضاعفی را تحمل کرده و با این کار از محرومیت‌هایی که در خانه و جامعه با آن مواجه‌اند انتقام می‌گیرند.
+همسرکشی زنان انتهای مسیری است که ابتدای آن ازدواج‌های ناخواسته، طول مسیرش تحمل فشارها، سختی نابرابری‌های بسیار و رسیدن به نقطه کور و عاری از هرگونه راه حل منطقی است.<ref>پاپی، «ازدواج‌هاي اجباري و راهکارهاي حقوقی مقابله با آن»، 1399ش، ص 26</ref>
+==راهکار مقابله==
+برای مبارزه با پدیده ازدواج اجباری و تاکید بر حق طبیعی دختران در همسرگزینی باید بپذیریم که بسیاری از رسوم و سنت‌های غلط، احتیاج به اصلاح و تغییر دارد و همچنین در راستای ارتقا سطح آگاهی و درک افراد در خانواده و اجتماع می‌توان به موارد ذیل اشاره کرد:
+# ارتقاء آگاهی خانواده در خصوص حقوق دختران و نیز تبعات ناگوار ناشی از چنین پدیده‌ای در پیشگیری از ازدواج‌های تحمیلی مؤثر است.
+# تدوین قوانین مناسب جهت حمایت از زنانی که قربانی ازدواج تحمیلی قرار گرفته‌اند.
+# ضروری است والدین از طریق آموزش و دانش‌افزایی نسبت به روحیات جوانان، احترام به استقلال‌طلبی، انتخاب حق همسر<nowiki/>گزینی دختران، از وقوع چنین شرایطی پیش‌گیری نمود.
+#یکی از اقدامات قانونی برای کاهش ازدواج‌های اجباری، تعیین سن مناسب برای ازدواج است.<ref>[http://ensani.ir/file/download/article/20180107075922-9835-87.pdf مقدسی و عامری، «ازدواج اجباری؛ازممنوعیت انگاری تا جرم انگاری »،  1396ش]</ref>
+==جستارهای وابسته==
+*[[مأخذ شناسی ازدواج اجباری]]
+==پانویس==
+{{پانویس}}
+==منابع==
+*پاپی، اکزم، «ازدواج‌هاي اجباري و راهکارهاي حقوقی مقابله با آن»، فصلنامه مطالعات فقه اقتصادي، سال دوم، شماره اول، بهار 1399ش.
+*مقدسی، محمدباقر و زهرا عامری، «ازدواج اجباری؛ازممنوعیت انگاری تا جرم انگاری »،آموزه‌های حقوق کیفری، دانشگاه علوم اسلامی رضوی، شماره‌ی ١٢ ،پاییز ـ زمستان ١٣٩۵ ش.
+*«ازدواج اجباری»، وب‌سایت ذهن موفق، تاریخ درج مطلب: 18 ژوئن 2022، تاریخ بازدید: 6 فروردین 1402ش.
+*توفیق، زهرا و مسعود نادری اناری،«ماهیت فقهی – حقوقی ازدواج تحمیلی و اجباری در حقوق داخلی و اسناد بین المللی»، ششمین همایش بین المللی فقه و حقوق، وکالت و علوم اجتماعی، 1400ش.
+[[رده:ویکی‌جنسیت]]